Dr Eljaszewicz: W Biobanku będziemy przechowywać materiały do przeszczepów skóry i rogówki

UMB w końcu ma biobank z prawdziwego zdarzenia. To wielki magazyn wiedzy i szansa na niesamowite badania naukowe.
Biobankowanie nie jest nowością na naszej uczelni – robimy to już od dawna. Dawno też pojawił się pomysł i potrzeba, by ujednolicić i scentralizować te procedury na uczelni. Zaczęliśmy to od zoptymalizowania procesów laboratoryjnych, później stworzyliśmy procedury kontroli jakości, a teraz przyszedł czas, by zbudować odpowiednią infrastrukturę. To potrzebne, gdyż proces biobankowania na UMB od lat bardzo mocno się rozwija, a my chcemy zapewnić próbkom możliwie najwyższą jakość.

Naukowcy z UMB pracują nad stworzeniem sztucznej skóry

W jaki sposób?
Za chwilę w budynku będzie instalowane jedno z najbardziej spektakularnych urządzeń, czyli automatyczny system do bankowania próbek. To pewnego rodzaju skarbiec mieszczący około 2,5 mln próbek, które na półkach będą układać roboty. Próbki będą bezpieczne, bo przechowywane w minus 80 stopniach Celsjusza, co zapewni im odpowiednią jakość. Automatyzacja zaś sprawi, że będą bezpiecznie pobierane z półek, ale też pozwoli dobrze zarządzać miejscem w tej zautomatyzowanej zamrażarce – tak, by nie doszło do sytuacji, że przechowujemy w nich czyste powietrze zamiast pełnowartościowych próbek. To jak na razie jedyne takie urządzenie w Polsce.

Nowy obiekt, który stanął w UMB, pomieści dwa biobanki. Pierwszy – większy – będzie miejscem, w którym gromadzić się będzie materiał biologiczny, czyli na przykład krew lub jej składniki, płyn mózgowo-rdzeniowy, a także tkanki zmienione chorobowo oraz zdrowe, wykorzystywany do badań. W Banku Tkanek i Komórek będą zaś przygotowywane i magazynowane tkanki, które później będą wykorzystywane do przeszczepów dla pacjentów.
Część, która ma służyć rozwojowi nauki, powstała z wcześniejszych biobanków populacyjnego i onkologicznego. Kieruje nimi docent Joanna Reszeć. Dzięki tym próbkom będziemy mogli poznawać zasady rozwoju chorób i procesów biologicznych zachodzących w organizmie.

Na UMB ruszają studia MBA. Będą zajęcia z finansów szpitali oraz zarządzania pracownikami

Proszę jeszcze wyjaśnić – jak najprościej – czym jest biobankowanie...
To nic innego, jak odpowiednie pobieranie, przetwarzanie i przechowywanie materiału biologicznego, który ma dwojakie zastosowanie. Przed chwilą mówiliśmy o zastosowaniu typowo naukowym, ale jest też druga część naszego biobanku, czyli bank tkanek i komórek. To pobieranie i przechowywanie materiału, który może być później zastosowany do celów klinicznych. Czyli przygotowanie przeszczepów, by podać je później pacjentom.

Kiedy to będzie możliwe?
Dziś mamy budynek ze ściśle kontrolowanymi pomieszczeniami, w których z pewnością jest najczystsze powietrze w całym Białymstoku. Jego jakość jest nieustannie kontrolowana, powietrze przechodzi przez odpowiednie filtry – tak, by żadne cząsteczki z zewnątrz nie dostały się do pomieszczeń. Kontrolowane jest też ciśnienie, temperatura, wilgotność. Nie ma tam kurzu, nie ma bakterii, wirusów. Właśnie w tych pomieszczeniach będziemy przygotowywali przeszczepy do tego, by podawać je pacjentom. Konieczne jest jednak zdobycie odpowiednich akredytacji, o które już niebawem wystąpimy.

Co to za przeszczepy?
Motywacjom, by przy UMB powstał bank tkanek i komórek był projekt naukowy, który realizowaliśmy wspólnie z m.in. Warszawskim Uniwersytetem Medycznym i Polskim Bankiem Komórek Macierzystych, który miał na celu stworzenie nowego opatrunku biologicznego do leczenia ran przewlekłych w tym Epidermolysis Bullosa, czyli pęcherzowego oddzielania się naskórka. Chcemy, aby te przeszczepy skórne, te matryce biologiczne stanowiące podstawę opatrunku, mogły być produkowane, przechowywane i wykorzystywane w warunkach klinicznych, u nas, na naszym terenie, dla pacjentów z Białegostoku i nie tylko.

Skóra to dopiero początek. Chcemy przygotowywać przeszczepy na przykład z owodni, czy wspierać procesy przeszczepiania rogówek oraz komórek hematopoetycznych, czyli dla pacjentów chorych na białaczki. Chcemy pomagać klinicystom w taki sposób, by tak przygotować przeszczepy, by one czekały na potrzebującego pacjenta.