NIK krytycznie o dostępie do rehabilitacji. Jak wygląda sytuacja w województwie podlaskim?

NIK skontrolowała 27 jednostek w całym kraju, które związane są z zapewnieniem świadczeń rehabilitacyjnych, w tym siedem oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz 20 podmiotów leczniczych. Wśród kontrolowanych instytucji znalazł się Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ oraz szpitale w Mońkach, Hajnówce i Sokółce.

Izbę interesował okres od 2019 do 2021 r. (I półrocze). Pod lupę wzięto kontraktowanie, organizację i wykonanie świadczeń rehabilitacji leczniczej, z wyłączeniem świadczeń dla dzieci oraz leczenia chorych ze śpiączką.

Przeczytaj też:

Wnioski ogólne NIK-u są krytyczne. Według ustaleń izby, organizacja i finansowanie rehabilitacji leczniczej nie zapewniały pacjentom równego dostępu do leczenia. Blisko połowa sieci szpitali I poziomu nie udzielała świadczeń rehabilitacji leczniczej w warunkach stacjonarnych. Tylko ¼ pacjentów po udarze mózgu rozpoczęła rehabilitację w ciągu dwóch tygodni od zakończenia leczenia szpitalnego. Brakowało też kompleksowej opieki w tym obszarze, gdyż instytucje finansujące rehabilitację leczniczą działały w sposób nieskoordynowany i od siebie niezależny.

W trakcie kontroli porównano nakłady na świadczenia lekarskiej opieki rehabilitacyjnej i fizjoterapii ambulatoryjnej w odniesieniu do liczby mieszkańców lub ubezpieczonych na obszarze kontraktowania. Ustalono, że w każdym ze skontrolowanych oddziałów NFZ różnice te były bardzo istotne.

Przeczytaj też:

W Podlaskim OW NFZ planowana na 2019 r. wartość środków na fizjoterapię ambulatoryjną w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców/ubezpieczonych dla obszaru powiatu sejneńskiego była dwa razy wyższa niż dla obszaru miasta Łomża i powiatu łomżyńskiego.

Zgodnie z ustaleniami NIK kontraktowanie świadczeń i ustalanie kwot zobowiązań na kolejne lata nie zapewniało równego dostępu do zabiegów rehabilitacyjnych w warunkach ambulatoryjnych. W 2020 r. w porównaniu z 2019 r. zmniejszył się wskaźnik pacjentów, którzy dostali się na rehabilitację po udarze. Wskaźnik ten w grupie pacjentów, którzy podjęli rehabilitację w tym samym szpitalu, w którym byli leczeni z powodu udaru, najbardziej obniżył się właśnie w województwie podlaskim – o 4,6 punktu procentowego.

Przeczytaj też:

Jeszcze mniej pacjentów po udarze mózgu uzyskało rehabilitację neurologiczną. Na przełomie lat 2020–2021 NIK przeprowadziła kontrolę systemu leczenia pacjentów z udarem mózgu w województwie podlaskim. Kontrola objęła okres 2018 r.–2020 r. (do 30 września). Ustalenia tej kontroli wykazały, że odsetek pacjentów, którzy po wystąpieniu udaru niedokrwiennego mózgu rozpoczęli rehabilitację neurologiczną w ciągu pierwszych 14 dni od wypisu ze szpitala, w zależności od analizowanego kwartału, wynosił od 12,9% do 16,7%, a w przypadku rozpoczęcia rehabilitacji neurologicznej w ciągu 90 dni od zakończenia hospitalizacji związanej z udarem mózgu, odsetek pacjentów w województwie podlaskim odsetek ten wyniósł od 16,6% do 22,1%67.

W poszczególnych latach okresu objętego tą kontrolą, w województwie podlaskim, rehabilitację neurologiczną uzyskało odpowiednio tylko 9%, 9% i 6% wszystkich pacjentów.

W grupie pacjentów z chorobami kręgosłupa ogólna dostępność rehabilitacji okazała się niższa niż w przypadku pacjentów po udarze mózgu. Niestety, w Podlaskiem - w porównaniu z innymi regionami - najmniej pacjentów, w ujęciu procentowym, uzyskało rehabilitację w terminie 90 dni od zakończenia hospitalizacji - zaledwie 21,1%. Dla porównania, w łódzkim oddziale NFZ wskaźnik ten wyniósł 41,3%.

