Kiedy osoba z orzeczoną niezdolnością do pracy może pracować? Jak starać się o rentę?

Jestem rencistą i mam orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy. Mój były pracodawca chce mnie jednak zatrudnić. Czy mogę podjąć pracę?

- Całkowita niezdolność do pracy to nazwa, która często jest myląca. Nie ma wątpliwości, że za osobę niezdolną do pracy uznaje się rencistę, który utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Dotyczy to jednak sytuacji, w której praca miałaby być wykonywana w normalnych warunkach. Jeśli tymczasem pracodawca stworzy niepełnosprawnemu specjalne, dopasowane do jego niepełno- sprawności warunki pracy, to taka osoba może pracować. W Pana przypadku można mieć orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i jednocześnie być sprawnie pracującym pracownikiem. Niezdolność do pracy nie okazuje się więc całkowitym zakazem pracy. Osoba niepełnosprawna, niezdolna do pracy można zostać zatem zatrudniona. Jednak potrzebne są do tego specjalne warunki pracy. Może to być zakład pracy chronionej bądź po prostu przystosowane przez pracodawcę miejsce pracy.

Należy jednak pamiętać, aby kontrolować kwoty osiąganego przychodu. Jeżeli z oferty pracodawcy wynika, że wysokość Pana płacy nie przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (czyli od 1 marca 2017 r. kwoty 2953,30 zł) świadczenie będzie wypłacone w pełnej wysokości. Po osiągnięciu zarobków wyższych niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie wyższych niż 130 proc. (czyli kwoty 5484,60 zł), zmniejszymy świadczenie o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż kwotę maksymalnego zmniejszenia, które przy rencie z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi aktualnie 565,53 zł. Przekroczenie 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia spowoduje, że zawiesimy wypłatę pana świadczenia.

Przebywam na zasiłku chorobowym i chciałabym ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jakie dokumenty muszę złożyć?

- Do wniosku o przyznanie renty, oprócz dokumentów uzasadniających prawo do świadczenia i jego wysokości, musi Pani przedłożyć zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką Pani jest. Dołączyć należy także wszelką dokumentację medyczną, poświadczającą stan zdrowia, np. dotyczącą rehabilitacji leczniczej, zaświadczenie ze szpitala, kartę badania profilaktycznego. Niezbędna jest również dokumentacja rentowa w postaci poprzedniego orzeczenia oraz wywiad zawodowy, dotyczący rodzaju i charakteru pracy, dokumentacja o rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.

Dokumentem potwierdzającym niezdolność do pracy jest orzeczenie lekarza orzecznika ZUS. To on przeprowadza postępowanie orzecznicze - na podstawie dokumentacji medycznej, którą musi Pani dołączyć do wniosku, a także dokonując bezpośredniego badania. Wnioskujący o świadczenia z ubezpieczenia społecznego musi mieć świadomość, że będzie badany przez lekarza orzecznika. O ile lekarz orzecznik uzna, że dokumentacja jest wystarczająca, może wydać orzeczenie tylko na podstawie przedstawionej dokumentacji, bez badania. Może jednak zlecić jej uzupełnienie i skierować wnioskodawcę np. do lekarza konsultanta, psychologa, na obserwację szpitalną lub dodatkowe badania. Gdy stan zdrowia osoby ubiegającej się o orzeczenie uniemożliwia jej stawienie się, badanie może zostać zrobione w miejscu jej pobytu.

Każdemu badanemu przysługuje wniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika w ciągu 14 dni od wydania tego orzeczenia. Może być też wniesiony zarzut wadliwości przez Głównego Lekarza Orzecznika. W takiej sytuacji ubiegający się o świadczenie będzie badany przez komisję lekarską Zakładu składającą się z trzech lekarzy.

W kwietniu ukończyłam 60 lat. Kiedy powinnam złożyć wniosek o emeryturę?

- Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami nie osiągnęła pani jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. Nabędzie pani prawo do emerytury od 1 października 2017 r., czyli od wejścia w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny. Aby otrzymać świadczenie od tej daty, powinna Pani złożyć wniosek do końca października 2017 r. Jeśli wniosek wpłynie później, emerytura zostanie przyznana od pierwszego dnia miesiąca, w którym został on złożony.

Natomiast najwcześniej wniosek można złożyć 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia na emeryturę. Powinna Pani też sprawdzić, czy ma ustalony lub aktualnie przeliczony kapitał początkowy. Zadbanie o to przyspieszy w październiku załatwienie wniosku. Wniosek o ustalenie bądź przeliczenie kapitału początkowego można złożyć już teraz.