Sympozjum „Poznaj swój genom". Takie laboratorium w tej części Europy możemy mieć pierwsi

Na sympozjum „Poznaj swój genom” przyjechali przedstawiciele świata nauki oraz firm biotechnologicznych z całej Polski, ale i także, m.in. z USA, Szkocji, Belgii. A to dlatego, że Uniwersytet Medyczny w Białymstoku przymierza się do utworzenia pierwszego w Europie Środkowo-Wschodniej laboratorium, które na szeroką skalę będzie się zajmować badaniem ludzkiego genomu. Chce w tym celu współpracować z ośrodkami na świecie, szuka też możliwości pozyskania środków na sfinansowanie tej inwestycji.

To przełom w medycynie

- Wykorzystanie sekwencjonowania genomu ludzkiego do diagnostyki to coś, co jest najbardziej innowacyjne w medycynie - mówił prof. Adam Krętowski, prorektor ds. nauki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. - Np. w diagnostyce onkologicznej, znając profil genomiczny guza, możemy dobrać właściwe leczenie, mówimy wtedy o medycynie precyzyjnej, spersonalizowanej, która daje znacznie większą szansę na wyleczenie.

Jak mówił prof. Krętowski, to badanie, które może też powiedzieć o predyspozycjach do różnych chorób, co może pozwalać na działania profilaktyczne, pokazuje też, jak dany człowiek reaguje na różne leki.

- Wiemy że jeden lek nie pomaga tak samo wszystkim, wiedza o tym, co możemy zastosować, pozwala na właściwe leczenie - stwierdził prof. Krętowski. - To otwiera olbrzymią przestrzeń do lepszego leczenia.

Tym bardziej, że badania stają się coraz bardziej dostępne. Ludzki genom był sekwencjonowany po raz pierwszy 15 lat temu, trwało to wiele lat, a koszt jednego badania wynosił 3 miliardy dolarów.

- Dziś jest znacznie taniej - takie badanie kosztuje kilka tysięcy dolarów i trwa krócej - to kilka dni, a nawet w niektórych przypadkach nawet kilka godzin - wyjaśnił prof. Krętowski.

Teraz uczelnia chce w Białymstoku stworzyć laboratorium, gdzie można będzie badać ludzki genom.

- Na świecie jest ok. 20 takich laboratoriów, w Europie - kilka, ale żadnego nie ma w części środkowowschodniej - mówił prof. Krętowski.

Na takim ulokowaniu laboratorium zależy też przedstawicielom goszczących w piątek w Białymstoku firm biotechnologicznych, np. globalnej firmy Illumina, światowego lidera w diagnostyce genomu. Jak mówili jej przedstawiciele, ważne jest bowiem równomierne rozlokowanie takich ośrodków w świecie.

- Gdyby takie laboratorium, wykonujące badania na skalę populacyjną, powstało właśnie w Białymstoku, byłoby to dla nas olbrzymie wyróżnienie - dodawał prof. Krętowski.

Aby to się udało, potrzebna jest współpraca z partnerami biznesowymi. Koszt takiej inwestycji to nawet ok. 100 mln zł. Uczelnia ma już połowę potrzebnych środków z funduszy unijnych.

- Naszym zadaniem jest przekonać inwestorów, żeby drugie 50 procent, dołożyli - mówił prorektor. - Jeśli będą pieniądze, jesteśmy w stanie w półtora roku takie laboratorium stworzyć.

Pierwsze badania już są

Same badania genomu uczelnia już zaczęła wykonywać. Korzystają z nich pacjenci w ramach badań nad rakiem płuc, na które uczelnia ma pieniądze z grantu. Pobrano też materiał do badań od ok. 30 białostoczan, m.in. sportowców, celebrytów, młodych naukowców oraz profesorów.

- Te przebadane osoby wiedzą już wiele o swoich predyspozycjach - wyjawił prof. Krętowski.

Jak dodał profesor, np. badania sportowców mogą być cenne dla klubów, które są zainteresowane danym zawodnikiem. - Są bowiem pewne geny, które predysponują do kontuzji. Takie informacje można uzyskiwać z badania genomu - zaznaczył prof. Krętowski.

I dodał, że sam genom to mnóstwo danych, wynik to kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt stron różnych informacji. Pacjentom bez wykształcenia medycznego trudno się do tego odnieść, dlatego zawsze lekarz prowadzący omawia wyniki.

Jest też dostępna aplikacja na telefon czy tablet, dzięki której można genom przeanalizować i zobaczyć.

Po tych wstępnych badaniach, wkrótce mają ruszyć kolejne, tym razem na grupie kilkuset osób. Docelowo ma być przebadanych ok. 10 tys. mieszkańców województwa.