Sensacja już jest, a na pewno będzie, kiedy któregoś dnia, skoro świt pod monastyr w Supraślu podjedzie Żandarmeria Wojskowa, policja i prokuratorzy... - mówi jeden z dostojników polskiej Cerkwi prawosławnej, który dobrze znał abp. Mirona. - Chcą skandalu, to będą go mieli.
Skandal i oburzenie hierarchii cerkiewnej wywołało postanowienie prokuratury krajowej o przeprowadzeniu ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej.
W samolocie polskiej delegacji lecącej na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej oprócz pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich zginęły 94 osoby. Byli to przedstawiciele służb mundurowych, politycy, duchowni. W delegacji był też arcybiskup hajnowski Miron, Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego.
Decyzję o ekshumacji ofiar katastrofy podjął w ubiegłym tygodniu tzw. Zespół Smoleński powołany, by jeszcze raz zbadać przyczyny rozbicia się prezydenckiego samolotu.
- Jesteśmy temu przeciwni - mówi ks. Anatol Szymaniuk, rzecznik prasowy prawosławnej diecezji Białostocko- Gdańskiej.
W podobnym tonie wypowiedział się ks. mitrat Jerzy Doroszkiewicz, sekretarz kancelarii metropolity Sawy. W wypowiedzi dla „Gazety Wyborczej” stwierdził, że ekshumacja byłaby nieomalże zbezczeszczeniem zwłok.
- Nasza delegacja była przy identyfikacji i rozpoznała ciało arcybiskupa - podkreśla ks. Szymaniuk. - Kościół prawosławny nie ma wątpliwości co do prawidłowej identyfikacji.
Inny dostojnik cerkiewny o decyzji prokuratury wypowiada się jeszcze ostrzej.
- Jest jak najbardziej naruszeniem autonomii Cerkwi i prawa kanonicznego, które jednakowo obowiązuje w tej kwestii u nas, jak i u rzymskich katolików - twierdzi nasz rozmówca. - My na sto procent wiemy, kogo pochowaliśmy i nie trzeba drążyć tematu i robić sensacji.
W identyfikacji zwłok arcybiskupa uczestniczył m.in. ks. płk Aleksy Andrejuk, rzecznik prasowy prawosławnego ordynariatu Wojska Polskiego i wieloletni współpracownik abp. Mirona.
On oraz drugi kapelan nie mieli żadnych wątpliwości przy rozpoznawaniu ciała. Rozpoznali je po panagii, czyli ozdobie - relikwiarzu noszonym przez biskupów na szyi. Samo ciało było zmasakrowane. Ks. Andrejuk jednak decyzji o ekshumacji nie chce komentować.
- Naprawdę nie chcę do tego wszystkiego wracać - mówi ze smutkiem w głosie.
Prosi też o poczekanie na oficjalne stanowisko Cerkwi. Tego jeszcze nie ma, bo Cerkiew nie otrzymała żadnej oficjalnej informacji z prokuratury o zamiarze ekshumacji zwłok abp. Mirona. A otrzymać ją musi, bo ciało władyki spoczywa w podziemiu cerkwi w Supraślu, na terenie monastyru, którego był on niegdyś zwierzchnikiem.
O opinię poprosiliśmy siostrę arcybiskupa Mirona - Barbarę.
- Bardzo przepraszam, ale nie chcę się wypowiadać na ten temat - ucina krótko.
Nie ulega jednak wątpliwości, że bardzo przeżywa to, co się dzieje. Już w pierwszą rocznicę katastrofy w jednym z wywiadów mówiła, że podobnie jak wielu innych bliskich ofiar ma już dość całego zamieszania wokół tej tragedii.
- To jedynie potęguje ból, jaki odczuwamy - mówiła ze łzami w oczach.
Jej ból powiększył jeszcze fakt, że 40 dni po śmierci abp. Mirona zmarła też ich matka. Miała nadzieję, że medialne zamieszanie i polityczne spory wokół tej tragedii w końcu ucichną, a ona w spokoju będzie mogła modlić się o „wiecznyj pakoj” duszy brata. Zamiast tego musi cały czas słuchać o kolejnych sensacyjnych odkryciach w sprawie okoliczności jego śmierci.
Co będzie dalej?
Nie wiadomo! Możliwe, że śledczy uszanują autonomię Kościoła prawosławnego i zgodnie z wolą cerkiewnych hierarchów oraz siostry arcybiskupa odstąpią od ekshumacji zwłok. Możliwe, iż po nieoficjalnych rozmowach obejdzie się nawet bez oficjalnej wymiany stanowisk. Po prostu nikt o ekshumację nie wystąpi... Ale to optymistyczna wersja. Zgodnie z prawem od decyzji prokuratury o ekshumacji nie ma odwołań.
- O terminach czynności przewidzianych przez Zespół Smoleński Nr 1 Prokuratury Krajowej zostaną poinformowani przede wszystkim pokrzywdzeni- informuje nas Ewa Bialik, rzecznik prasowy Prokuratury Krajowej.
Zaznaczyła, że stanowiska bliskich ofiar są brane pod uwagę przy planowaniu czynności. Ale czy na tyle, by zrezygnować z ekshumacji?
- Prokuratorzy z tego zespołu pozostają w stałym kontakcie procesowym z pokrzywdzonymi w tej sprawie - dodała unikając konkretów.
Dr Jarosław Matwiejuk, konstytucjonalista z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku:
Sprawa ma charakter wyjątkowy i precedensowy. W istocie mamy do czynienia z konfliktem między prawem kościelnym a państwowym. Prawo kościelne zawiera zasadę niezakłócania miejsca spoczynku i sprzeciwia się ekshumacji. Prawo państwowe natomiast w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza ekshumację, którą zarządza prokuratura lub sąd. Jest wtedy ona przymusowa i organy państwa mogą dokonać ekshumacji przy pomocy środków przymusu. Należy pamiętać o generalnej zasadzie, zgodnie z którą w przypadku sprzeczności między prawem państwowym i prawem kościelnym zawsze to pierwsze jest najważniejsze i ma decydujące znaczenie. W dotychczasowej praktyce nie było z tym problemu i ekshumacje były niejednokrotnie przeprowadzane na cmentarzach prawosławnych. Warto podkreślić, że w toku procedury uznawania za świętego sam Kościół również dokonuje otwarcia grobu przyszłego świętego. Jeżeli kiedyś śp. abp Miron będzie uznany za świętego, to zgodnie z procedurami kościelnymi będzie otwierany jego grób.
Na tym etapie nie można jeszcze mówić o konflikcie między Państwem i Kościołem prawosławnym, bowiem wypowiedzi rzeczników nie są wiążącymi decyzjami, które podejmą właściwe kierownicze organy kościelne. Wypowiedzi rzeczników należy traktować jako głos Kościoła w danym momencie, a nie wiążące rozstrzygnięcie.
Zarządzenie prokuratury o ekshumacji podjęte na podstawie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych nie narusza zasady autonomii związków wyznaniowych zawartej w Konstytucji RP z 1997 r. Nie narusza również zawartej w ustawie z 1991 r. o stosunku państwa do Kościoła prawosławnego zasady, zgodnie z którą Kościół prawosławny rządzi się w swych sprawach wewnętrznych własnym prawem. Podkreślmy, ustawodawca nie zwolnił Kościoła prawosławnego z obowiązku przestrzegania prawa państwowego.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?