Pierwsze danie

Pora obiadowa, polski dom. I obowiązkowa zupa na pierwsze danie. Pomidorowa, rosół, ogórkowa lub barszcz... Do tego potem drugie danie. Ciągłe "zjedz, będziesz zdrowszy" - nawołują babcie. Bo jeszcze kiedyś zupa uważana była za najzdrowsze danie. Same witaminy w gorącym wywarze.

Do dziś spożywa się ją jako element w leczeniu, czy nawet przy odchudzaniu.
- Zupa to dobry, bo gorący posiłek - mówi Małgorzata Arciszewska, diabetolog.

Na odchudzanie

- Polskie żywienie wyraźnie różni się od tego europejskiego. Skład posiłków zależy od zwyczajów panujących w danym kraju - mówi Małgorzata Arciszewska. - Tak jak we Francji pije się wino do obiadu, tak w Polsce jednym ze zwyczajowych posiłków od wieków była zupa.

Dlatego dzisiaj głównie starsi ludzie nie wyobrażają sobie obiadu bez niej. Ta często spożywana jest jako pierwsze danie. Zresztą nie bez przyczyny. Talerz zupy dostarcza przeważnie około 150 kcal i chociaż nie zabija całkowicie uczucia głodu, to wypełniając żołądek pozwala na zjedzenie mniejszych ilości głównego dania. Najbardziej kaloryczne są dodatki jak - makaron, ryż czy kasze. Bez nich sama waza czystej kalafiorowej czy pomidorowej zawiera jedynie około 28 kcal. W ten sposób staje się daniem niskokalorycznym.

- Jeśli chcemy być pewni, że to co jemy jest zdrowe, powinniśmy zrobić taką zupę sami - z warzyw, najlepiej tych z przydomowego ogródka. Na pewno nie może to być zupka z proszku. Bo taka w żadnym razie nie jest zdrowa. Zresztą wystarczy spojrzeć na etykietkę, ile tam jest konserwantów i chemii - mówi Małgorzata Arciszewska.

W chorobie

Nadal powszechny jest pogląd, że najlepsza zupa to ta zabielana śmietaną, z dodatkiem podsmażanej słoniny. A to są bardzo niezdrowe dodatki, które zdecydowanie podnoszą kaloryczność dania. Zarówno śmietana, jak i skwarki dostarczają bardzo dużych ilości tłuszczy zwierzęcych, a co za tym idzie cholesterolu.

W ten sposób otrzymujemy gęstą i tłustą mieszaninę warzyw, mąki i wody, która zdecydowanie obniża wartość odżywczą takiej zupy. Tym samym staje się ona "tykającą bombą" dla osób z nadwagą, otyłych i z podwyższonym cholesterolem.

Zupy i buliony podawane są często chorym, gdyż rozdrobione warzywa są przez nich dobrze przyswajalne. Jednak nie wszystkim można taki posiłek podać. Zupy przygotowywane na wywarach mięsnych i kostnych nie powinny być spożywane przez osoby cierpiące na kamicę i dnę moczanową oraz na reumatoidalne zapalenie stawów. Przy dolegliwościach gastrycznych, czy też zaburzeniach jelitowych (zespół drażliwego jelita) niewskazane są zupy z warzyw strączkowych i kapustnych. Osoby cierpiące na kamicę nerkową i anemię natomiast nie powinny jeść zup z botwinką i szczawiowych, ze względu na utrudnione przyswajanie wapnia i żelaza.

Nie na "dzień dobry"

- Zupy nie powinno się też jeść na śniadanie - przestrzega Małgorzata Arciszewska. - Szczególnie zupa mleczna czy płatki na mleku są bardzo niezdrowe o tej porze. Zawierają tłuszcz, cukier mleczny, a płatki do tego są zazwyczaj jeszcze bardzo słodkie. Taki posiłek nie starcza energetycznie na zbyt długo, a jedynie na 2 godziny. Po tym czasie ponownie jesteśmy głodni. I znowu sięgamy po jakiś posiłek.

Zupa zaspokaja pragnienie wypicia płynów w ciągu dnia, jaką ma nasz organizm. Według norm każdy potrzebuje przeciętnie od około 1,5 do 2 litrów dziennie różnych płynów - w tym wody, napojów czy właśnie zup.
- Ważne by to, co wypijamy było zdrowe - mówi Arciszewska. - Dlatego należy przestrzegać się zarówno przed słodkimi napojami, jak i tłustymi zupami.