Pierwszy raport komisji do spraw pedofilii. Ponad 35 procent sprawców to członkowie rodziny ofiary. Prawie 30 procent to osoba duchowna

W poniedziałek został opublikowany pierwszy raport państwowej komisji do spraw pedofilii. Liczy on ponad 250 stron i składa się z ośmiu części. Zawiera m.in. wyniki badań akt postępowań sądowych i rekomendacje dla organów państwa, organizacji i innych podmiotów.

Części raportu:

• I - Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 – podstawowe informacje
• II – Opis zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci poniżej lat 15
• III - Zjawisko wykorzystania seksualnego małoletniego w Polsce w latach 2017–2020
• IV - Działalność Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15
• V – Identyfikacja problemów w prowadzonych postępowaniach karnych na podstawie analizowanych spraw
• VI – Postępowania wyjaśniające w przedmiocie wpisu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (Rejestrze Państwowej Komisji) po otrzymaniu prawomocnego postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania albo o umorzeniu postępowania ze względu na przedawnienie karalności przestępstwa wykorzystania seksualnego dziecka
• VII – Inicjatywy Państwowej Komisji
• VIII – Rekomendacje Państwowej Komisji

- W raporcie państwowej komisji przedstawiliśmy wiele liczbowych danych dotyczących zbadanych spraw oraz zgłoszeń, jakie do nas zostały bezpośrednio skierowane. Za każdą z tych spraw, o czym mamy obowiązek pamiętać, kryją się konkretne osoby, przede wszystkim bezbronne dzieci, które zostały skrzywdzone. Wiele z tych spraw zawsze kojarzyć nam się będzie z obrazami, zdjęciami, nagraniami oraz filmami, jakie były dołączone do akt. Materiały te przerażają, a jednocześnie są czynnikiem, który każe powiedzieć "dość", który nakazuje nam, byśmy nie przestali walczyć z tak ohydnymi zbrodniami - powiedział PAP Błażej Kmieciak, przewodniczący komisji, który jest współautorem raportu.

Najmłodsze dziecko miało rok

Z raportu wynika, że Komisja prowadziła łącznie 349 spraw zgłoszonych do niej i podjętych z własnej inicjatywy. Prokuraturze przekazanych zostało 137 zgłoszeń, w tym 36 dotyczyło niezawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa pedofilii.

Wśród osób poszkodowanych przeważały dziewczynki – 188 osób. Natomiast liczba poszkodowanych chłopców stanowiła 173 osoby. Pozostałe przypadki, to małoletni, których płeć nie została wskazana. Jednak, jak informuje raport, zdarzało się, że w sprawie występowało np. 3 pokrzywdzonych. Liczba spraw nie zawsze odpowiadała liczbie poszkodowanych.

99 procent spraw, czyli zdecydowana większość, dotyczyła ofiar, które nie miały ukończonych 15 lat. Natomiast pozostały jeden procent to osoby w wieku od 15 do 18 lat.

„W chwili popełnienia czynu zabronionego najmłodsza z osób poszkodowanych miała zaledwie rok, a najstarsza 16 lat. W 22 przypadkach poszkodowani to osoby w wieku do 3 lat. W 71 zgłoszonych do Państwowej Komisji sprawach poszkodowani to osoby w wieku od 3 do 10 lat. Pozostali poszkodowani to osoby w wieku poniżej 15 lat” – czytamy w raporcie.

35 procent sprawców to rodzina

Z raportu komisji wynika także, że wśród sprawców dominują mężczyźni. Było to 275 osób, co stanowi blisko 96% wszystkich zgłoszeń. W gronie potencjalnych sprawców znalazło się natomiast 17 kobiet.

W wielu zgłoszonych sprawach jako domniemanego sprawcę wskazywano rodzica - 68 spraw, lub inną osobę spokrewnioną z poszkodowanym - 36 spraw. Według danych przekazanych w raporcie 12,3 proc. stanowili spokrewnieni, a 23,3 proc. to rodzice. Oznacza to, 35,6 proc. sprawców należało do rodziny skrzywdzonych dzieci.

Natomiast osoby nieznajome były podawane jako potencjalni sprawcy w 193 przypadkach.

