Kradzież szczególnie zuchwała. Nowy przepis Kodeksu karnego w walce z zawodowymi złodziejaszkami sklepowymi i nie tylko

W tym tygodniu policjanci zatrzymali 26-letniego mieszkańca Białegostoku, który w zeszły czwartek ukradł telefon 15-latce. Dziewczynka szła ulicą Palmową, gdy mijający ją młody mężczyzna wyrwał jej smartfona i uciekł. Aparat, który wyceniono na 600 zł, właścicielka odzyskała.

Tak samo jak 30-letni miłośnik słodyczy z Łomży. Łupem mężczyzny padły kawy oraz czekolady o łącznej wartości 360 złotych. Całe kwietniowe zdarzenie zarejestrowały kamery monitoringu. Na nagraniu widać mężczyznę, który wchodzi do jednego z łomżyńskich sklepów i w kilkanaście sekund, w obecności personelu, chowa do torby artykuły spożywcze. Następnie wychodzi ze sklepu nie płacąc za towar.

Noc w policyjnym areszcie spędził 36-latek z Grajewa, który w sierpniu ub. r. zabrał butelkę alkoholu z wózka inwalidzkiego. Z kolei do aresztu trafił 31-letni białostoczanin, któremu zarzucono kradzież z różnych sklepów na osiedlu Przydworcowym, Piasta i Starosielce trzech puszek z datkami na leczenie chorych dzieci.

Za podobne czyny przed hajnowskim sądem staną trzy osoby. Jak wynika z ustaleń prokuratury, wiosną 2019 r. i od sierpnia do września 2020 r. wspólnicy dokonali sześciu kradzieży. W puszkach znajdowały się datki charytatywne na pomoc chorym dzieciom oraz dziecięce hospicjum. Łącznie 3,4 tys. zł.

Czytaj też: Najdziwniejsze kradzieże w Podlaskiem - zobacz, jakie dziwne rzeczy kradną złodzieje (zdjęcia)

Choć sporo je różni, we wszystkich wymienionych przypadkach śledczy postawili podejrzanym zarzut kradzieży szczególnie zuchwałej z art. 278a. Zuchwałej, czyli jakiej? Ustawodawca zdefiniował to pojęcie jako kradzież, gdzie "sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby, w celu zawładnięcia mieniem" lub dokona kradzieży "mienia ruchomego znajdującego się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonego lub przemieszczanego przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującego się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach".

- Mowa tu o kieszonkowcach lub osobach kradnących na popularne kiedyś "wyrwy" torebki w miejscu publicznym, w biały dzień - precyzuje adwokat Michał Sykała.

To stosunkowo nowy przepis w Kodeksie karnym wprowadzony w połowie ubiegłego roku. Do zmian w ustawie doszło, co wywołało pewną konsternację, podczas uchwalania tzw. Tarczy Antykryzysowej 4.0. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczyło zmiany chęcią pomocy przedsiębiorcom, którym brakuje narzędzi do skutecznej walki z zawodowymi złodziejami sklepowymi.

Wcześniej kradzież (lub przywłaszczenie) rzeczy, której wartość nie przekraczała 500 złotych, kwalifikowano jako wykroczenie. Sprawca musiał się w tej sytuacji liczyć z karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. A wprawiony złodziej umiejący liczyć wiedział, jak w przypadku złapania, uniknąć surowszych sankcji.

Ale z tym koniec. Za kradzież uznaną za szczególnie zuchwałą grozi od 6 miesięcy do 8 lat więzienia, a więc nawet więcej niż za zwykłą kradzież (od 3 miesięcy do 5 lat). Z danych z systemów teleinformatycznych Sądu Rejonowego w Białymstoku wynika, że póki co spraw takich nie jest wiele. W 2020 r. wpłynęły 4 i tyle samo do 19 maja 2021 roku. Już zapadają wyroki skazujące. 10 miesięcy więzienia usłyszał mężczyzna, oskarżony o kradzież butelki wódki wartej 38 zł i paczki papierosów za 14 zł we wrześniu ub. roku. Była to jednak kara cząstkowa i wymierzona za działanie w warunkach multirecydywy. W sumie za kratami skazany ma spędzić 2 lata i 4 miesiące, bo trzy tygodnie po pierwszej zuchwałej kradzieży, dopuścił się w innym sklepie kradzieży rozbójniczej. Też ukradł wódkę i papierosy, a interweniującą ekspedientkę zaatakował butelką i odepchnął.

Zobacz także: Byli niczym Bonnie i Clyde. Okradli kilkanaście starszych pań

- Nie jest tak, że wcześniej przepisy chroniły, czy w inny sposób karały osoby, które kradną z przysłowiowym kalkulatorem, wyliczają do 500 złotych, aby nie przekroczyć progu wartości kradzieży traktowanej jako wykroczenie. Przypadki osób, które kradną cyklicznie, nazwijmy - uczyniły sobie z kradzieży stałe źródło dochodu - są już rozstrzygnięte. To tzw. koncepcja czynu ciągłego. Jeżeli ktoś kradnie więcej niż raz, po prostu liczby się sumuje. Jeżeli przekraczają wartość przewidzianą dla odpowiedzialności za przestępstwo, to sprawcy odpowiadają za przestępstwo - wyjaśnia mec. Sykała.

Po co nam nowe przepisy? Prawnik podkreśla, że kradzież szczególnie zuchwała już kiedyś funkcjonowała w Kodeksie karnym.

- Nie miała jednak swojej definicji legalnej i wówczas to, co jest zuchwałe, a co nie, było oceną sądu. W oparciu o własne doświadczenie, uważam jednak, że nie było kodeksowej potrzeby wprowadzania kolejnego rodzaju przestępstwa. Były już narzędzia, które te przestępstwa swobodnie były wstanie piętnować i karać - uważa białostocki prawnik. - Można było ewentualnie rozszerzyć definicję występku o charakterze chuligańskim. Polega on na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć, na nietykalność cielesną oraz działanie publiczne, bez powodu, albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego. Wybryk chuligański obejmuje całą paletę przepisów. Może wystarczyło rozszerzyć definicję występku o charakterze chuligańskim o umyślny zamach na własność. Moim zdaniem, to o wiele skuteczniejsze narzędzie.