S16. Via Carpatia powinna prowadzić od Raczek przez Augustów do Korycina. Tak wynika z analizy wielowariantowej

Rekomendacja wykonawcy wskazana w materiałach STEŚ nie jest wiążąca dla zamawiającego - podkreśla Rafał Malinowski, rzecznik prasowy białostockiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Rozmowa: Jarosław Zieliński: Wariant Knyszyn – Raczki Via Carpati jest rekomendowany do dalszych prac

Warianty i protesty

Przypomnijmy, że decyzją rządu Beaty Szydło w 2016 roku mapa dróg ekspresowych w Podlaskiem została uzupełniona o nowy korytarz: S16 Knyszyn- Ełk. Miał być łącznikiem między S61 i S19. Został wyznaczony jako północy odcinek drogi Via Carpatia, jedyny niepokrywający się w Podlaskiem z trasąS19. Miał połączyć się z nią na węźle Dobrzyniewo Duże i dalej jako zachodnia i południowa obwodnica Białegostoku wyprowadzić ruch tranzytowy w kierunku Bielska Podlaskiego.

Tyle że taki układ oprotestowały środowiska przyrodnicze i ekologiczne. Nie zgadzają się, by Via Carpatia na odcinku Knyszyn (kilka kilometrów za Krynicami w gm. Dobrzyniewo)-Ełk (w praktyce do węzła Guty za Szczuczynem) prowadziła przez Biebrzański Park Narodowy w okolicach Osowca. Sprzeciwiają się wszystkim trzem wariantom w tym rejonie zaprezentowanym w czasie konsultacji społecznych, jak też alternatywnemu rozwiązaniu, które w międzyczasie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zleciła firmie opracowującej Studium Techniczno-Ekonomiczno- Środowiskowego. Chodzi o trasę Raczki- Augustów-Korycin-Knyszyn. Bo w tym wariancie planowana droga także przetnie Biebrzański Park Narodowy - w okolicach Sztabina.

Na temat przebiegu dróg wypowiadali się także mieszkańcy, samorządowcy, parlamentarzyści. Odbyły się kampanie informacyjne, konsultacje, jak też podlaska debata parlamentarna. Specjalne apele i stanowiska przyjmowały samorządy, przedsiębiorcy. Podlaski Zespół Parlamentarny wskazał, że nowa trasa powinna iść w wariancie 4, czyli przez Sztabin (za takim przebiegiem było też wiele samorządów na północ od Białegostoku). Zaznaczył zarazem, że droga dk16 też powinna być dostosowana do siatki połączeń. Za tym wariantem, ale w formacie S16, opowiadali się samorządowcy z powiatów grajewskiego i monieckiego

Czytaj też: Czarne chmury zawisły na obwodnicami ekspresowymi w ramach S19 na szlaku, któremu patronuje śp. prezydent Lech Kaczyński

Wąskie przejście przez Biebrzę

Po wielu miesiącach prac studyjnych wyniki analizy wielokryterialnej ujrzały światło dzienne. Sumarycznie najwyższą wartość otrzymał wariant nr 4, czyli przez Sztabin. Co prawda jest on najdłuższy (o 12 km od najkrótszego ełckiego) i przez to najgorzej wypada pod względem ekonomicznym, jednak z punktu widzenia środowiskowego i przestrzenno-społecznego zebrał największe noty.

Do jego zalet zaliczono:

• najmniej ingerujący w park narodowy,
• realizacja w korytarzu drogi krajowej nr 8,
• spełnia cel projektu „Via Carpatia”,
• możliwość wykorzystania realizowanych odcinków przebudowy drogi Nr 8 tj. obwodnic Augustowa, Sztabina, Suchowoli,
• wtórne wykorzystanie istniejących, przekształconych terenów,
• nie stanowi konkurencji dla linii kolejowej.

Z kolei wady to:

• najdłuższy z porównywanych wariantów,
• wymaga budowy wcześniej planowanego odcinka drogi S19 na odcinku Dobrzyniewo – Knyszyn - Korycin w celu uzupełnienia sieci drogowej,
• wymaga największych nakładów inwestycyjny

W sumie wariant ten otrzymał największą ocenę (0,54) i znacznie wyprzedził trzy pozostały w ramach trasy Ełk-Knyszyn. Eksperci uznali, że wszystkie cztery w pewnym zakresie kolidują z obszarami cennymi przyrodniczo. Nie mają też wątpliwości, że realizacja któregokolwiek z nich wpłynie trwale na stan przyrody obszarów szczególnie cennych. Najbardziej przy wariancie pierwszym, najmniej przy tym, który rekomendowali eksperci.

Ponadto na niekorzyść wariantom na kierunku ełckim przemawia także to, że kolidują one z terenem zamkniętym MON, co wymaga dodatkowych uzgodnień i pozwoleń. Poza tym przebiegają przez trudne warunki gruntowe doliny Biebrzy, a ponadto osłabiają konkurencyjność modernizowanej właśnie linii kolejowej w ramach projektu Rail Baltica. Dlatego eksperci do dalszych prac rekomendują drogowcom wariant Raczki-Augustów-Korycin-Knyszyn.

