Pamięć odzyskana

Józef Piątek, burmistrz Nowogrodu:
Skoro kiedyś mieszkańcy Nowogrodu wbudowali macewy w fundamenty, to naszym zadaniem było zrobić wszystko, żeby wróciły tam, gdzie ich miejsce. Wszystkie nagrobki bez względu na to jakiego wyznania byli zmarli powinny być na cmentarzu. Dlatego w porozumieniu z właścicielami gruntu zabraliśmy macewy z fundamentów i przenieśliśmy na cmentarz. Zrobiliśmy to, co uważaliśmy za słuszne.

Osiemnaście macew z fundamentów spalonego domu wróciło wreszcie na właściwe miejsce. Są na wzgórzu w Nowogrodzie, tam, gdzie kiedyś był żydowski cmentarz.

Kiedy w marcu br. pisaliśmy o zniszczonym domu, który ktoś wybudował na macewach Józef Piątek burmistrz Nowogrodu obiecał, że podejmie odpowiednie kroki, by zmienić ten stan rzeczy. Słowa dotrzymał i Nowogród nie musi się już wstydzić.

Macewy jako budulec
Nie było łatwo. Samorząd musiał uzyskać zgodę właściciela na rozbiórkę fundamentów. Potem ciężkie macewy trzeba było przetransportować na malowniczo położone wzgórze, gdzie kiedyś był cmentarz, po którym zachowała się tylko jedna macewa.

- Początkowo myśleliśmy, że macew w fundamentach tego domu jest sześć, podczas rozbiórki okazało się, że było ich tam aż osiemnaście - mówi Sławomir Zgrzywa z łomżyńskiej delegatury Urzędu Ochrony Zabytków. - Niektóre wmurowane tak, że widać było napisy.

Nie wykluczone, że macew użyto też do budowy innych domów w Nowogrodzie. Tutejszy cmentarz był duży.

- Był czas, że Żydzi stanowili połowę mieszkańców miasta - mówi Zgrzywa.

Zasłużyli na nagrodę
- To wspaniała wiadomość. Postawa władz Nowogrodu pokazuje, jak niewiele czasem trzeba, by zadbać o miejsca pochówku dawnych żydowskich sąsiadów - mówi Krzysztof Bielawski, założyciel strony internetowej poświęconej polskim kirkutom. - Uważam, że inicjatorzy tej akcji powinni zostać nominowani do nagrody, jaką co roku Ambasada Izraela i Żydowski Instytut Historyczny przyznają za działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kultury żydowskiej w Polsce.