Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Motyw labiryntu w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie mitu o Tezeuszu i Ariadnie. Odpowiedź do jawnego pytania na maturę ustną 2023

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Czwarte jawne pytanie z „Mitologii” Parandowskiego brzmi: „Motyw labiryntu w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie mitu o Tezeuszu i Ariadnie z »Mitologii« Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”.
Czwarte jawne pytanie z „Mitologii” Parandowskiego brzmi: „Motyw labiryntu w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie mitu o Tezeuszu i Ariadnie z »Mitologii« Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”. wikimedia commons/ Public domain J. Baptise Regnault
„Motyw labiryntu w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie mitu o Tezeuszu i Ariadnie z »Mitologii« Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst” – tak brzmiało jawne pytanie z „Mitologii” na maturę ustną, jednak zgodnie z ogłoszonymi w marcu zmianami nie będzie ono obowiązywało w 2023 roku. W tym tekście zamieszczamy przykładową odpowiedź, która zawiera wstęp, tezę, odwołanie do mitu oraz wybranego kontekstu.

Spis treści

Matura ustna z polskiego 2023. Na jakich zasadach?

Egzamin ustny z polskiego w 2023 roku będzie składał się z dwóch części. Jedna z nich wygląda podobnie jak ta obowiązująca przed pandemią, a więc uczeń losuje nieznane mu pytanie i odpowiada na konkretne zagadnienie, które dotyczy tekstu literackiego, ikonicznego lub związanego z językiem.

Uwaga! Zgodnie ze zmianami, które zostały ogłoszone 1 marca 2023 roku, to pytanie egzaminacyjne nie obowiązuje na maturze 2023.

Poza tym maturzysta wylosuje także pytanie z puli pytań jawnych. Jest ich ostatecznie 110:

Aktualne jawne pytania na maturę 2023.

Pytania jawne na maturę ustną z polskiego 2023. Wszystkie py...

W przypadku egzaminów ustnych obowiązuje tzw. próg zdawalności i wynosi on (tak jak na obowiązkowych maturach pisemnych) 30 procent. Uczeń, by zdać, musi więc uzyskać przynajmniej 9 punktów z 30.

Motyw labiryntu w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie mitu o Tezeuszu i Ariadnie z "Mitologii" Jana Parandowskiego

Wstęp: Kto z nas myśli o Warszawie, czytając „Lalkę”? Lub o Soplicowie, gdy sięga po „Pana Tadeusza”? Dla czytelników zazwyczaj ważni są bohaterowie i ich losy, a nie miejsce, w którym przebywają. Warto jednak zwrócić uwagę na to, jaką rolę w utworach literackich pełni przestrzeń. Niekiedy jest ona realistyczna (jak w pozytywistycznych powieściach), a czasami nieodgadniona i symboliczna (np. w dużej mierze w tekstach romantyków). Szczególną przestrzenią przedstawianą w literaturze i nie tylko jest labirynt.

Teza:Labirynt stał się symbolem zagubienia, chaosu i niewiadomej. Często jest on przestrzenią wrogą, ale niekiedy także tajemniczą i zachęcającą do poznania.

Odwołanie do mitu o Tezeuszu i Ariadnie: Motyw ten widzimy w micie o Tezeuszu i Ariadnie. Labirynt stworzył Dedal na zamówienie króla Krety Minosa. Na końcu zawiłych korytarzy i przejść znajdował się stwór o imieniu Minotaur (pół człowiek, pół byk).

Król składał mu ofiarę z pokonanych i wybranych przez siebie Ateńczyków (zarówno kobiet, jak i mężczyzn). Przestrzeń labiryntu ukazana w micie sprawiała, że ani Minotaur, ani uwięzieni Ateńczycy nie mogli stamtąd uciec – sieć korytarzy stawała się więc pułapką, sytuacją bez wyjścia, miejscem nieprzychylnym. Uwięzieni tam ludzie z pewnością czuli zagubienie, ale też strach.