Więcej pytań niż odpowiedzi

Odrzuca go Fundacja Dla Biebrzy. Jej przedstawiciele uważają, że należy przebadać poprowadzenie drogi S16 i Via Carpatia na dłuższych odcinkach i w innych korytarzach, omijających całkowicie obszary chronione. Podkreślają, że wszystkie analizowane do tej pory warianty w podobny sposób ingerują w obszary Natura 2000 i w Biebrzański Park Narodowy.

- Póki GDDKiA Białystok nie wykaże, że brak jest wariantów alternatywnych dla przebiegu S16 i Via Carpatia, ta inwestycja będzie sprzeczna z prawem UE i Polskim - mówi Robert Chwałkowski, członek zarządu Fundacji dla Biebrzy. - Od momentu rozpoczęcia wykonywania dokumentacji wskazujemy na możliwe korytarze alternatywne. Można zbudować trasę Via Carpatia i połączyć drogą wysokiej klasy Białystok z Olsztynem omijając Krainę Wielkich Jezior Mazurskich i Biebrzański Park Narodowy. Takie korytarze alternatywne istnieją.

Nie zgadza się z tym starosta moniecki. Według niego propozycja Fundacji dla Biebrzy odnośnie przebiegu Via Carpatii przez Łomżę, Zambrów i Wysokie Maz. zupełnie nie jest w interesie mieszkańców woj. podlaskiego.

- Traci na znaczeniu Białystok, a także inne ośrodki miejskie – podkreśla Błażej Buńkowski.

Ale i on do raportu STES podchodzi z dużym rozczarowaniem. Tym bardziej, że rekomendowany wariant kończy się w Korycinie.

- Jest tylko odesłanie do projektu S19 Korycin-Knyszyn, który miał być realizowany kilka lata temu - przypomina.

Jego zdaniem traci on jednak rację bytu, skoro GDDKiA zamierza realizować bliźniaczy wariant 19 w oparciu o tzw. starodroże od Sokółki, przez Czarną Białostocką, obwodnicę Wasilkowa, Białystok Północ i Dobrzyniewo Duże.

- Wolałbym, by w tak kluczowym dokumencie, na który będzie powoływał się inwestor przy budowie trasy od Raczek do Korycina, było mocniej zakotwiczenie jej przedłużenia do Knyszyna. To uspokoiłoby jego mieszkańców czy Jasionówki , którzy czują się teraz zdezorientowani – tłumaczy starosta.

Uwag do raportu ma jednak więcej. Starostwa moniecki zwraca uwagę na fakt, że jeśli GDDKiA przyjmie rekomendację autorów studium, to będzie realizowana droga, która nie została ujęta w rozporządzeniu rządu.

- Ta wskazana przez ekspertów ma zupełnie inną rolę jeśli chodzi o nasze województwo. Ponadto nie wzmacnia eksportu poprzez nasze porty nad Bałtykiem, a preferuje litewskie – mówi Błażej Buńkowski.

Podkreśla, że obie drogi, zarówno S8, jak i S16 powinny powstać.

- Nigdy nie powinno być natomiast użyte, że zamiast drogi Grajewo, Knyszyn, Mońki musimy budować drogę przez Raczki, Augustów i Korycin – dodaje starosta.

Nie rozumie też, dlaczego w ekspertyzie za wariantem augustowskim przemawiają argumenty odnośnie realizowanych obwodnic Suchowoli, Sztabina, Białobrzeg.

- One zostały zaplanowane właśnie dlatego, że S16 miała przebiegać przez Ełk i Knyszyn – przypomina starosta.

Nic nie jest jeszcze przesądzone

Jak zaznacza rzecznik białostockiego oddziału GDDKiA przedstawienie analizy wielowariantowej stronom społecznym jeszcze o niczym nie przesądza.

- Otwarta część Zespołu Oceny Przedsięwzięć Inwestycyjnych została zakończona, teraz kontynuowana jest część wewnętrzna - tłumaczy Rafał Malinowski.

Po analizie i weryfikacji przedstawionych dokumentów, zamawiający może zgłaszać uwagi.

- I – co za tym idzie - możliwe są korekty i pewne zmiany, które znajdą się potem w protokole z ZOPI - zaznacza rzecznik GDDKiA w Białymstoku.

Następnie wszystkie dokumenty zostaną przedstawione na kolejnym posiedzeniu, tym razem Komisji Oceny Przedsięwzięć Inwestycyjnych (KOPI) przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie.

- Dopiero po tym posiedzeniu, GDDKiA zajmie jednoznaczne stanowisko – rekomendację wariantu do dalszych prac - podkreśla Rafał Malinowski.