Małpia ospa w Europie – Belgia wprowadza kwarantannę dla zakażonych. Czy grozi nam kolejna epidemia? Co to za choroba i jakie daje objawy?

Doniesienia o kolejnych przypadkach małpiej ospy w Europie pojawiły się 19 maja br. i dotyczyły krajów takich jak Włochy, Szwecja, Francja i Belgia. Jak informuje szwedzki Urząd Zdrowia Publicznego, aktualnie zakażony mężczyzna ma łagodne objawy choroby i przebywa pod stałą obserwacją lekarską. Pierwszy przypadek tej choroby pojawił się na kontynencie europejskim 7 maja br. w Wielkiej Brytanii, o czym poinformowała Brytyjska Agencja Bezpieczeństwa Zdrowotnego (UKHSA):

Od tego momentu europejskie władze sanitarne na bieżąco kontrolują sytuację. Kolejne przypadki wykryto w Hiszpanii i Portugalii. Małpia ospa pojawiła się także w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W Madrycie (Hiszpania) obecnie obowiązuje alert sanitarny po wykryciu 7 potwierdzonych i 22 podejrzanych przypadków zakażenia. Chorzy są pod obserwacją i przebywają w izolacji domowej.

Obecnie w Polsce nie odnotowano jeszcze żadnego zachorowania na tę tropikalną chorobę odzwierzęcą. Jednak ze względu na zbliżający się sezon wakacyjny i związane z nim częste podróże zagraniczne należy być świadomym zagrożenia wynikającego z rozprzestrzeniania się tej choroby.

Do tej pory większość przypadków małpiej ospy występowała głównie w krajach Afryki Środkowej i Zachodniej. Jej rozprzestrzenianie się na inne kontynenty stwarza zagrożenie wystąpieniem epidemii, ponieważ jest to wirusowa choroba zakaźna.

Jak podają belgijskie media, służby sanitarne Brukseli 20 maja br. wprowadziły obowiązkową, 21-dniową kwarantannę dla osób zakażonych wirusem małpiej ospy po tym, jak w kraju pojawiły się 4 przypadki zachorowania na tę chorobę odzwierzęcą. Natomiast osoby mające z nimi kontakt nie muszą się izolować, ale zaleca się im zachowanie ostrożności w kontaktach z innymi ludźmi oraz obserwowanie czy u nich również nie wystąpią objawy choroby.

Małpia ospa (z ang. monkeypox) to choroba odzwierzęca, którą wywołuje wirus należący do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae. Jej nosicielami są głównie gryzonie takie jak wiewiórki czy szczury, które przenoszą chorobę na małpy, jednak jej pierwotne pochodzenie nie jest znane. Po raz pierwszy wirusa wykryto w 1958 r. właśnie u małp, stąd nazwa. Pierwszy przypadek przeniesienia wirusa małpiej ospy na człowieka miał miejsce w 1970 roku w Demokratycznej Republice Konga. Choroba występuje głównie w tropikalnych obszarach lasów deszczowych Afryki Środkowej i Zachodniej.

Małpią ospą można zarazić się przede wszystkim od zwierząt, które są nosicielami wirusa. Zagrożeniem jest bezpośredni kontakt z nimi, a głównie z ich płynami ustrojowymi, takimi jak ślina czy krew, w wyniku podrapania lub ugryzienia, a także spożywania ich mięso. Dlatego będąc w dalekiej podróży warto powstrzymać się przed próbowaniem mięsa egzotycznych zwierząt.

Trudniej wirus rozprzestrzenia się między ludźmi, ponieważ do jego przeniesienia potrzebny jest bliski kontakt z płynami ustrojowymi zakażonej osoby, ew. z wydzieliną ze zmian skórnych. Madryckie służby sanitarne poinformowały, że chorzy na małpią ospę młodzi mężczyźni zarazili się nią poprzez kontakty z błonami śluzowymi swoich partnerów w czasie stosunków seksualnych.

Pierwsze objawy małpiej ospy mogą wystąpić już po 5-6 dniach od zakażenia, choć zwykle jest to od 5 do 13 dni. Jednak okres inkubacji, czyli rozwijania się wirusa w organizmie, może wynieść do 21 dni. Do pierwszych objawów, które powinny zaniepokoić, należą:

• gorączka,
• osłabienie,
• intensywny ból głowy,
• powiększeniem i obrzęk węzłów chłonnych,
• ból pleców,
• bóle mięśni,
• wysypka, głównie na twarzy i kończynach, w mniejszym stopniu na tułowiu.

Objawy takie towarzyszą wielu innym infekcjom wirusowym, w tym także ospie wietrznej, jednak dla ospy małpiej charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych, co pozwala odróżnić te choroby.

Wysypka w przypadku ospy małpiej pojawia się zwykle po 1-3 dniach od wystąpienia gorączki i koncentruje się głównie na twarzy oraz dłoniach i podeszwach stóp. Atakuje również błony śluzowe jamy ustnej, narządy płciowe i spojówki oraz rogówkę oka.

Początkowo na skórze pojawiają się plamy o płaskiej podstawie, które następnie uwypuklają się i tworzą twarde grudki oraz pęcherze wypełnione płynem. Krosty wysychają, tworząc strupy, które z kolei odpadają. Choroba jest samoograniczająca, a objawy utrzymują się zwykle od 2 do 4 tygodni.

Mimo, że ospa ustępuje samoistnie, to jednak powikłania po chorobie mogą być poważne i obejmować wtórne infekcje, a także odoskrzelowe zapalenie płuc, posocznicę, zapalenie mózgu i infekcję rogówki z następującą utratą wzroku.

Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), wskaźnik śmiertelności z powodu małpiej ospy historycznie wahał się od 0 do 11 proc. w populacji ogólnej i był wyższy wśród małych dzieci. W ostatnim czasie wskaźnik ten wynosił 3-6 proc.

Ponieważ małpia ospa jest ustępującą samoistnie chorobą wirusową, stosuje się jedynie leczenie objawowe, polegające na podawaniu choremu dużych ilości płynów oraz zapewnieniu odpowiedniego stanu odżywienia. W cięższych przypadkach można zastosować leki przeciwwirusowe.

Według WHO szczepienie przeciwko ospie wietrznej zapewnia pewien stopień ochrony przed zachorowaniem na ospę małpią, a przynajmniej przed ciężkim przebiegiem infekcji, który wynosi ok. 85 procent. Obecnie jednak, po wyeliminowaniu ospy prawdziwej w 1980 r., na całym świecie zaprzestano rutynowych szczepień przeciwko ospie wietrznej. Dlatego osoby niezaszczepione są narażone na zachorowanie również na ospę małpią. Właśnie z tego powodu WHO nadzoruje i śledzi obecnie przypadki występowania małpiego wirusa świecie.

Źródło: Monkeypox WHO