Białystok. Naukowcy z UMB odkryli wariant genetyczny odpowiadający za ciężki przebieg COVID-19. Powstaną testy, które go wykryją

Badania grupy naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku niewątpliwie pozwalają nam lepiej zrozumieć chorobę COVID-19 wywołaną wirusem Sars-CoV-2. O zaskakujących efektach półtorarocznej pracy zespołu pod kierownictwem prof. Marcina Moniuszko poinformowano dziś (13 stycznia) podczas konferencji prasowej w Pałacu Branickich. W spotkaniu wzięli udział m.in. minister zdrowia Adam Niedzielski, prezes Agencji Badań Medycznych dr hab. Radosław Sierpiński oraz autorzy badań.

- Od początku pandemii COVID-19 nurtowało nas pytanie, dlaczego wśród osób w podobnym wieku, o podobnej masie ciała i tej samej płci część przechodzi chorobę bezobjawowo i łagodnie, a część choruje ciężko - mówił prof. Marcin Moniuszko, kierownik badań.

Aby dowiedzieć się, czy ryzyko cięższego przebiegu choroby wywołanej przez wirusa Sars-CoV-2 związane jest z profilem genetycznym człowieka, naukowcy z Białegostoku przebadali blisko 1,5 tysiąca pacjentów z COVID-19 i dokonali pełnoeksomowego sekwencjonowania DNA. Jak ustalili, posiadanie jednej z wersji genu zlokalizowanego na chromosomie 3 sprawia, że w przypadku zakażenia koronawirusem jesteśmy ponad dwukrotnie bardziej narażeni na ciężki, a nawet śmiertelny przebieg COVID-19.

- Do tej pory uznawaliśmy, że głównymi czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu choroby są podeszły wiek, otyłość czy też płeć. Naukowcom udało się zidentyfikować czwarty czynnik, a więc konkretny gen - mówił minister zdrowia Adam Niedzielski. - To odkrycie ważne dla całej nauki polskiej, ale i dla systemu opieki medycznej i zdrowia Polaków.

Prof. Moniuszko zwrócił uwagę, że "pechowy" wariant genetyczny jest czwartym w kolejności najważniejszym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-u, tuż za podeszłym wiekiem, otyłością i płcią męską. To oznacza, że predyspozycja genetyczna jest nawet istotniejsza od występowania chorób towarzyszących.

Jak się okazuje, ów wariant genetyczny posiada ok. 14 proc. Polaków i jego występowanie jest zróżnicowane pod względem geograficznym. Np. w Europie występuje on z częstotliwością ok. 9 proc., ale już w społeczności zamieszkującej Indie - ok. 27 proc.

Odkrycie naukowców z UMB ma przynieść konkretne korzyści. Pozwoli ono na stworzenie stosunkowo prostego testu genetycznego, który poprzez identyfikację wariantu genetycznego związanego z chromosem 3, pomógłby zidentyfikować osoby narażone na gwałtowny przebieg choroby.

- Wchodzimy na ścieżkę wdrożenia wyników badań i komercjalizacji - poinformował prezes Agencji Badań Medycznych. - Opracowane zostaną testy, dzięki którym grupa osób narażonych na ciężki przebieg COVID-19 będzie szybciej definiowana i łatwiej wyłapywana w systemie. Te osoby będą mogły zostać poddane większej ochronie profilaktycznej oraz bardziej zdecydowanym działaniom terapeutycznym w szpitalach. Testy powinny powstać w ciągu kilku miesięcy i miejmy nadzieję, będą szeroko dostępne na polskich SOR-ach i w szpitalach.

Dr Radosław Sierpiński i prof. Moniuszko mówili też, że nie ma przeszkód, aby w przyszłości testy były stosowane na jeszcze szerszą skalę - poza szpitalami - tak, aby każdy z nas mógł zbadać, czy jest posiadaczem feralnego wariantu genetycznego.

Badanie pod kierownictwem prof. Moniuszko zostało przeprowadzone w ramach projektu finansowanego przez Agencję Badań Medycznych. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku był liderem projektu i przeprowadził badania razem z partnerem technologicznym, firmą ImageneMe i Instytutem Chorób Płuc i Gruźlicy w Warszawie. W projekt zaangażowanych było też kilkanaście ośrodków klinicznych z całego kraju, w tym Klinika Hepatologii i Chorób Zakaźnych w Białymstoku oraz SPZOZ w Bielsku Podlaskim.