W Łomży mamy wiele śladów ich obecności. Stary Cmentarz przy ul Rybaki został utworzony w 1830 roku (wcześniej zmarłych chowano na cmentarzu żydowskim w Śniadowie pod Łomżą). 62 lata później, w połowie 1892 roku ówczesne władze zabroniły grzebać zmarłych na cmentarzu, który był już przepełniony.
Drugie miejsce pochówku Żydów, tzw. Nowy Cmentarz przy ul. Wąskiej został założony w 1882 przy wylocie na Zambrów. Żydów chowano tam do 1941-42 roku. W czasie działań zbrojnych podczas II wojny światowej armia niemiecka zdewastowała doszczętnie nekropolie. Jak się szacuje, na blisko 1,9 ha powierzchni zachowało się około 500 kamiennych tablic.
Obecnie cmentarz przy ul. Rybaki przypomina bardziej uporządkowany park z mnóstwem kamiennych tablic o bogatym symbolicznym wzornictwie, m.in. lwów, świeczników, a także charakterystycznych koron. Zachowane macewy ustawione są w trzech grupach, tworząc lapidarium. Co ciekawe, tablice nagrobne są swoistą własnością rodzin zmarłych. Bez ich zgody nie mogą być usunięte czy zmieniane ich położenie.
W 1826 roku mieszkało w mieście 737 łomżan wyznania mojżeszowego, zaś w 1860 już 2680, co stanowiło 45 proc ogółu mieszkańców. W 1915 ludność żydowskiej było ponad 11 tys. osób. 35 lat później zbudowano betmidrasz, a w 1880 roku - synagogę.
Oprócz cmentarzy nie ma w Łomży praktycznie żadnych śladów kilkusetletniej obecności Żydów w mieście. Po wojnie wmurowano jedynie pamiątkową tablicę w dom na granicy getta i ustawiono głaz w lasach Czerwonego Boru na zbiorowej mogile pomordowanych przez Niemców w masowych egzekucjach w latach 1941-1943.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
