Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Przemęczenie, nietolerancja wysiłku, osłabienie, blada skóra. To mogą być objawy anemii.

Urszula Ludwiczak
Dr Jarosław Piszcz, specjalista hematolog
Dr Jarosław Piszcz, specjalista hematolog Archiwum
Najlepiej nie dopuszczać do rozwoju niedokrwistości, zwłaszcza z niedoboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Zapobiegać można właściwym żywieniem, stosując urozmaiconą dietę, obfitującą w produkty bogate w żelazo.

- Co to takiego anemia?

- Anemia czy też niedokrwistość, określają stany, w których dochodzi do zmniejszenia w krwi obwodowej stężenia hemoglobiny - substancji, która przenosi tlen z płuc do tkanek. Krew dochodzi do wszystkich tkanek organizmu, jedną z funkcji krwi jest dostarczanie tlenu, za co odpowiedzialna jest właśnie hemoglobina. W przypadku niedoboru hemoglobiny dochodzi do rozwoju niedokrwistości i słabszego utlenowania tkanek. Niedokrwistość jest jedną z częstszych spotykanych dolegliwości w gabinetach lekarzy, która może towarzyszyć innym chorobom z grupy reumatoidalnych, przewlekłym stanom zapalnym, jak również chorobom nowotworowym.

- Jaki jest prawidłowy poziom hemoglobiny we krwi?

- Prawidłowe stężenie hemoglobiny wynosi u mężczyzn 14-18 g/dl, a 12-16 g/dl u kobiet. Większe stężenia obserwuje się u osób mieszkających wysoko w górach, niższe u mieszkańców nizin. Mniejsze stężenie jest też u kobiet, co między innymi związane jest z krwawieniami miesięcznymi.

- Kiedy może dojść do anemii?

- Przyczyny mogą być trzy: pierwszą jest utrata krwi, w wyniku ostrych czy przewlekłych krwawień, drugą rozpadanie krwi wewnątrz organizmu (niedokrwistości hemolityczne), trzecią - złe wytwarzanie, upośledzona produkcja hemoglobiny (dochodzi do niewydolności szpiku kostnego, który produkuje nieprawidłową lub niewystarczające ilości hemoglobiny). Najczęstsza jest niedokrwistość spowodowana utratą krwi. Tu narażone są głównie kobiety, tracące nadmierna ilość żelaza z krwią w cyklach miesięcznych, do tego stosujące diety nie dostarczające odpowiedniej ilości substratów niezbędnych do produkcji hemoglobiny.

Gdy się skaleczymy, niedokrwistość nam nie grozi, mamy bowiem mechanizmy kompensujące nam niewielkie utraty krwi. Choć wydaje się, że utrata 20-30 ml przy takim zranieniu to dużo, nie musi to skutkować niczym złym dla organizmu.

Podobnie jest przy oddawaniu krwi. Honorowy krwiodawca jednorazowo oddaje 400-500 ml krwi, co też nie skutkuje niczym złym, jesteśmy w stanie spokojnie odtworzyć tę ilość bez problemu.
Groźna może być niezauważalna utrata krwi. Najczęstszym niezauważalnym źródłem krwawień są krwawienia z przewodu pokarmowego. Naszą uwagę powinny zwrócić ciemne stolce, które mogą świadczyć o tym, że jest jakaś patologia. Zawsze trzeba takie objawy traktować poważnie. Do uszkodzenia błony śluzowej żołądka i krwawień może prowadzić chociażby nadmierne spożywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Reagować od razu należy też, gdy zauważy się krew w moczu.

- Jakie są przyczyny niedoboru hemoglobiny?

- Jedną z przyczyn jest niedobór żelaza, ale też witaminy B12 i kwasu foliowego. Wszystkie te składniki są potrzebne do produkcji krwi, przy ich braku dochodzi do niedokrwistości.

