MASZ PRAWO. Stwierdzenie praw do spadku

Spadkobiercy mogą potwierdzić swoje prawa do spadku w sądzie (prawomocnym postanowieniem stwierdzającym nabycie spadku) lub u notariusza (zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia). Są jednak pewne sytuacje, kiedy notariusz nie może sporządzić tego aktu. Jakie to sytuacje?

Dotyczy to m.in. przypadków, gdy spadkodawca zmarł przed 1 lipca 1984 r. Wówczas spadkobiercy mogą stwierdzić prawa do spadku jedynie w postępowaniu sądowym.

Ustawa Prawo o notariacie wymienia jeszcze inne przypadki, kiedy notarialne poświadczenie dziedziczenia u notariusza nie jest możliwe:

1. Gdy dziedziczenie następuje na podstawie testamentu szczególnego (chodzi o testament ustny, testament wojskowy oraz testament sporządzony na polskim statku morskim lub powietrznym).

2. Jeżeli przed notariuszem nie stawią się wszystkie osoby uprawnione do dziedziczenia. Prawo o notariacie stanowi, iż przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.

3. Dokonanie notarialnego poświadczenia dziedziczenia nie jest możliwe także wówczas, gdy sąd wydał już wcześniej postanowienie stwierdzające nabycie spadku (lub gdy sprawa taka jest w toku) lub gdy notariusz sporządził akt poświadczenia dziedziczenia.

4. Notariusz nie potwierdzi praw do spadku, gdy spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub nie posiadając żadnego obywatelstwa nie zamieszkiwał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także wówczas, gdy w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości za granicą.

Gdy musimy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie, to w tzw. sądzie spadku, w którego okręgu ostatnio zamieszkiwał spadkodawca. We wniosku wskazujemy wszystkie osoby zainteresowane, poprzez podanie ich imion, nazwisk i aktualnych adresów. Zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Może on wziąć udział w postępowaniu w każdym stanie sprawy. Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem postępowania.

Zatem we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wskazać osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi czy testamentowi.

W przypadku, gdy wnioskodawca nie wskaże we wniosku wszystkich zainteresowanych, sąd wezwie ich do udziału w sprawie. Gdy wnioskodawca nie potrafi wskazać miejsca pobytu któregokolwiek z uczestników postępowania, gdyż nie jest ono znane, to sąd wyznaczy kuratora do jego zastępowania.

Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć tyle odpisów wniosku, ilu jest uczestników postępowania. Trzeba razem z tym wnioskiem dostarczyć odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz odpisy aktów urodzeń (bądź aktów małżeństw - w przypadku kobiet) uczestników postępowania.

Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy uiścić wpis sądowy.

Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd wzywa na tę rozprawę strony, tj. wnioskodawcę i uczestników postępowania.

Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne.