Jak adoptować dziecko?

Chcielibyśmy adoptować dziecko. Jakie warunki należy spełnić? Jak przebiega procedura adopcyjna? Słyszeliśmy też, że są różne rodzaje adopcji. Czym one się różnią?

- Przysposobić można osobę małoletnią, tylko dla jej dobra, a wymaganie małoletniości powinno być spełnione w dniu złożenia wniosku o przysposobienie. Podstawową przesłanką braną pod uwagę w toku procedury przysposobienia jest głównie dobro dziecka.

Przysposabiający musi spełniać pewne warunki, które będą gwarantować dobro dziecka. Tzn. powinien mieć zdolność do czynności prawnych, odpowiednie kwalifikacje osobiste oraz mieć świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny.

O adopcję mogą się starać pary, które mają przynajmniej 5-letni staż małżeński. Różnica wieku pomiędzy przyszłymi rodzicami a dzieckiem nie może przekraczać 40 lat. Nie ma przeszkód prawnych, aby osoba samotna adoptowała dziecko. Nie mogą natomiast adoptować dziecka pary będące w związkach nieformalnych.

Procedurą adopcyjną zajmują się ośrodki adopcyjno-opiekuńcze. W pierwszej kolejności należy więc zgłosić się do takiego ośrodka. Weryfikacja kandydatów na rodziców adopcyjnych polega na sprawdzeniu przez pedagogów i psychologów predyspozycji osobowościowych, poznania motywów decyzji i preferencji związanych z dzieckiem, statusu materialnego. Generalnie chodzi o sprawdzenie, czy kandydaci na rodziców są w stanie zapewnić dziecku nie tylko byt materialny, ale głównie emocjonalny. Badane są także dokumenty, tj., m.in. akt zawarcia małżeństwa, zaświadczenia o stanie zdrowia, zaświadczenie, że nie jest się zarejestrowanym w poradni zdrowia psychicznego i odwykowej, o leczeniu niepłodności, zarobkach, niekaralności, opinia z miejsca pracy. Komplet dokumentów może się różnić, w zależności od ośrodka.

Podczas weryfikacji ważny jest też wywiad środowiskowy, w ramach którego sprawdzane są warunki socjalne i bytowe kandydatów na rodziców. Chodzi też o bliższe poznanie kandydatów na rodziców.

Po pozytywnej weryfikacji i odbyciu cyklu szkoleń, komisja kwalifikacyjna ośrodka sporządza opinię o kandydatach, niezbędną do złożenia w sądzie rodzinnym i opiekuńczym.

Polskie przepisy przewidują trzy rodzaje adopcji.

Przysposobienie pełne - tutaj przysposobiony nie tylko staje się dzieckiem przysposabiającego, lecz także członkiem jego rodziny. Jednocześnie ulegają zerwaniu więzy przysposobionego z jego rodziną naturalną. Na skutek orzeczenia o przysposobieniu pełnym między przysposabiającym a dzieckiem nawiązuje się więź prawna jak między rodzicami a dziećmi, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Przysposobiony nabywa prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Pojawiają się skutki w zakresie władzy rodzicielskiej, obowiązku alimentacyjnego, prawa spadkowego (tj. dziedziczenie, w zakresie nazwiska, obowiązku alimentacyjnego).

Szczególną odmianą przysposobienia pełnego jest przysposobienie całkowite. Nazywane jest też anonimowym, ponieważ opiera się na blankietowej zgodzie rodziców, którzy nie wiedzą, kto będzie przysposabiającym. Innymi słowy, rodzice biologiczni dziecka muszą wyrazić zgodę na adopcję ich dziecka bez wskazywania osoby przysposabiającego. Zgodnie z art. 1251 K.r.o. przysposobienie całkowite jest nierozwiązywalne, a po jego orzeczeniu, nie jest już dopuszczalne ustalenie pochodzenia tego dziecka. Przy przysposobieniu całkowitym sporządza się nowy akt urodzenia dziecka - na skróconym odpisie aktu urodzenia nie ma wzmianki o adopcji. Rozwiązanie adopcji całkowitej, w przeciwieństwie do innych rodzajów przysposobienia, jest niedopuszczalne. Podstawową jej cechą jest pełna tajemnica - w aktach stanu cywilnego uwidacznia się adoptujących jako rodziców dziecka, rzeczywiste jego pochodzenie zostaje z tych akt wyeliminowane.

Z kolei adopcja niepełna wywołuje skutki tylko pomiędzy adoptującym i adoptowanym i jego zstępnymi. Oznacza to, że nie powstaje stosunek pokrewieństwa pomiędzy zstępnymi a innymi krewnymi przysposabiającego. Nowi rodzice uzyskują władzę rodzicielską nad dzieckiem, a władza dotychczasowych rodziców ustaje. Adoptowany pozostaje członkiem jego naturalnej rodziny.