Przeczytaj też:

Dyrektor szpitala w Mońkach, w którym NIK prowadził kontrolę, podkreśla, że w jego placówce nie stwierdzono poważnych nieprawidłowości.

- Szpital był właściwie przygotowany do udzielania świadczeń rehabilitacyjnych i zapewniał kompleksowość leczenia - mówi Marek Karp. - Jedynym uchybieniem, którego dopatrzyła się izba, były niewłaściwie przypisane godziny pracy jednego z rehabilitantów. Chodzi o wymiar czasu pracy pomiędzy zakładem i oddziałem. Oczywiście, od razu to naprawiliśmy. Innych uwag nie było.

W monieckim szpitalu rehabilitacja pacjentów w trybie pilnym na oddziale, w zakładzie rehabilitacji oraz poradni odbywa się na bieżąco. Natomiast w przypadku pacjentów w stabilnym stanie, kolejka na oddziale sięga 3 marca, w zakładzie - 31 stycznia, a w poradni - 2 lutego.

Marek Karp tłumaczy, że NIK dążyła do tego, aby ujawnić nieprawidłowości w dostępie do leczenia osób po leczeniu szpitalnym i tych leczonych wyłącznie ambulatoryjnie.

- Pacjent po hospitalizacji, na przykład z powodu urazu, powinien mieć zagwarantowany szybszy dostęp do leczenia niż pacjent z ambulatorium. Stwierdzono jednak, że nie wszędzie tak jest. I okazuje się, że osoba, która wymaga szybkiej rehabilitacji po wypisie ze szpitala, czeka dłużej niż osoba, która teoretycznie może już wrócić do pracy.

Jak wyniki kontroli NIK komentuje Podlaski Oddział Wojewódzki NFZ? Przede wszystkim zwraca uwagę, że w minionym roku zwiększył kwotę pieniędzy na świadczenia rehabilitacji ambulatoryjnej, domowej, dziennej oraz rehabilitacji stacjonarnej w porównaniu z rokiem 2020.

- Łącznie na te świadczenia przeznaczyliśmy 73 836 577 zł i było to o 7 241 019 zł więcej niż w 2020 r. Na bezlimitową rehabilitację osób o znacznym stopniu niepełnosprawności Podlaski Oddział Wojewódzki przeznaczył w 2021 r. 10 396 024 zł i było to o 3 008 071 zł więcej niż w 2020 r.

Przeczytaj też:

Podlaski NFZ podkreśla też, że finansował świadczenia realizowane w ramach programu „Świadczenia Medyczne Narodowego Funduszu Zdrowia dla osób niepełnosprawnych na lata 2020-2021”, na które przeznaczył dodatkowo kwotę 883 000 zł.

- Przy czym należy podkreślić, iż podane kwoty nie są ostateczne, podmioty sprawozdają nam jeszcze świadczenia z 2021 r. i rozliczenia trwają - zaznacza dyrektor Podlaskiego OW NFZ.

Warto nadmienić, że NIK w swoim raporcie zaznaczyła, że w okresie objętym kontrolą rosły wydatki NFZ na rehabilitację leczniczą - co potwierdzają słowa dyrektora Podlaskiego NFZ - ale zmniejszył się ich udział w ogólnych wydatkach NFZ na świadczenia zdrowotne. W skali kraju wydatki zmalały z 3,3% w 2019 r. do 3,0% w 2020 r., a w planie na 2021 r. udział ten spadł poniżej 3,0%.

Przeczytaj też:

Jakie plany na obecny rok ma podlaski NFZ w kontekście rehabilitacji? Maciej Bogdan Olesiński zapowiada poszerzenie usług dla specyficznych grup pacjentów:

- Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców województwa podlaskiego, planujemy w 2022 r. zwiększyć dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju rehabilitacja lecznicza poprzez ogłoszenie dodatkowych konkursów ofert na poszczególne zakresy rehabilitacji leczniczej oraz ogłosić konkursy ofert na nowe świadczenia z zakresu rehabilitacji osób z dysfunkcją narządu wzroku oraz z zakresu rehabilitacji pulmonologicznej w warunkach stacjonarnych. Stale analizujemy dostępność do świadczeń oraz dostosowujemy strumień finansowania świadczeń do zapotrzebowania na dany zakres rehabilitacji leczniczej.

Przeczytaj też: