Uroczystego odsłonięcia monumentu dokonali wojewoda podlaski Marek Strzaliński, burmistrz Bielska Andrzej Stepaniuk oraz członek Społecznego Komitetu Członków Rodzin Osób Pomordowanych Aleksander Bondaruk. Pomnik poświęcił dokonał zwierzchnik cerkwi prawosławnej w Polsce metropolita Sawa.
- Lata 40. to wielki ból dla cerkwi i narodu prawosławnego - stwierdził metropolita Sawa. - Niech ta tablica przypomina wszystkim, żeby więcej w naszym kraju nie przydarzyła się taka tragedia. Dzięki Bogu, możemy dziś o tym śmiało mówić.
Przez blisko 50 lat rodziny osób pomordowanych bezskutecznie starały się poznać miejsce pochówku bliskich. Dopiero na początku lat 90. udało się je zlokalizować. W lipcu 1997 roku, po trzech latach starań o ekshumację zwłok, szczątki przeniesiono na Cmentarz Wojenny w Bielsku Podlaskim. W tym samym roku władze samorządowe wydały pozwolenie na budowę pomnika, ale cofnęła je ówczesna wojewoda podlaski Krystyna Łukaszuk. Sprawa trzykrotnie trafiała do NSA. Dopiero w sierpniu br., po pięciu latach urzędniczych przepychanek obecny wojewoda Marek Strzaliński wydał pozytywną opinię dotyczącą budowy pomnika.
W styczniu 1946 roku furmani ze wsi byłego powiatu bielskiego zostali zatrzymkani przez oddział PAS NZW kpt. Romualda Rajsa pseudonim "Bury" w Puszczy Białowieskiej nieopodal wsi Łozice. Jechali tam, by zaopatrzeć w opał szkołę oraz Urzędu Gminy w Orli. Wozaków i podwody wykorzystano do transportu oddziału i pacyfikacji wsi, które znalazły się na szlaku marszu. (Zaleszany, Wólka Wygonowska, Szpaki i Zanie). Furmanów zamordowano w lesie nieopodal Puchał Starych (gm. Brańsk). Wszyscy byli wyznania prawosławnego.
Kpt. "Bury" został schwytany i aresztowany w Karpaczu w 1948 roku, gdzie początkowo pracował jako urzędnik w tamtejszym urzędzie gminy, a później wraz z żoną prowadził pralnię. Po przesłuchaniach i procesie prowadzonym w białostockim kinie "Ton" w 1949 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano. Wraz z nim został rozstrzelany zastępca "Burego", por. Kazimierz Chmielowski, pseud. "Rekin". W 1995 roku kpt. Romuald Rajs został zrehabilitowany.
Obecnie Społeczny Komitet Członków Rodzin Osób Pomordowanych czyni starania o cofnięcie "Buremu" rehabilitacji. Metropolita Sawa oznajmił, iż cerkiew prawosławna pracuje nad procesem kanonizacyjnym zamordowanych furmanów.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?