Domowe przetwory mogą być niebezpieczne. Może też popełniasz jeden z kardynalnych błędów!

Od początku lata do późnej jesieni w Polsce trwa szczyt sezonu na przetwory. Najpierw powstają dżemy i kompoty z truskawek, potem dołączają maliny, porzeczki, czereśnie i cała masa warzyw. Królują ogórki, następnie buraczki, pomidory, śliwki. Co zrobić, żeby domowe przetwory dobrze zawekowały się i przetrwały do zimy, a nawet do wiosny?

Wrzesień to czas robienia przetworów z owoców i warzyw. Nie ryzykuj zatrucia – dbaj o ich odpowiednie przygotowanie i przechowywanie. Zapewnij bezpieczeństwo swoich przetworów i ciesz się smakiem lata – przypomina Główny Inspektorat Sanitarny.

Przetwory robimy z kilku względów: by zachować smak lata, zaoszczędzić na kupnych produktach, zapobiegać marnowaniu żywności, której nie jesteśmy w stanie zjeść na bieżąco. Aby nasze zaprawy warzywno-owocowe były trwałe i bezpieczne, muszą być odpowiednio przygotowane i przechowywane. „Dzięki temu na naszych półkach będzie zdrowo i smacznie”, wskazuje GIS i podaje wskazówki.

• Dbaj o czystość rąk, narzędzi i blatów roboczych.
• Używaj świeżych, dojrzałych i nieuszkodzonych owoców i warzyw.
• Przygotuj przetwory zgodnie z przepisem, z odpowiednią ilością cukru, soli lub octu – utrwalają żywność.
• Przygotuj i wyparz czyste szklane słoiki z nowymi wieczkami twist-off lub słoiki typu wek i butelki.
• Pasteryzuj przetwory owocowe i warzywne minimum przez 30 minut lub trzy razy w 24-godzinnych odstępach.
• Dobrze zakręć słoiki, ustaw je do góry dnem w zacienionym miejscu do ostygnięcia.
• Pamiętaj o etykiecie z datą wytworzenia.

Zaprawy na jesień i zimę nie powinny być przygotowywane w pośpiechu. Jeszcze przed rozpoczęciem pracy trzeba zadbać o przygotowanie stanowiska. Musi być czyste – podobnie, jak nasze dłonie.

„Myj ręce tak często, jak to możliwe, w szczególności przed rozpoczęciem pracy oraz przed kontaktem z żywnością. Utrzymuj w czystości sprzęt oraz powierzchnie robocze kuchni. Usuń z powierzchni roboczych zbędne przedmioty” – radzi GIS.

Wielokrotnie wskazywaliśmy, że do przygotowywania przetworów powinniśmy używać dojrzałych i nieuszkodzonych owoców i warzyw. Pęknięte pomidory czy uszkodzone podczas wykopywania marchewki nie nadadzą się więc na przetwory.

GIS: „Zanim przeniesiesz warzywa i owoce na powierzchnie robocze kuchni, usuń z nich ziemię, niejadalne części, wszelkie obce ciała z ich powierzchni i dokładnie je umyj. Oczyszczone zbiory osusz i przebierz, odrzucając wszystkie uszkodzone oraz zapleśniałe owoce czy warzywa”.

Przepis i zawarte w nim proporcje są istotne, ponieważ zbyt mała ilość cukru, soli czy octu może sprawić, że żywność nie utrwali się wystarczająco.

Niemal w każdym domu są słoiki po poprzednich przetworach czy kupionych w sklepie produktach. Oczywiście możemy je wykorzystać, ale wcześniej trzeba je wyparzyć. Oczyszczone słoiki możemy na przykład umieścić w piekarniku rozgrzanym do temperatury 180°C na przynajmniej pięć minut, a wieczka – we wrzącej wodzie.

Do pakowania przetworów stosuj czyste szklane opakowania z wieczkami twist-off, które są fabrycznie nowe, lub słoików typu wek czy butelek.

Kiedy już napełnimy wyparzone słoiki czy butelki, trzeba je szczelnie zamknąć wyjałowionym wieczkiem lub przykrywką. GIS w swoich poradach przekazuje, że w przypadku przetworów owocowych czy warzywnych oraz soków zalecana jest pasteryzacja.

Polega na zahamowaniu lub zniszczeniu wzrostu drobnoustrojów oraz enzymów przy jednoczesnym zachowaniu walorów smakowych i wartości odżywczej przetworów.

Jak zatem powinna przebiegać pasteryzacja domowych przetworów? Potrawę podgrzewamy poniżej temperatury 100°C, najczęściej w zakresie temperatur od 65°C do 85°C. Trwa minimum przez 30 minut, a dla produktów o długim okresie przechowywania – trzy razy w 24 godz. odstępach, wylicza GIS.

Na koniec ustawiamy słoiki do góry dnem i zostawiamy w zacienionym miejscu do ostygnięcia.

Na słoiku czy butelce zdecydowanie warto umieścić kartkę/naklejkę z informacją o dacie przygotowania – najlepiej miesiąc i rok. W pierwszej kolejności powinniśmy wykorzystać najwcześniej wytworzoną żywność. Warto o tym pamiętać, ustawiając słoiki na półkach, by zapewnić dobry dostęp do nich.

GIS: Przygotowane przetwory przechowuj w chłodnych, suchych i przewiewnych pomieszczeniach. Zbyt wysoka wilgotność w pomieszczeniu może przyczynić się do zepsucia czy zapleśnienia zawartości słoików.