Dziś Święto Objawienia Bożego - jedno z 12 Wielkich Świąt w prawosławiu. Tłumy wiernych świętowało Chrzest Pański w białostockim Soborze

Chrzest Pański (Kreszczenije Hospodnie) jest połączony ze świętem Epifanii czyli Objawieniem Pańskim, podczas którego ma miejsce obrzęd święcenia wody, zwany Świętem Jordanu. Dzisiejsze (19.01) święto jest wyjątkowe, jest to jedno z 12 Wielkich Świąt prawosławnych, posiada długą tradycję, którą podlascy wierni kościoła obrządku wschodniego kultywują do dziś.

Dzisiejsze święto kojarzy się ze święceniem wody i przywodzi na myśl wycięty w lodzie kształt krzyża, w którym duchowny zanurza krzyż święcąc wodę, bo zgodnie z tradycją najlepsza jest woda "żywa". W miarę możliwości do dzisiaj w niektórych parafiach naszego regionu wodę święci się w rzekach, zalewach czy strumykach. Zdarza się to np. w takich miejscach jak:

• Odrynki,
• Siemiatycze,
• Drohiczyn,
• Supraśl,
• Dubicze Cerkiewne.

Obecnie obchody Święta Objawienia Pańskiego zaczynają się poprzedniego dnia Wigilią. Po liturgii odbywa się w kościele pierwsze poświęcenie wody.

Zobacz: Wigilia Święta Chrztu Pańskiego - preludium przed wielkim świętem prawosławnym. Święcenie wody w białostockiej cerkwi Hagia Sophia

W samo święto 19 stycznia w cerkwiach odprawia się krótkie uroczyste nabożeństwo. Po nim wierni w procesji udają się, w miarę możliwości, nad rzeki i strumienie. Kapłan po odmówieniu modlitwy do Ducha Świętego trzykrotnie zanurza w wodzie krzyż i trzy płonące świece. Zanurzenie krzyża symbolizuje wierność i oczyszczenie, a świecy – Trójcę Przenajświętszą, która po raz pierwszy objawiła się w czasie chrztu Chrystusa. Obrzęd kończy się pokropieniem wodą święconą, a wierni zabierają ją do domów, by w ciągu roku służyła do praktyk religijnych, ale też jako lek, środek mający oddalić lęki i troski, a także przekaźnik łask.

W czwartkowy poranek wierni prawosławni zebrali się również w katedralnej cerkwi Świętego Mikołaja w centrum Białegostoku aby wspólnie przeżywać ten podniosły dzień. Nabożeństwom, w asyście duchownych, przewodniczył Arcybiskup Białostocko- Gdański Jakub. Zgodnie z parafialną tradycją hierarcha, prócz trzykrotnego zanurzenia krzyża i świec w wodzie, wypuścił w niebo trzy gołębie, które symbolizują Ducha Świętego. Święto stanowi również początek czasu, w którym kapłani odwiedzają domy parafian.

Zobacz: Prawosławna Kolęda 2023 w Białymstoku - harmonogram. Kiedy wierni prawosławni mogą się spodziewać duchownych z Wodą Jordańską?

Jest to nawiązanie do rozpoczęcia przez Chrystusa publicznej działalności po swym chrzcie. Modlitwa za dom i pokropienie wodą "jordańską" jest symbolicznym udziałem domowników w Bożym objawieniu.

Do Jana Chrzciciela przyszedł z Nazaretu Jezus Chrystus aby się ochrzcić. Św. Jan miał powiedzieć:
- To ja powinienem prosić Cię o chrzest, a Ty przychodzisz do mnie
Jezus odpowiedział:
- Teraz nie czas mówić o tym, powinniśmy wypełnić to, do czego zostaliśmy powołani

Gdy Jezus po chrzcie wyszedł z wody nastąpiło niezwykłe zjawisko: otworzyły się niebiosa i pojawił się gołąb, a głos z nieba powiedział:

Ten jest Synem moim umiłowanym, w Nim znalazłem upodobanie (Mt 3, 17)

W tym wydarzeniu objawiło się uczestnictwo wszystkich Trzech Osób Świętej Trójcy:

1. Boga Ojca (głos z góry),
2. Boga Syna (Któremu udzielany był chrzest),
3. Boga Ducha Świętego (pod postacią gołębicy).

Jezus Chrystus przyjął chrzest nie dlatego, że potrzebował oczyszczenia, był bowiem bez grzechu, lecz aby uświęcić wodę i dać ludziom przykład do naśladowania.

Jordan to święto chrześcijańskie ustanowione na pamiątkę chrztu Jezusa w wodach tejże rzeki. Symbolika Jordanu objawia się przede wszystkim w znaczeniu wody. W czasie uroczystości woda zmienia swą istotę – z będącej obrazem potopu, a więc symbolem żywiołu i śmierci staje się wodą chrztu – „źródłem wody żywej”. Przez wiernych uczestniczących w święcie, Jordan uznawany jest za symbol ponownego chrztu w wodzie. Wierni zanurzając się w wodzie, symbolicznie oczyszczając się z grzechów - tego dnia woda ma mieć właściwości cudowne.

Zobacz tłumy wiernych na Święcie Objawienia Pańskiego w białostockim Soborze Świętego Mikołaja:

Chrzest Pański opisują wszystkie Ewangelie. Historia świętowania Objawienia Pańskiego bierze początek w czasach apostolskich. Do IV w. obok Zmartwychwstania Pańskiego i Pięćdziesiątnicy oraz pamięci świętych (lokalnych męczenników) było ono jednym obchodzonym. W IV w. ze Święta Objawienia Bożego wyodrębniło się Narodzenie Chrystusa, a element chrztu stał się wiodący.

Wielkie Poświęcenie Wody. Chrzest Pański-Kreszczenije Gospodnie w Bielsku Podlaskim (19.01.2023):

Praktykowany do dziś zwyczaj dwukrotnego poświęcenia wody upowszechnił się od XII wieku. Zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła wykształcił się na przełomie XV i XVI wieku. Poświęcanym kadzidłem, którym była żywica z jałowca, okadzano domy i obejście, co miało znaczenie symbolicznego zabezpieczenia go przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi. Od dawien dawna święto przypadające dzisiaj (19.01) nazywane też było Dniem Oświecenia i Świętem Światła.