Gdy rwie i łamie

- Medycyna nie zna jeszcze przyczyn powstawania większości schorzeń reumatycznych - mówi prof. dr hab. med. Stanisław Sierakowski, kierownik Kliniki Reumatologii i Chorób Wewnętrznych UM w Białymstoku. - A dotyczą one ludzi nie tylko starszych, ale również osób młodych, w sumie - kilku procent całej populacji.
W całej Europie cierpi na nie ok. 100 mln ludzi, w naszym kraju - 9 mln, czyli co 5. Polak. Rentę z tego powodu pobiera półtora miliona osób. Schorzenia różnią się objawami lub przebiegiem, ale pacjenci żyją średnio krócej o 10 lat niż osoby zdrowe.

Najczęstszymi chorobami reumatycznymi w Polsce są: choroba zwyrodnieniowa stawów, którą leczy się aż u około 5 milionów chorych oraz reumatoidalne zapalenie stawów. Występuje u ponad 400 tysięcy chorych.

Przeważnie ból

- W przypadku schorzeń reumatycznych nie ma tzw. usuwalnych czynników ryzyka - wyjaśnia prof. Sierakowski. - Nie można, jak przy chorobach płuc, rzucić palenia, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania. Nie wszystkie rodzaje schorzeń można też przypisać czynnikom genetycznym.

Choroba zwyrodnieniowa stawów, czyli osteoartroza rozwija się po 50. roku życia. Najczęstszą jej postacią jest choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych i biodrowych, ale może dotyczyć również kręgosłupa, stawów rąk i stóp lub innych. Głównym objawem jest ból. Najpierw pojawia się w czasie ruchu. Chorobie może towarzyszyć poranna sztywność stawów trwająca do pół godziny.

Gdy zwyrodnienia dotyczą kręgosłupa, ucisk na nerwy prowadzi do bólów kręgosłupa lub rwy kulszowej (ostry ból promieniujący wzdłuż nogi). Ucisk na naczynia krwionośne może wywoływać zawroty głowy, przewlekłe bóle barku lub ostre bóle ramienia.

Stale cierpią

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), to choroba układu odpornościowego, który zamiast bronić organizmu przed szkodliwymi bakteriami i wirusami, zaczyna niszczyć tkanki własnego ciała. Chory czuje się zmęczony, nie ma apetytu, ma trudności z poruszaniem, wywołanymi deformacją i usztywnieniem stawów, a przede wszystkim stale cierpi. Ból uniemożliwia mu poruszanie się i wykonywanie prostych czynności życiowych, zakłóca sen. Co trzeci pacjent cierpiący na RZS traci zdolność do pracy w ciągu dwóch lat od chwili rozpoznania choroby. Groźne w skutkach są też zmiany psychiczne. Chory zamyka się w sobie, izoluje od otoczenia i często popada w depresję.

- Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza choroby, a wtedy można dobrać indywidualne leczenie, ze zwróceniem uwagi na wiek chorego, czynniki ryzyka i inne schorzenia - mówi reumatolog. - W ciężkich przypadkach mogą pomóc medykamenty najnowszej generacji, tzw. leki biologiczne. Wiążą one rozwijające się w sposób niekontrolowany białe ciałka krwi, które niszczą stawy. Dzięki tym środkom rozwój choroby jest zahamowany. To kosztowna kuracja (50-60 tys. zł), ale NFZ prowadzi od kilku lat bezpłatne leczenie środkami biologicznymi.