Krwinki mogą się też rozpadać, być niszczone. Gdy w organizmie dochodzi do wytwarzania przeciwciał przeciwko krwinkom czerwonym, może dochodzić do aktywacji dopełniacza i niszczenia tych krwinek, które się rozpadają - to grupa niedokrwistości hemolitycznych. Jest też szereg leków, które mogą powodować wytworzenie przeciwciał, rozpad krwinek, a w konsekwencji niedokrwistość autoimmuno-hemolityczną.

- Czy anemia może być spowodowana przewlekłym stresem i przemęczeniem?

- Sama niedokrwistość objawia się przemęczeniem, które z kolei prowadzi często do nasilenia objawów stresu. Przepracowanie, przemęczenie to zazwyczaj słabsze odżywianie, mniejsza aktywność fizyczna, niehigieniczne życie, co może wtórnie powodować niedobory, które skutkują niedokrwistością. Dlatego unikajmy przemęczenia i stresu.

- Czym się objawia anemia?

- Najczęściej to właśnie owo przemęczenie, nietolerancja wysiłku, osłabienie, słabsza wydolność organizmu. To efekt niedotlenienia. Do przemęczenia, złego samopoczucia najczęściej dotyczy niedokrwistości z niedoboru żelaza. Kolejny objaw to bladość skóry, mniej lub bardziej zauważalna, w zależności od karnacji, a także bladość spojówek. Możemy odczuwać też zaburzenia rytmu serca, uczucie kołatania serca, do tego dochodzi wypadanie włosów, łamliwość paznokci, sucha skóra.

- Jak potwierdzić diagnozę?

- Jest to proste do sprawdzenia poprzez badanie morfologii krwi. Jednym z parametrów jest stężenie hemoglobiny, obniżone świadczy o niedokrwistości. Do tego wykonuje się parametry krwinkowe, które sugerują patomechanizm niedokrwistości, np. mikrocytoza to niedokrwistość z niedoboru żelaza, gdy krwinki są duże, przyczyną może być niedobór witaminy B12, kwasu foliowego. Bywa, że krwinka jest prawidłowa, wtedy mamy do czynienia z innymi przyczynami niedokrwistości.

- Jak zapobiegać anemii?

- Najlepiej nie dopuszczać do rozwoju niedokrwistości, zwłaszcza z niedoboru żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego.

Zapobiegać można właściwym żywieniem, stosując urozmaiconą dietę, obfitującą w produkty bogate w żelazo. Trzeba też pamiętać, że stany takie jak szybki wzrost to większe zapotrzebowanie na żelazo, podobnie jest u kobiet karmiących czy ciężarnych.

- Jaki wpływ na niedokrwistość ma dieta wegetariańska lub wegańska?

- Nie u wszystkich je stosujących dochodzi do rozwoju niedokrwistości ale są osoby, które mimo jedzenia dużej ilości produktów roślinnych zawierających żelazo, nie są w stanie dostarczyć jego odpowiedniej ilości. Mają tu znaczenie predyspozycje danego organizmu, zdolność wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego. Dlatego przy takiej diecie trzeba kontrolować podstawowe parametry krwi, jeśli dochodzi do rozwoju niedokrwistości, taka dieta nie jest wskazana.

- Jak wygląda leczenie?

- Polega na dostarczeniu brakujących substratów do produkcji hemoglobiny. Jeśli to niedobór żelaza, podajemy leki zawierające ten element, jeśli witamina B12 - tę witaminę, czy też uzupełniamy poziom kwasu foliowego.

Przetaczanie krwi stosuje się gdy dojdzie do niedokrwistości dużego stopnia, która zagraża życiu, a suplementacja brakujących składników nie wystarcza lub utrata krwinek czerwonych przewyższa możliwości kompensacyjne organizmu.

- Czym grozi nieleczona anemia?

- Niedokrwistość ciężkiego stopnia może skutkować niewydolnością całego organizmu i zgonem. Anemia niskiego i średniego stopnia może nasilać dolegliwości związane z innymi chorobami, zwłaszcza układu krążenia.

Czytaj e-wydanie »

Nieruchomości z Twojego regionu

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna