Umowa darowizny bez pułapek

Każdy z nas ma prawo swobodnie rozporządzać poszczególnymi składnikami swojego majątku. Umowa darowizny jest właśnie jednym ze sposobów rozporządzenia majątkiem. Zgodnie z nią jedna ze stron, tj. darczyńca, zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku, na rzecz drugiej strony - obdarowanego.

Jak poprawnie napisać oświadczenie

Umowa darowizny powinna zawierać zarówno oświadczenie darczyńcy o chęci przekazania określonej rzeczy czy kwoty pieniędzy, jak i oświadczenie obdarowanego o tym, że darowiznę przyjmuje. Poza tym darczyńca może m.in. nałożyć na obdarowanego obowiązek określonego zachowania.

Umowa powinna zawierać:
- miejsce i datę sporządzenia umowy,
- oznaczenie stron (imię i nazwisko darczyńcy i obdarowanego, ich adresy zamieszania, można również w umowie wpisać ich numery PESEL oraz numery dowodów osobistych),
- oznaczenie przedmiotu darowizny,
- oświadczenie darczyńcy (powinno zawierać informację, że darczyńca ma prawo dysponować przedmiotem darowizny, że przedmiot nie ma wad prawnych np. nie toczy się wobec niego postępowanie egzekucyjne czy windykacyjne - o zwrot rzeczy lub że nie jest obciążony hipoteką lub zastawem.),
- oświadczenie o darowiźnie (darczyńca powinien oświadczyć, iż przekazuje nieodpłatnie własność przedmiotu darowizny),
- oświadczenie o przyjęciu darowizny,
- datę wykonania umowy.

Forma umowy

Jeśli umowa ma być od razu wykonana, a przedmiotem darowizny nie jest nieruchomość, wystarczająca jest umowa ustna. Jednakże dla celów dowodowych oraz na wypadek kontroli urzędu skarbowego lepiej sporządzić umowę w formie pisemnej.

Jeżeli dana czynność wymaga dla swojej ważności aktu notarialnego (np. przeniesienie własności nieruchomości), akt notarialny jest niezbędny, a regulacje dotyczące ważności wykonanej umowy darowizny nie mają zastosowania.
Odwołanie jeszcze nie wykonanej darowizny

Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze nie wykonaną, jeśli po zawarciu umowy, a jeszcze przed przekazaniem obdarowanemu przedmiotu darowizny, jego stan majątkowy ulegnie znacznemu pogorszeniu. Przy czym pogorszenie, to musi być tak znaczne, że wykonanie darowizny spowoduje takie zubożenie darczyńcy, że nie będzie on w stanie sam się utrzymać i zaspokoić swoich własnych potrzeb lub też spełnić ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Odwołanie za niewdzięczność

Odwołanie darowizny może nastąpić również kilka lat po jej wykonaniu. Zgodnie z art. 897 kodeksu cywilnego, darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności musi być bardzo mocno uzasadnione. Jest to czynność nadzwyczajna.

Oto przesłanki rażącej niewdzięczności:

- czyn lub zaniechanie będący przejawem rażącej niewdzięczności musi być wymierzony bezpośrednio lub pośrednio w darczyńcę,
- zarówno działanie, jak i zaniechanie musi być rażącym naruszeniem norm społecznych i rodzinnych.

Bez wątpienia jako rażącą niewdzięczność można zakwalifikować następujące czynny skierowane zarówno przeciwko darczyńcy, jak i przeciwko bliskim mu osobom:
- wszelkie przejawy przemocy fizycznej i psychicznej,
- nieudzielenie pomocy, mimo oczywistych możliwości,
- nie wypełnianie obowiązku alimentacyjnego, mimo oczywistych możliwości,
- zaniedbanie w przypadku osoby nieporadnej (np. schorowanej);
- poważne pomówienie - np. złożenie fałszywego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa,
- publiczne lżenie,
- oszustwo (na dużą skalę),
- kradzież.

Podane przesłanki należy ważyć pod kątem środowiska, z jakiego wywodzą się strony umowy.
Jeśli darczyńca popadnie w niedostatek już po wykonaniu darowizny, obdarowany jest zobowiązany, w granicach istniejącego jeszcze na skutek darowizny wzbogacenia, dostarczyć mu niezbędnych środków utrzymania. Chcąc się uwolnić od tego obowiązku może on po prostu zwrócić darczyńcy wartość wzbogacenia.