Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Testament - wyjątkowa ostatnia wola

123rf
Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, można ustnie przy świadkach  oświadczyć ostatnią wolę
Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, można ustnie przy świadkach oświadczyć ostatnią wolę 123rf
Do sporządzenia testamentu ustnego dochodzi w sytuacji, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy. Okolicznością bardzo ważną jest, aby faktycznie istniało to zagrożenie w chwili sporządzania testamentu.

Testamenty dzielą się na zwykłe i szczególne. Do pierwszej grupy zalicza się testament napisany w całości pismem ręcznym, własnoręcznie podpisany oraz notarialny. Natomiast, jak mówi sama nazwa - testament szczególny - jest dopuszczalny w wyjątkowych sytuacjach.

Tylko w szczególnych przypadkach

Zgodnie z art. 952 Kodeksu cywilnego, jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy, albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.

Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.

W wypadku, gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Przyjmuje się, iż "obawa rychłej śmierci" jest samodzielną przesłanką sporządzenia testamentu ustnego. Obawa taka może mieć różne podstawy - np. poważna choroba spadkodawcy czy też wypadek, jakiemu spadkodawca uległ (nie ma w żadnym przepisie katalogu takich sytuacji).

Istnienie wskazanej w przepisie "obawy rychłej śmierci" dotyczy jednak tylko takich sytuacji, gdy uzasadnione jest stwierdzenie, iż śmierć spadkodawcy nastąpić może w bliskim terminie - jako następstwo konkretnych okoliczności - na przykład wypadku samochodowego, w którym ów spadkodawca został mocno poszkodowany .

Jeśli nie została spełniona przesłanka "obawy rychłej śmierci", testament w tej formie może zostać sporządzony, jeśli na skutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.
Żaden przepis nie wylicza - choćby przykładowo - takich okoliczności, które spełniałyby tę przesłankę (okolicznościami takimi mogłyby być, np. takie zdarzenia, jak klęska żywiołowa czy działania wojenne, o ile okoliczność taka uniemożliwiłaby (lub w poważnym stopniu utrudniała) sporządzenie zwykłego testamentu.

Ważni są świadkowie

Ważną kwestią w przypadku testamentu ustnego są świadkowie. Nie każdy bowiem może być tym świadkiem.
Kto nie może być świadkiem testamentu ustnego?

Otóż, zgodnie z art. 956 K.c. nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu:
- kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych;
- niewidomy, głuchy lub niemy;
- kto nie może czytać i pisać;
- kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
- skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

Ponadto zgodnie z art. 957 K.c. nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść.

Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.

Jeżeli świadkiem była jedna z osób wymienionych w paragrafie poprzedzającym, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia.

Jednak, gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.

Testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas, w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.

Oczywiście może się zdarzyć, iż spadkobiercy będą taki testament kwestionować (i nawet dość często tak bywa). A to oznacza długotrwałe postępowanie w sądzie. Dlatego, jeśli planujemy sporządzenie testamentu, zróbmy to, dopóki możemy sporządzić zwykły testament.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna