Rozwój przez kredyt

Próby uczynienia z Łomży ośrodka, który pod względem gospodarczym nawiązałby do jej dawnej świetności, nie przynosiły pod koniec XIX wieku spodziewanego rezultatu. Z pewnością jedną z przyczyn był brak kapitału. Znalazła się jednak w naszym mieście grupa ludzi, która postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Pod koniec owego stulecia powstały dwie instytucje kredytowe założone przez łomżan.

Pożyczki dla pożytku
Kasa Pożyczkowa Przemysłowców Łomżyńskich, najbardziej znana spośród tego typu instytucji, powstała z inicjatywy Wiktora Szumańskiego. Jej statut został zatwierdzony 4 grudnia 1884 roku. Rok później, 15 października 1885 roku, w domu A. Edukiewicza przy ul. Senatorskiej odbyło się pierwsze posiedzenie kasy. Wybrano na nim Zarząd Komitetu w składzie: Michał Korolec - prezes, Jerzy Majewski - zarządzający rachunkowością, Edmund Cabert - kasjer oraz członkowie zarządu - W. Szumański, K. Sosnowski, M. Śmiarowski, J. Piotrowski, L. Tock, Jan Majewski, F. Witkowski, J. Bukowski. Celem Kasy Pożyczkowej było udzielanie pożyczek terminowych na niewielki procent. Jej członkiem mogła zostać "wszelka osoba zajmująca się pożyteczną pracą".

Wśród jej członków dominowali ludzie zajmujący się handlem i rzemiosłem, i rolnictwem. O tym, że ta instytucja trafiła w Łomży na podatny grunt świadczy fakt, że w ciągu pierwszych 5 lat liczba członków wzrosła 4-krotnie, zyski ponad 6-krotnie, a kapitał rezerwowy ponad 70-krotnie! Dzięki bardzo dobrym wynikom finansowym kasa mogła także wspomagać różnego rodzaju działalność dobroczynną.

W ciągu pierwszych 25 lat działalności kasa miała swoje biuro w wynajmowanych lokalach. Najpierw był niewielki pokój w domu A. Edukiewicza przy Senatorskiej, następnie w kamienicy Jakubowskiego przy Długiej. W 1903 roku postanowiono wybudować własną siedzibę. Prace, według projektu Franciszka Przecławskiego, rozpoczęto w 1907 roku. Po dwóch latach kasa przeniosła się do własnej siedziby przy Dwornej.

Kredyty na 35 lat
Kilkanaście lat później powstała kolejna tego typu instytucja: Towarzystwo Kredytowe Miasta Łomży.

Zostało zarejestrowane w czerwcu 1898 roku, a 30 października w ratuszu zebrali się właściciele nieruchomości i wybrali spośród siebie Komitet Założycielski, w którego skład weszli m.in. Marian Śmiarowski, Wiktor Szamański, Michał Korolec i Stanisław Kurcjusz.

Pod koniec roku zwołano Ogólne Zgromadzenie Członków, na którym powołano władze towarzystwa. Do dyrekcji, którą wybierano na trzy lata, weszli M. Śmiarowski, M. Korolec i S. Kurcjusz. Do niej należała władza zarządzająca i wykonawcza. Powołano również 9-osobowy Komitet Nadzorczy, kontrolujący pracę dyrekcji i rozstrzyganie ewentualnych sporów w jej łonie.

Celem towarzystwa było udzielanie pożyczek w 5- procentowych Listach Zastawnych na nieruchomości w mieście. Były udzielane na 35 lat, a co 6 miesięcy towarzystwo wykupywało, w drodze losowania, pewną ilość listów po cenie nominalnej.

Towarzystwo nastawiało się na udzielanie pomocy finansowej posiadaczom nieruchomości, by mogli oni ulepszać i upiększać swoje kamienice, w których znajdowały się sklepy i zakłady rzemieślnicze.

Tak więc ta instytucja, podobnie jak kasa przyczyniała się do rozwoju gospodarczego miasta.