Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Jakie jest ryzyko, że w Polsce nastąpi atak terrorystyczny?

Marcin Florkowski
Jakie jest ryzyko, że w Polsce nastąpi atak terrorystyczny? Jak o tym myślimy?
Jakie jest ryzyko, że w Polsce nastąpi atak terrorystyczny? Jak o tym myślimy? Grzegorz Radzewicz
Średnio (biorąc pod uwagę ostatnią dekadę), w atakach terrorystycznych na terenie całej Europy ginęło rocznie około 50 osób. Jednocześnie co roku w wypadkach samochodowych ginęło około 25 tys. osób. To znaczy, że na śmierć w wypadku samochodowym narażeni jesteśmy przynajmniej 500 razy bardziej.

Oto jak przebiega proces myślowy, gdy zastanawiamy się nad odpowiedzią…

Bez przerwy dokonujemy jakichś przewidywań, próbujemy odpowiedzieć na różne pytania, choć często brakuje nam ku temu wystarczających informacji. Na przykład: jakie są szanse, że wygram w toto-lotka, że nastąpi atak terrorystyczny, że będę mieć wypadek samochodowy, że stracę pracę lub wakacje będą udane?

Jak myślisz?

Nasze przewidywanie w takiej sytuacji z konieczności oparte jest o ułamkowe informacje, przeczucia i intuicje. Jak ono przebiega? Aby to odkryć zróbmy eksperyment. Proszę odpowiedzieć na pytanie „Co jaki czas przeciętny policjant w Chicago, w USA, wyciąga broń i grozi przestępcy jej użyciem?”

Ponieważ nie znamy obiektywnych statystyk, musimy się tu posiłkować naszymi przeczuciami. Rozumowanie wygląda mniej więcej tak: „Ile razy przeciętny policjant w Chicago wyciąga broń? Zastanówmy się. Co ja wiem o policjantach z Chicago? To miasto Ala Capone, swego czasu stolica przestępczości. Wiem, bo widziałem na ten temat sporo filmów. No musi się tam nieźle dziać na ulicach. Zresztą w USA każdy może nosić broń, więc jest bardziej niebezpiecznie, ciągle jakieś zbiorowe mordy, masakry w szkołach itp., nie to co u nas. Pewnie taki policjant nie ma lekkiego życia na ulicy… Bo ja wiem ile razy, musi używać broni, raz na tydzień? Może raz na dzień, albo raz na dwa dni?”

W jaki sposób więc rozumujemy? Próbujemy przypomnieć sobie konkretne wydarzenie (tu sytuację wyciągania broni z kabury przez amerykańskiego policjanta) i jeśli łatwo jest nam sobie tę sytuację przypomnieć lub wyobrazić, to wnioskujemy, że musi się ona pojawiać często.

Wnioski z wnioskowania

Taki rodzaj wnioskowania ma sens, ponieważ częste wydarzenia rzeczywiście łatwiej sobie przypominamy. Niestety w drugą stronę to nie działa - fakt, że przypominamy sobie o czymś łatwo nie oznacza, że to wydarzenie ma miejsce często. Pamiętamy bowiem dobrze różne wydarzenia - także te rzadkie, ale wyraziste, przyciągające uwagę, dramatyczne oraz takie, które przytrafiają się sporadycznie, ale o których jest głośno i mówi się wiele.

Dobrze odzwierciedla to przykład amerykańskich policjantów. Statystyki pokazują, że przeciętny policjant w Chicago wyciąga broń z zamiarem jej użycia raz na… 27 lat!, a więc o wiele, wiele rzadziej niż się nam wydaje.

Nasze złudzenie, że dzieje się to znacznie częściej wynika właśnie z łatwości przypominania sobie amerykańskiego policjanta wymachującego bronią. A przypominamy sobie go łatwo, bo często widzieliśmy taką scenę na ekranie telewizora.

Oto inny przykład działania tego mechanizmu: „Jak myślisz, czy w Polsce jest więcej zabójstw czy samobójstw?” Typowa osoba zgaduje, że więcej jest zabójstw, choć w rzeczywistości jest ich około 6 razy mniej niż samobójstw. O zabójstwach słyszymy jednak częściej (w mediach informuje się o zabójstwach częściej niż o samobójstwach), łatwiej więc sobie to przypominamy, a więc wydaje się nam, że wydarza się to częściej.

Atak terrorystyczny

Jakie jest ryzyko ataku terrorystycznego? W tym przypadku działa podobny mechanizm - zastanawiamy się, czy o tym słyszeliśmy, bo przecież nikt z nas nie padł ofiarą ataku terrorystycznego. Jeśli w mediach jest głośno na temat takich wydarzeń (a każdy atak terrorystyczny jest nagłaśniany przez wiele mediów wielokrotnie), to oszacowujemy wyżej prawdopodobieństwo jego wydarzenia.

W rzeczywistości, pomimo histerii, z którą często graniczy informowanie o ataku w mediach, takie wydarzenia w Europie (i na świecie) są szalenie rzadkie. Średnio (biorąc pod uwagę ostatnią dekadę), w atakach terrorystycznych na terenie całej Europy ginęło rocznie około 50 osób. Jednocześnie co roku w wypadkach samochodowych ginęło około 25.000 osób. To znaczy, że na śmierć w wypadku samochodowym narażeni jesteśmy przynajmniej 500 razy bardziej niż na śmierć w jakimkolwiek ataku terrorystycznym. A jednak bardziej boimy się terroryzmu niż wypadków samochodowych!

Heurystyka dostępności

Skłonność do oszacowywania częstości zdarzeń na podstawie ich pamięciowej dostępności psycholodzy nazywają heurystyką dostępności. A ponieważ to, co pamiętamy jest pod dużym wpływem mass mediów, to ludzie, którzy spędzają więcej czasu przed ekranami mają też bardziej wykrzywiony obraz świata - zdarzenia rzadkie lecz dramatyczne (np. katastrofy lotnicze, napady, dzieciobójstwa, pedofilię, morderstwa, włamania, porwania itp.) oceniają jako znacznie częstsze niż to ma miejsce naprawdę.

Także niektóre pozytywne wydarzenia szacujemy na podstawie ich obecności w mediach - np. szanse wygrania w toto-lotka przeceniamy. I właśnie po to, aby podnieść pamięciową dostępność wygranej w loterii, w USA zwycięzcy fortuny są zobowiązani pokazać się przed kamerami: gdy widzowie ich oglądają, wydaje się im, że szanse na wygraną są o wiele wyższe niż naprawdę. A więc częściej grają.

Aż chciałoby się powiedzieć: „Chcesz czuć się bezpieczniej? Oglądaj mniej telewizji!”

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna