Kary naliczone za niedotrzymanie umowy podpisanej przed laty. Czytaj uważnie umowy

Od dłuższego czasu mój dziadek dostaje listy z firmy windykacyjnej z ofertą umorzenia zadłużenia, o ile spłaci jakąś część długu. Jest to o tyle dziwne i denerwujące, że dziadek nigdy nie był i nie jest niczyim dłużnikiem. Telefonicznie uzyskaliśmy informację, że chodzi o umowę sprzed kilku lat na zakup telefonu w abonamencie. Podobno została naliczona nota karna za niedotrzymanie warunków umowy, ale w piśmie nie ma żadnych szczegółów odnośnie tego, na jakiej podstawie została naliczona kara. Kwota jest porażająca - ponad 4000 zł! W dodatku pojawiła się informacja, że dziadek został wpisany do Krajowego Rejestru Długów. Co możemy zrobić w takiej sytuacji? Dziadek jest na skraju załamania nerwowego.

- W pierwszej kolejności należy odnaleźć umowę, na podstawie której została naliczona nota obciążeniowa. Trzeba przeanalizować również regulamin świadczenia usług i promocji na zakup telefonu. Jeżeli umowa zaginęła, uległa zniszczeniu lub po prostu została wyrzucona, treść ogólnych warunków umów obowiązujących u poszczególnych operatorów w danym czasie można odnaleźć na stronach internetowych poszczególnych operatorów.

Jeżeli z analizy treści umowy będzie wynikało, że nota została naliczona na podstawie klauzuli uznanej przez Prezesa Urzędu Ochrony i Konkurencji za niedozwoloną, należy wystosować do obecnego wierzyciela pismo kwestionujące zasadność naliczenia noty. Można powołać się na rażącą niewspółmierność naliczonej kary w stosunku do świadczenia dostawcy usług. Podstawę będzie stanowił przepis art. 385 3 kc, zgodnie z którym, w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego.

Ponadto, w Rejestrze Niedozwolonych Klauzul Umownych pod numerem 4913 została umieszczona klauzula o następującej treści: „W przypadku rozwiązania umowy na czas określony przed jej upływem abonent zobowiązany jest do uiszczenia kary w wysokości 1000 zł (tysiąc złotych)” (Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 lutego 2013 r., Sygn. akt XVII AmC 3507/12). Jeśli z porównania treści zapisu umowy, w oparciu o który naliczona została nota wynika, że ma on taki sam sens jak ten uznany za niedozwoloną klauzulę umowną, można powołać się na zarzut bezpodstawności roszczenia z uwagi na abuzywność klauzuli umownej i na tej podstawie można domagać się zaprzestania naruszania prawa (nękania) i żądać usunięcia wpisu z KRD.

Jeśli mamy pewność, że dług nie istnieje (bo, np. został spłacony lub naliczono go bezpodstawnie), powinniśmy wezwać wierzyciela do niezwłocznego wystąpienia do KRD z żądaniem usunięcia wpisu pod rygorem zgłoszenia sprawy odpowiednim organom ścigania. Można również złożyć w KRD tzw. zarzut, który będzie podlegał rozpatrzeniu przez biuro KRD w ciągu 21 dni od daty wpływu zgłoszenia. W takim przypadku KRD wzywa wierzyciela, aby ustosunkował się do zarzutu w ciągu 14 dni. Jeśli tego nie zrobi, wpis jest usuwany.

KRD usuwa także wpis, jeśli dłużnik przedstawi dokumenty stwierdzające w sposób jednoznaczny nieistnienie zobowiązania (np. orzeczenie sądu). Jeżeli wierzyciel podtrzyma swoje stanowisko, że wpis dłużnika jest zasadny, a dłużnik nie ma dokumentów stwierdzających nieistnienie zobowiązania, KRD nie będzie miał prawa usunąć wpisu. W takiej sytuacji w KRD będzie umieszczona informacja, że dług jest sporny.

Natomiast gdy wierzyciel wpisze do KRD wierzytelność sporną, której wysokość lub istnienie kwestionujemy, wtedy zalecane byłoby w pierwszej kolejności wystąpienie do sądu z powództwem o ustalenie nieistnienia zobowiązania na podstawie art. 189 k.p.c. Wyrok ustalający nieistnienie zobowiązania będzie podstawą do żądania usunięcia wpisu w KRD.

Osoba, której dobre imię czy reputacja zostały naruszone w wyniku bezpodstawnego wpisu albo poprzez nieusunięcie go z KRD niezwłocznie po spłacie zobowiązania, może dochodzić ochrony swoich dóbr osobistych na drodze cywilnej na podstawie art. 24 § 1 Kodeksu Cywilnego.

Na zasadach przewidzianych w Kodeksie Cywilnym możliwe jest również żądanie zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny. Art. 24 § 2 k.c. daje natomiast możliwość dochodzenia odpowiedniego odszkodowania przez poszkodowanego bezprawnym wpisem w KRD. Jednakże w sytuacji, gdy chcemy otrzymać odszkodowanie z powyższego tytułu, konieczne staje się wykazanie wysokości szkody.