Pokonania Minotaura podjął się Tezeusz – silny młodzieniec, który niegdyś zabił olbrzyma Sinisa i rozbójnika greckiego Skirona. Heros dzięki swojej nadludzkiej sile był w stanie uśmiercić Minotaura, problemem stał się jednak labirynt, który uniemożliwiłby mu powrót. W micie labirynt jest też więc trudnością, z którą musi zmierzyć się bohater. Tezeusz był wybitnie silny, jednak w znalezieniu drogi powrotnej z labiryntu, rozwikłaniu zagadki mógł pomóc mu jedynie podstęp, a nie siła.

Tak też się stało. Herosowi pomogła Ariadna – córka króla Minosa. Wręczyła ona bohaterowi nić, którą ten rozwijał, gdy wchodził do labiryntu, a zwijał, gdy wracał już po zabiciu Minotaura. W ten sposób udało mu się opuścić pułapkę. Labirynt w tym micie to przestrzeń wroga, więzienie, z którego bardzo trudno jest uciec. To także zagadka, którą należy rozwikłać. Tylko wówczas można wyjść cało z opresji.

Odwołanie do wybranego kontekstu: Motyw labiryntu występuje także w opowiadaniu „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza, ale również w całym cyklu opowiadań o takim samym tytule. Główny bohater tekstu, a także narrator na polecenie matki biegnie z teatru do domu po portfel ojca. Wracając, postanawia jednak zajrzeć do sklepów cynamonowych.

Niemal przez całe opowiadanie chłopiec błądzi po ulicach Drohobycza – dociera do swojego dawnego gimnazjum, wspomina minione lata, podróżuje dorożką, wyjeżdża za miasto, obserwuje tajemnicze, nocne ulice. Miasto przedstawione jest jak swego rodzaju labirynt, narrator nie wie do końca, gdzie uda mu się dojść, kiedy wydaje się, że jest u celu, jego oczom ukazuje się zupełnie inna przestrzeń.

Ulice są dla niego labiryntem, jednak nie jest to przestrzeń pełna grozy czy pułapka (tak jak w micie o Tezeuszu i Ariadnie). Bohater traci poczucie czasu i daje się zaprowadzić w różne zakątki miasta. Warto zaznaczyć, że opowiadanie „Sklepy cynamonowe” (tak jak cały cykl) ma charakter oniryczny, rzeczywistość w nim przedstawiona przypomina marzenie senne. Brak tu realizmu i wiernie odzwierciedlonych ulic.

Warto zaznaczyć, że labiryntem nie jest tu tylko miasto, ale także pamięć i umysł człowieka, pełne niedopowiedzeń, zagadek czy nieścisłości. Labiryntowość można zauważyć także w sposobie pisania Schulza. Jego język pełen jest niedomówień i zagadek. Motyw ten występuje także w innych opowiadaniach, należących do cyklu „Sklepy cynamonowe”. Dla bohatera labiryntem nie są przecież tylko ulice, ale także pełen zagadek dom czy świat, w którym żyje jego ojciec.

Inne przykłady kontekstów:

  • „Lalka” Bolesława Prusa (miasta: Warszawa i Paryż jako labirynty);
  • „Proces” Franza Kafki (miasto jako labirynt, z którego bohater nie może się wydostać);
  • „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego (Petersburg jako labirynt).

Zakończenie: Motyw labiryntu jest dość często podejmowany przez twórców różnych epok. Kryje on wiele niedomówień i zagadek. Przestrzeń labiryntu może być dla człowieka wroga i nieprzychylna, stanowić pewnego rodzaju więzienie, tak, jak to było w micie o Tezeuszu i Ariadnie. Z drugiej strony labirynt ma szansę przenieść czytelników do nieznanych im światów, pokazać rzeczywistość oniryczną, pełną niedomówień, ale też symbolicznie ukazać zagadkowość umysłu człowieka (tak jak w cyklu opowiadań „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza).

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna