Reklamacja u nieprofesjonalisty

Czy mogę reklamować rzecz kupioną np. w internecie od osoby fizycznej, która nie jest firmą - przedsiębiorcą? Jakie przepisy mają wówczas zastosowanie?

Tak, można reklamować rzecz kupioną np. w internecie od osoby fizycznej (która nie jest przedsiębiorcą). Zasady składania reklamacji w takich przypadkach określają przepisy Kodeksu cywilnego o rękojmi (art. 556-576). Są to szczególne zasady ochrony kupującego, które mają zabezpieczyć jego interesy, jeżeli okaże się, że kupiony towar ma wady.

Należy jednak pamiętać, że jeżeli nabywca nie jest konsumentem, to nie będzie objęty szczególną ochroną prawną. Zgodnie z art. 22¹ Kodeksu cywilnego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Przykładem niech będzie art. 556² Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim, jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego. Oznacza to, że przedsiębiorca, chcąc odrzucić reklamację, musi udowodnić, że ta rzecz była używana niezgodnie z jej przeznaczeniem.

W takiej sytuacji nabywcy nie będą również przysługiwały szczególne uprawnienia związane z reklamowaniem wadliwego towaru (art. 560 § 2 i 561¹ § 3 Kodeksu cywilnego). Dotyczy to np. przypadku, w którym kupujący reklamuje rzecz i żąda od sprzedawcy obniżenia ceny. Przedsiębiorca może nie uznać tego roszczenia i w zamian zaproponować naprawę albo wymianę. Wówczas konsument - czyli nie każdy kupujący - ma prawo zmienić propozycję sprzedawcy (naprawę na wymianę albo wymianę na naprawę). Przedsiębiorca może nie uznać tej zmiany wyłącznie pod warunkiem, że wybór ten jest niemożliwy do wykonania albo wymaga poniesienia nadmiernych kosztów.

Ponadto zgodnie z art. 558 § 1 Kodeksu cywilnego strony umowy mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli natomiast kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych - np. jeżeli przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, ale nie mniej niż do roku od dnia jej wydania nabywcy.

Dlatego nabywając rzecz od osoby fizycznej, która nie jest przedsiębiorcą, warto pamiętać o różnicach, działających na naszą niekorzyść w porównaniu z zakupami dokonywanymi u przedsiębiorcy (którego przepisy traktują jak profesjonalistę).

Dobrze jest również mieć na uwadze jeszcze jeden cenny przywilej: jeżeli rzecz nabywamy przez internet od przedsiębiorcy, to przysługuje nam prawo do 14 dni kalendarzowych na zastanowienie się, czy chcemy odstąpić od umowy. Ten czas do namysłu dla kupującego nie jest jednak przewidziany, jeżeli sprzedawca nie jest profesjonalistą, czyli przedsiębiorcą.