Prawa kursanta. Odszkodowania za nienależyte kształcenie przez szkołę

Monika: W październiku 2015 r. zapisałam się na roczny kurs języka angielskiego. Podpisując umowę zapłaciłam za cały kurs. Chciałabym jednak z niego zrezygnować z powodu braku czasu. Czy w przypadku rezygnacji z kursu szkoła ma prawo zatrzymać wpłacone przeze mnie pieniądze?

- Wiele szkół językowych stara się zatrzymać wpłacone pieniądze w razie rezygnacji kursanta z dalszej nauki. Nie interesuje ich powód przerwania kursu, stopień wykonania zobowiązań wobec klienta oraz ich rzeczywiste koszty. Taka praktyka jest sprzeczna z prawem.

Zgodnie z art. 3853 pkt 12 Kodeksu cywilnego, za zakazane uznaje się klauzule umowne, które wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub w części, jeśli osoba taka zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania. Co prawda, uzasadnione jest potrącanie kosztów poniesionych przez szkołę językową w związku z organizacją kursu. Niemniej jednak żądanie zapłacenia kosztów w wysokości 100 proc. ceny za kurs jest już wygórowanie rażącą kwotą, jeśli miałby ją zapłacić konsument, który rezygnuje wcześniej z nauki albo został wykluczony z kursu.

Postanowienia umowne, które zastrzegają, że szkoła językowa może zatrzymać zapłatę za zajęcia niewykorzystane przez ucznia są też niedozwolone z jeszcze innego powodu. Zgodnie z art. 3853 pkt 13 k.c, umowa nie może przewidywać utraty prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają umowę, od niej odstępują lub ją rozwiązują.

Piotr: We wrześniu 2015 r. zapisałem się na kurs masażu leczniczego w jednej z białostockich szkół. Za rok nauki zapłaciłem ponad 1000 zł. Nie odpowiada mi jednak poziom kształcenia niektórych nauczycieli. Czy mogę dochodzić odszkodowania za nienależyte kształcenie od szkoły?

- Uczeń ma prawo dochodzić odszkodowania za nienależyte kształcenie przez szkołę. Odszkodowania można dochodzić w razie niedotrzymania standardów kształcenia lub złamania przepisów. Natomiast uczelnia lub szkoła nie może gwarantować uczniowi wyników nauki (odpowiedniej średniej ocen, zdawalności, braku kłopotów ze znalezieniem pracy itp.).

Prawo do odszkodowania przewiduje art. 471 k.c. Z przepisu tego wynika, że szkoła jest zobowiązana do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania swoich zobowiązań wobec uczniów. Jej usprawiedliwieniem mogą być tylko okoliczności, za które nie ponosi ona odpowiedzialności. Szkoła odpowiada więc, gdy np. nie odbyła się część planowanych zajęć, zlikwidowano kierunek kształcenia, nie zostały dotrzymane standardy nauczania (np. zatrudniała kadrę bez odpowiednich kwalifikacji).

Choć w umowach ze szkołami lub z uczelniami można czasami znaleźć postanowienia ograniczające lub wyłączające ich odpowiedzialność za nienależyte kształcenie, to jest to jednak sprzeczne z prawem i zapisy takie to niedozwolone klauzule umowne (art. 3853 pkt 2 Kodeksu cywilnego).