Wśród zgłoszeń dotyczących niespokrewnionych sprawców najwięcej spraw dotyczyło osób duchownych - 100 spraw. Oznacza to, że w blisko 30 proc. spraw osobą wskazaną jako sprawca jest właśnie osoba duchowna.

Jako sprawcy wykorzystania seksualnego małoletniego do lat 15 są wskazywane były także inne osoby, niespokrewnione z dzieckiem, ale dla niego znajome. W wielu sprawach wskazywanym potencjalnym sprawcą jest ktoś wywodzący się z bliskiego otoczenia poszkodowanego na przykład – sąsiad, przyjaciel domu, wychowawca z placówki opiekuńczo-wychowawczej czy internatu, trener w klubie sportowym, nauczyciel, pracownik domu pomocy społecznej czy też partner matki.

Rekomendacje zalecone przez komisję ds. pedofilii:

• Systemowe zwiększenie ochrony praw małoletnich pokrzywdzonych przemocą seksualną;
• Stosowanie art. 240 k.k. także w odniesieniu do czynów, których znamiona zostały wypełnione przed 13 lipca 2017 r. i nadal trwają od dnia 13 lipca 2017 r.;
• Nowelizacja ustawy o Państwowej Komisji mająca na celu doprecyzowanie procedury postępowania wyjaśniającego, zwiększenie podmiotowości poszkodowanego oraz systematyzację pojęć;
• Nadanie priorytetowego charakteru sprawom karnym dotyczącym przemocy seksualnej wobec dzieci;
• Wprowadzenie instytucji adwokata dziecka dla małoletniego pokrzywdzonego;
• Niezwłoczne wystąpienie prokuratora z wnioskiem o ustanowienie kuratora procesowego dla małoletniego pokrzywdzonego;
• Rozpoznanie przez sąd opiekuńczy w ciągu trzech dni wniosku prokuratora o ustanowienie kuratora procesowego dla małoletniego pokrzywdzonego;
• Każdy sąd rejonowy powinien dysponować aktualną listą adwokatów i radców prawnych wybranych pod kątem odpowiednich kompetencji psychospołecznych i wykazujących się szczególną znajomością spraw dotyczących dziecka;
• Skuteczne przestrzeganie przez organy procesowe zasady jednorazowości przesłuchania dziecka pokrzywdzonego przestępstwem wykorzystania seksualnego;
• Obligatoryjna opinia biegłego dotycząca możliwości wykonania powtórnych czynności z udziałem małoletniego;
• Sprawy dotyczące przemocy seksualnej wobec dzieci powinny być prowadzone tylko przez odpowiednio przeszkolonych sędziów;
• Zmiany dotyczące przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego wykorzystaniem seksualnym, a w tym;
• Zmiany dotyczące pouczeń i informacji dla małoletniego pokrzywdzonego i małoletniego świadka dotyczących uprawnień i obowiązków procesowych;
• Obligatoryjne opiniowanie seksuologiczne i psychiatryczne sprawców wykorzystania seksualnego dzieci;
• Ujednolicenie standardów dotyczących kosztów uzyskania specjalizacji w zakresie seksuologii;
• Orzekanie terapii uzależnień u sprawców uzależnionych;
• Przeciwdziałanie wykorzystaniu seksualnemu dziecka w miejscach, w których to ryzyko jest zwiększone;
• Objęcie obszarów wiejskich i małych miast działaniami podnoszącymi społeczną wiedzę na temat wykorzystywania seksualnego dzieci;
• Stworzenie oraz sfinansowanie szybkiej ścieżki interwencyjnej zapewniającej priorytetowy dostęp do opieki psychologicznej dla dzieci, co do których wystąpiło podejrzenie wykorzystania seksualnego;
• Włączenie potencjalnych sprawców przestępstw seksualnych do kategorii adresatów działań profilaktycznych;
• Wprowadzenie oddziaływań terapeutycznych do opieki postpenitencjarnej dla opuszczających zakłady karne osób uprzednio skazanych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15;
• Uzupełnienie podstawy programowej Ministerstwa Edukacji i Nauki o tematykę profilaktyki wykorzystania seksualnego.