Nadchodzą nowości w kodeksie pracy. Dwa dodatkowe urlopy, a umowy na czas określony pod ochroną, sprawdź [6.07.2022]

Jak zmieni się prawo pracy w 2022 roku? Będzie całkiem nowy kodeks pracy? Może dłuższe urlopy i to jednakowy wymiar urlopu dla wszystkich? Spekulowano, że odpowiedź zapadnie w sobotę 4 czerwca w czasie konwencji PiS. Przed nią trwały dyskusje o nowych obietnicach, które rządząca partia ma złożyć, a wśród nich obietnica dodatkowych urlopów. Nic takiego jednak się nie zdarzyło, tym niemniej prace w rządzie nad nowelizacją kodeksu pracy są finalizowane i zapowiadane od pewnego czasu zmiany w formie projektu ustawy nowelizacyjnej mają lada moment trafić do Sejmu.

• Absolutną nowością będzie 2-dniowy urlop na opiekę nad członkiem rodziny, który uległ wypadkowi albo z innej przyczyny wymaga takiej opieki. Urlop ma być płatny – w wysokości połowy stawki dziennej.
• Inny nowy urlop – tym razem bezpłatny – to 6-dniowy urlop na opiekę nad niesamodzielnym członkiem rodziny. Taki urlop przysługiwać ma co rok.
• Rewolucyjną zmianą w już istniejących uprawnieniach pracowniczych jest wydłużenie o dwa miesiące urlopu rodzicielskiego. Dodatkowo można będzie w jego ramach wydzielać urlop ojcowski.

Po zmianach w kodeksie pracy zdecydowanie trudniej będzie rozwiązać umowę o pracę zawartą z pracownikiem na czas określony. Obecnie taką umowę, o ile nie zapisano innych postanowień w jej treści, na mocy ogólnych przepisów kodeksu pracy można rozwiązać bez wypowiedzenia. W nowym kodeksie pracy będzie obowiązywała zasada, iż podobnie jak to już jest w przypadku umów o pracę na czas nieokreślony, do wypowiedzenia umowy będzie niezbędne uzasadnienie.

Jeśli zwalniany pracownik nie będzie się zgadzał z treścią wypowiedzenia i zaskarży je do sądu pracy, sąd będzie mógł orzec nie tylko odszkodowanie, ale i nałożyć na pracodawcę obowiązek przywrócenia do pracy zwolnionego w tym trybie pracownika.

Kodeks pracy obowiązujący w Polsce pochodzi z połowy ubiegłego wieku i gdy tylko Prawo i Sprawiedliwość przejmowało władzę w Polsce, jedną z kluczowych obietnic miało być wprowadzenie do porządku prawnego zupełnie nowego kodeksu pracy. Mimo powołania specjalnej komisji kodyfikacyjnej nic jednak z tego nie wyszło – przygotowane przez ekspertów projekty trafiły do ministerialnej szuflady.

Niezbędnych zmian w prawie pracy, jest znacznie więcej, niż ma je wprowadzić najnowszy projekt. Przede wszystkim wciąż pilnej regulacji wymaga praca zdalna, a także inne okoliczności bezpośrednio lub pośrednio z nią powiązane.

Ekwiwalent za pracę z domu. Wśród regulacji związanych z home office jest oczekiwanie ze strony pracowników ustalenia ekwiwalentu za pracę z domu: wykorzystywany prywatny sprzęt, zużytą dodatkowo energię elektryczną itp. Przepis powinien być jasny i klarowny, ustalający precyzyjnie kwotę takiego ekwiwalentu i jednoznacznie zwalniający go ze wszelkich obciążeń podatkowych.

Prawo do bycia off. Jasno i klarownie powinny być artykułowane w zmienionym prawie pracy zasady – łącznie z karami dla pracodawców za ich łamanie – rozdzielające czas pracy w domu od czasu prywatnego. Obecnie coraz więcej pracodawców łamie te zasady wymagając od pracowników – nie tylko zresztą na pracy zdalnej – odbierania telefonów służbowych czy służbowych e-maili o dowolnej porze doby. Pracownicy uważają, że najlepszym rozwiązaniem byłaby opcja „off” dla telefonów służbowych i służbowych laptopów czyli obowiązek ich wyłączania po zakończeniu jasno określonych godzin pracy.

Prawo do dodatkowej opieki zdrowotnej. Oczekiwana jest zmiana przepisów dotyczących ochrony pracownika – chodzi przede wszystkim o rozwiązania dotyczące tzw. wypalenia zawodowego oraz wyraźnie wskutek pandemii ujawnionego trendu do pojawiania się u pracowników problemów ze zdrowiem psychicznym. Oczekiwane są zmiany w zakresie badań profilaktycznych, listy chorób zawodowych, zasad nieodpłatnej opieki zdrowotnej ze strony pracodawcy itp.

Obecnie szykowane przez rząd zmiany tylko częściowo zasługują na miano „rewolucyjnych”. Mierząc je z zakresem pilnych potrzeb zmian w polskim prawie pracy, są jedynie fragmentem – choć jest poza dyskusją, że służą one interesom pracowników i poprawiają ich pozycję w relacjach z pracodawcami.