Duże zmiany na rynku pracy. Te zawody znikną w ciągu najbliższych lat. Istotne znaczenie ma znajomość trendów zmieniających rynek pracy

Jak wynika z analiz i badań zawartych w raporcie „Prognozowane zmiany na rynku pracy. Przegląd scenariuszy” opracowanego przez Instytut Analiz Rynku Pracy na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) dotyczących obecnych i przyszłych zmian na rynku pracy, do głównych determinant eksperci zaliczają "rozwój technologiczny przyspieszający proces automatyzacji, cyfryzacji oraz postępy innowacyjne, zmiany demograficzne charakteryzujące się rosnącym udziałem osób starszych, w połączeniu z malejącym udziałem osób w wieku produkcyjnym, w całkowitej liczbie ludności. Do czynników tych wliczają także migracje ludności, szybką urbanizację oraz niedobór zasobów i zmiany klimatu".

Zdaniem autorów raportu widoczne już dzisiaj trendy wpłyną na liczbę miejsc pracy, ewolucję zawodów, rozwój zawodowy pracowników, a także na sam charakter pracy. Istotne znaczenie ma znajomość trendów transformujących rynek pracy, a do najważniejszych z nich należą:

• zautomatyzowanie prac fizycznych, powtarzalnych i schematycznych, a także tych polegających na zbieraniu i przetwarzaniu danych;
• znaczący wzrost rotacji dobrowolnej pracowników;
• spadek przywiązania pracownika do pracodawcy i jednoczesny wzrost oczekiwań względem firmy w wymiarze finansowym, warunków i środowiska pracy;
• skrócenie czasu rekrutacji – okresu pomiędzy pierwszym kontaktem z kandydatem a przyjęciem oferty;
• zmiany w modelach pracy i masowy cyfrowy upskilling pracowników;
• rozwój alternatywnych form zatrudnienia wobec pracy na etat, wzrost liczby freelancerów;
• dbanie o dobrostan psychiczny pracowników;
• zwiększenie widoczności pracowników, czyli monitorowanie pracowników.

Powołując się na dane Infuture Institute i Samsung Polska wskazano możliwość wystąpienia trzech zjawisk w zakresie zmian na rynku pracy. Chodzi o konieczność wielokrotnego przebranżawiania się w ciągu życia (56 proc.), nasilenie cyberataków (57 proc.) oraz nadanie nowej wartości pracy rąk - w coraz bardziej zautomatyzowanym i technologicznym świecie praca rąk, rzemiosło, małe manufaktury nabiorą nowej wartości, będą doceniane i bardziej wartościowe (54 proc.).

Natomiast według Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) wirtualizacja rynku oraz praca w rozproszonych zespołach będą siłą napędową do 2035 r. PIE prognozuje cztery scenariusze.

• „W chmurze”, gdzie technologie wirtualne przyczynią się do zwiększenia mobilności zawodowej oraz umożliwią niemal nieograniczony dostęp do danych w czasie i przestrzeni.
• Scenariusz „Smart” zakłada wysoki poziom wirtualizacji rynku pracy oraz niską zdolność do pracy w rozproszonych zespołach.
• W scenariuszu „Offline” rynek pracy charakteryzuje się niskim poziomem wirtualizacji i niską zdolnością do pracy w rozproszonych zespołach.
• Scenariusz „W cyfrowym detoksie” zakłada niski poziom wirtualizacji rynku pracy oraz wysoki poziom umiejętności pracy w rozproszonych zespołach. Ten scenariusz niesie za sobą szereg negatywnych skutków dla rynku pracy. Powrót do świata analogowego sprawia, że pojawiają się luki kompetencyjne związane z koniecznością adaptacji pracowników o wysokich umiejętnościach cyfrowych do pracy w warunkach analogowych, a na znaczeniu zyskują kompetencje specjalistyczne oraz umiejętność pracy w stacjonarnych i rozproszonych zespołach.

Z kolei Deloitte pokazuje cztery potencjalne kierunki rozwoju relacji pracownika z pracodawcą w przyszłości:

• niedobór talentów na rynku zmusi pracodawców do zabiegania o pracowników;
• na rynku przesyconym wykwalifikowanymi pracownikami dojdzie do ostrej rywalizacji o ograniczoną liczbę miejsc pracy;
• niedobór wykwalifikowanych pracowników wzmocni podział na życie zawodowe i osobiste;
• gdy podaż talentów jest wysoka, pracodawcy będą mogli wybierać pracowników nie tylko ze względu na umiejętności i możliwości, ale także pod kątem zaangażowania w cele organizacji.