Nasze Podlasie. Różnorodna kultura, język, kuchnia i historia. Poznaj magiczną gwarę, region i stań się "śledzikiem" z krwi i kości

Dzięki kanałowi YouTube o nazwie "Moda na języki polski" otrzymaliśmy świetną okazję, by po raz kolejny przypomnieć sobie lub poznać na nowo gwarę i kulturę osób zamieszkałych na terenach województwa podlaskiego. Jak się okazuje jest to zlepek wielu kultur i narodowości, które w podlaskim kotle wytworzył jedyny w swoim rodzaju klimat.

Kartacze, sękacze, zguby, żubry, lasy, muzyka disco polo czy sławetny na cały kraj duch puszczy. Śledzikowanie, czy miejsce, w którym urodził się twórca języka esperanto. Województwo podlaskie ma do zaoferowania bardzo wiele. Jednak skupmy się na mowie.

Tu (podobno) można usłyszeć śledzikowanie (słownik tłumaczy to zjawisko jako: używanie gwary białostockiej, powstałej w wyniku wzajemnego oddziaływania kilku wzorców językowych: polskiego, białoruskiego, litewskiego, a w mniejszym zakresie także rosyjskiego, ukraińskiego i jidysz, charakteryzującej się wymawianiem spółgłosek ciszących (ś, ć, ź, dź) tak jak dźwięki obcego pochodzenia (s-i, c-i, z-i, dz-i).

Ale śledzikowanie nie jest najważniejszą cechą gwary podlaskiej. Do tych innych zaliczamy: używanie w roli czasownika posiłkowego słówka "weź" (np. weź otwórz okno), zanik celownika, zamiast którego używa się konstrukcji z przyimkiem "dla" (np. kup dla mnie, daj dla babci, powiedz o tym dla Marka); zanik końcówek w czasownikach w stronie czynnej czasu przeszłego, np. My dawali (My dawaliśmy). Ja pojechał (Ja pojechałem). Dzie wy byli? (Gdzie wy byliście?) oraz długie wymawianie samogłoski akcentowanej z wyraźnym tonem opadającym, tzw. zaciąganie, co wpływa również na kontur melodyczny zdania, stąd gwara ta bywa odbierana jako śpiewna, melodyjna.

Film dokumentalny "Podlasie i gwara podlaska" na serwisie YouToube.