Ełk > 150 lat temu urodził się poeta mazurski Michał Kajka

Michał Kajka (inna wersja Kayka) urodził się 27 września 1858 roku w Skomacku Wielkim w rodzinie chłopskiej. Mimo trudnej sytuacji finansowej rodziny uczęszczał do miejscowej szkoły elementarnej, zaś w wieku 10 lat poszedł do szkoły ludowej w Rostkach.

Po jej ukończeniu zatrudnił się jako parobek u bogatych włościan. Podjął także naukę zawodu zduna i cieśli, z których utrzymywał się później do końca życia, jako ceniony fachowiec.

W wieku 17 lat zaczął pisać wiersze. Po raz pierwszy wydrukowano je w tygodniku "Mazur" w 1884 roku. Dwa lata później jego kolejne utwory opublikowano w "Nowinach Śląskich", a w latach następnych także w "Gazecie Ludowej" i "Mazurskim Przyjacielu Ludu".

W 1883 roku Kajka wraz z żoną Wilhelminą przeprowadził się do Ogródka koło Ełku. Niedługo później zaangażował się w działalność polityczną i społeczną. Od roku 1890 opiekował się biblioteką Towarzystwa Czytelni Ludowych w Ogródku. W 1896 roku współtworzył Mazurską Partię Ludową, zaś w roku 1907 wziął udział w odbywającym się w Szczytnie spotkaniu działaczy polskich z Wielkopolski i Mazur.

Agitował za włączeniem Mazur do Polski podczas plebiscytu w 1920 roku na spotkaniach często recytując swoje propolskie wiersze, zaś później działał w Zjednoczeniu Mazurskim i Związku Polskich Towarzystw Szkolnych. W 20-leciu międzywojennym napisał m.in. wiersz "Ojczysta mowo nasza", który stał się hymnem Mazurów tęskniących za Polską. W 1935 roku odwiedził go pisarz Melchior Wańkowicz. W związku z szykanami ze strony Niemców, pod koniec życia wiele utworów wydawał anonimowo. Michał Kajka zmarł 22 września 1940 roku w Orzyszu (pow. piski). Spoczął na cmentarzu w Ogródku.

Jego twórczość za życia została wydana tylko w jednym zbiorze - "Pieśni mazurskie" w 1927 roku. Pośmiertnie wiersze Kajki opublikowano w wydaniach: "Wybór wierszy" (1954), "Wiersze wybrane" (1958), "Zebrałem snop plonu..." (1958), "Opowiadania uciesne" (1970) i "Z duchowej mej niwy..." (1982).

Część ocalałych rękopisów utworów jest obecnie przechowywana w dziale rękopisów Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie oraz w Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie.

Po zakończeniu II wojny Kajka został pośmiertnie uhonorowany Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski, w 1958 roku jego setną rocznicę urodzin Ełk uczcił ufundowaniem pomnika, zaś 10 lat później w jego dawnym domu w Ogródku otwarto jego muzeum. Również Orzysz upamiętnił jego postać odsłoniętym w 1986 roku obeliskiem. Imię Kajki nosi ulica w warszawskim Aninie oraz znajdująca się przy niej Szkoła Podstawowa nr 218.