Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Białostockie cmentarze. Nekropolie skrywają często niezwykłe historie [ZDJĘCIA]

Justyna Paszko
Białostockie nekropolie skrywają wiele ciekawych historii.
Białostockie nekropolie skrywają wiele ciekawych historii. W. Wojtkielewicz
W Dzień Wszystkich Świętych i w Dzień Zaduszny najczęściej odwiedzanymi miejscami są cmentarze. Przypominamy historię niektórych białostockich nekropolii i osób, które tam spoczywają.

Podlasie to region wielokulturowy. Żyją tu obok siebie katolicy, prawosławni, muzułmanie i protestanci. Dawniej także Żydzi. Ślad po nich został na białostockich cmentarzach.

Cmentarz farny
Do powstania jednego z najstarszych cmentarzy w mieście przyczynił się ksiądz dziekan Wilhelm Szwarc.

Zainicjował także starania o powiększenie starego kościoła farnego z lat 1617-1625. Wierni nie mieścili się już w wiekowej świątyni. Władze carskie, po wieloletnich apelach w końcu zgodziły się na przybudówkę, która okazała się być znacznie większym budynkiem niż stary kościółek. Była to katedra w stylu neogotyckim, służąca wiernym do dziś.

Ksiądz Szwarc cmentarz farny założył w 1886 roku. Nekropolia jest wyjątkowa, bo zapisała się tu historia naszego miasta. Wrażenie robią też przepiękne zabytkowe nagrobki. Tu i na leżących nieopodal cmentarzach prawosławnym i żydowskim spoczywają niegdysiejsze elity polityczne, kulturalne i naukowe Białegostoku.

Wśród znamienitych obywateli znajdziemy tu grób dr Ireny Białówny, która w trakcie wojny była zaangażowana w leczenie i pomoc dzieciom. W Białymstoku znajduje się ulica jej imienia.

Inna mogiła należy do dr Konrada Fiedorowicza, legendy białostockiej chirurgii. Jego umiejętności były znane w całej Europie.

Wśród znanych kobiet znajdziemy grób Jadwigi Klimkie-wicz. Prowadziła Księgarnię Polską i udzielała się jako radna miejska. Była jedną z pierwszych feministek w naszym mieście. Inicjowała wiele akcji związanych w równouprawnieniem kobiet.

Z kolei Józef Blicharski dał się zapamiętać jako znakomity malarz, rysownik i projektant parku Planty.

Cmentarz prawosławny

Prawosławie to po katolicyzmie druga najczęściej wyznawana religia w Białymstoku. Jedna z najstarszych nekropolii wyznawców prawosławia znajduje się przy ul. Wysockiego, niedaleko cmentarza farnego. Znajdują się tu mogiły m.in. Włodzimierza Wasile-wicza, znakomitego malarza i grafika, a także Serafima Żeleźniakowicza, wieloletniego rektora prawosławnego seminarium w Warszawie.

Nieczynne cmentarze w Białymstoku. Niezwykły klimat starych ...

Znajdziemy tu także kwaterę na pochówki staroobrzędowców.

Cmentarz żydowski

Ta nekropolia znajduje się przy ul. Wschodniej, tuż obok cmentarza farnego. To jedyny cmentarz żydowski, który przetrwał do dzisiejszych czasów. Został założony oficjalnie w 1882 r., ale pochówki odbywały się tu wcześniej. Spoczywają tu ofiary pogromu dokonanego przez Polaków i Rosjan. Zachowało się tu około 5-6 tys. nagrobków. Najstarszy z nich pochodzi z 1876r.

W Białymstoku istniały jeszcze trzy inne cmentarze żydowskie: przy ul. Żabiej, ul. Bema i ul. Kalinowskiego. Wszystkie zlikwidowano.

Pierwszy z nich były jedynym cmentarzem w Europie, który założono w trakcie wojny na terenie getta. Dziś na jego terenie znajduje się pamiątkowa tablica.

Cmentarz przy ul. Bema, przy dzisiejszym budynku ZUS, założono po epidemii cholery w 1830 r. Pod koniec lat 60. XX wieku władze miasta zdecydowały o jego likwidacji. Pojawiło się tu targowisko.

O cmentarzu przypomniano sobie podczas budowy parkingu przy ZUS, kiedy to natrafiono na ludzkie szczątki. Powstał więc skwer ze ścieżkami w kształcie gwiazdy Dawida i tablicami informacyjnymi.

Z kolei miejsce spoczynku białostockich Żydów przy ul. Kalinowskiego zlikwidowano przy okazji burzenia starej dzielnicy białostockiej, Chanajek. Obecnie znajduje się tu Park Centralny (został utworzony w 1948 roku) z ławeczkami i placem zabaw.

Pozostałe cmentarze

Na terenie Białegostoku znajdziemy także dwa cmentarze ewangelickie. Jeden z nich mieści się przy ul. Produkcyjnej, a drugi u zbiegu ulic Wasilkowskiej i 42. Pułku Piechoty.

Na terenie tego drugiego, który w obecnej formie jest właściwie lapidarium cmentarza ewangelicko-augsburskiego odnajdziemy krzyż z grobowca znamienitej rodziny fabrykanckiej, czyli Hasbachów.

Jednym z ciekawszych miejsc spoczynku w naszym mieście jest cmentarz wojskowy na terenie parku Zwierzynieckiego. Spoczywają tu żołnierze Wojska Polskiego, AK i Armii Czerwonej, którzy polegli podczas I i II wojny światowej.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na bialystok.naszemiasto.pl Nasze Miasto