Muszą gryźć

Przenoszone przez kleszcze wirusy, bakterie i pierwotniaki mogą powodować choroby niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia - mówi prof. dr hab. Alicja Buczek, kierownik Zakładu Biologii i Parazytologii lubelskiego UM. - Najgroźniejsze z nich to borelioza oraz kleszczowe zapalenie opon mózgowych (KZM).

Aby rozwijać się, kleszcze muszą żywić się krwią. Pasożytują więc na zwierzętach i ludziach. Do zakażenia dochodzi w czasie ukłucia. Wtedy zarazki zostają wprowadzone do krwi. Można też zarazić się pijąc niepasteryzowane mleko lub jedząc jego przetwory, w których może znajdować się wirus kleszczowego zapalenia mózgu.

Czym grozi ukąszenie?

Pierwsze - podobne do przeziębienia - objawy KZM (kleszczowego zapalenia mózgu) mogą pojawić się nawet po 28 dniach od ukąszenia. Zwykle choroba na tym się kończy. U niektórych jednak może dojść do 40-stopniowej gorączki, zawrotów i bólów głowy, sztywności karku. Przed zachorowaniem chroni szczepionka - uodpornia na trzy lata.

- Boreliozą możemy zakazić się, gdy kleszcz spędzi co najmniej dobę na naszym ciele - wyjaśnia profesor Buczek. - Choroba również może ustąpić po przypominającym grypę przesileniu. Ale nieleczona prowadzi do powiększenia wątroby i śledziony, uszkodzeń wielu narządów i - w rezultacie - nawet śmierci.
Na tę przypadłość szczepionki nie ma. Dlatego tak ważne jest, by kleszcza jak najszybciej usunąć.

Jak to zrobić?

Ślina kleszczy ma właściwości znieczulające, dlatego nie czujemy ukąszenia. Kleszcz po przebiciu skóry może wysysać krew przez kilka dni. Następnie odpada. Jeśli jednak zauważymy przyczepionego do skóry kleszcza, najlepiej uchwycić delikatnie pęsetą przyczepionego przy samej skórze pasożyta i wyciągnąć go, a raczej wykręcić. Przy takim ruchu zęby kleszcza stawiają mniejszy opór. Po wyjęciu kleszcza miejsce ukłucia należy dokładnie zdezynfekować.

- Nie zaszkodzi, nawet po usunięciu kleszcza, kontrolować miejsce ukłucia, przez co najmniej 30 dni, i zwracać uwagę na ewentualne zmiany na skórze - tłumaczy parazytolog. - Jeśli ranka puchnie, dochodzi do zaczerwienienia (choć objawy występują tylko w 50-60 proc. przypadków), warto zrobić badania serologiczne.

Jak się ustrzec zakażenia?

Przede wszystkim trzeba odpowiednio się ubrać. Długie spodnie i skarpety wywinięte na spodnie oraz koszula z długim rękawem i buty zakrywające stopę, zabezpieczą przed przedostaniem się kleszcza do skóry.

- Po wyjściu z lasu czy parku trzeba dokładnie obejrzeć skórę - radzi prof. Buczek. - Kleszcze najczęściej pasożytują pod pachami, pod kolanami oraz w pachwinach. Szczególnie dokładnie należy oglądać dzieci. Są ruchliwe, szybko się pocą, a rozgrzane ciało przyciąga kleszcze.

W 70 proc. przypadków sadowią się one na głowie dziecka. Trzeba więc zadbać o odpowiednie nakrycie głowy malucha. A przed wyjściem z domu stosujmy preparaty odstraszające kleszcze (działają też przeciwko komarom). Można nimi spryskiwać ubranie, jak i skórę.