W Białymstoku leczą nowocześnie

Monitorowanie ciąży i porodu jest niezwykle ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa matki i dziecka - nie ma wątpliwości lek. med. Artur Nowak, specjalista ginekologii i położnictwa w Poliklinice Ginekologiczno-Położniczej Arciszewscy.

Na szczęście technika idzie do przodu nie tylko jeśli chodzi o gry komputerowe, zestawy do słuchania muzyki czy gadżety telefonii komórkowych. Co ważne, dzięki postępowi możemy też skuteczniej dbać o nasze zdrowie - i zdrowie naszych dzieci. Białostockie kliniki - również te prywatne - cały czas inwestują w najnowszy sprzęt medyczny: zarówno ten ratujący życie, jak i potrzebny do diagnostyki, której roli nie można przecenić. Zwłaszcza jeśli chodzi o monitorowanie ciąży i porodu.

- Ciągły rozwój metod diagnostycznych pozwala w coraz większym stopniu na wczesne wykrywanie czynników zagrażających zdrowiu i życiu płodu - mówi Artur Nowak. - W oparciu o nowe technologie ulepszane są już istniejące procedury, jak również powstają całkowicie nowe rozwiązania poprawiające opiekę nad kobietą w okresie okołoporodowym.

Badania ultrasonograficzne
Monitorowanie ciąży należy zacząć najpóźniej od trzeciego miesiąca. Na tym etapie bardzo ważną rolę odgrywają badania ultrasonograficzne, które stanowią jedno z największych osiągnięć diagnostyki prenatalnej.
- Przy użyciu aparatu USG lekarz jest w stanie z dużą dokładnością ocenić rozwój płodu, jego budowę anatomiczną, biometrię, jak również dokonać pomiaru ilości wód płodowych - mówi Artur Nowak.

Dzięki nowym technologiom wprowadzonym w ostatnich latach w tych urządzeniach, przeprowadzana za ich pomocą diagnostyka jest znacznie dokładniejsza.

- Zastosowanie komputerowej analizy przezierności fałdu karkowego umożliwiło bezinwazyjną ocenę ryzyka wystąpienia wad genetycznych płodu, w tym zespołów Downa, Edwardsa i Patau, jak również wad centralnego układu nerwowego - mówi lekarz z kliniki Arciszewskich.

Automatyzacja pomiaru przezierności karkowej, pozwala na otrzymanie wymiernego wyniku, który jest kluczowy dla postawienia trafnej diagnozy. W połączeniu z komputerową analizą ryzyka genetycznego, opartą na programie komputerowym Fetal Medicine Foundation profesora Kyprosa Nicolaidesa, daje możliwość bardzo dokładnego wyliczenia prawdopodobieństwa wystąpienia wad płodowych.

- Jeśli chodzi o badania prenatalne, to niezwykle istotne jest badanie pierwszego trymestru - dodaje dr Jolanta Zdrodowska, specjalista ginekologii i położnictwa w pracowni Mastermed.
Mastermed robi te badania certyfkowaną metodą Fundacji Medycyny Płodowej z Londynu.

- Poprzez badanie USG oraz badania krwi liczymy ryzyko wystąpienia chorób genetycznych - tłumaczy dr Jolanta Zdrodowska.
Okazuje się, że 70 proc. dzieci z abberacjami chromosomowymi rodzą młode pacjentki. Dlatego te badania - zupełnie nieinwazyjne - poleca się nie tylko ciężarnym po 35. roku życia.

Dlaczego tak ważne jest, by wcześniej wiedzieć o tych chorobach genetycznych? Przecież leczyć ich i tak nie można.
- Ale pacjentka musi też być przygotowana na urodzenie chorego dziecka, może też zdecydować o losach ciąży - tłumaczy dr Jolanta Zdrodowska. - Poza tym z tymi chorobami genetycznymi wiążą się też wady strukturalne.
Dzięki wprowadzeniu technologii kolorowego dopplera możliwy jest dokładny pomiar przepływu krwi w naczyniach płodu.

- Oceniając przepływ w tętnicy środkowej mózgu i w tętnicy pępowinowej (współczynnik mózgowo-pępowinowy) możemy monitorować objawy świadczące o bezpośrednim zagrożeniu życia płodu i mogące w dalszej przyszłości doprowadzić do powikłań neurologicznych okresu noworodkowego - mówi Artur Nowak.

Dodatkową atrakcję dla obojga rodziców stanowi obrazowanie 3D i 4D - czyli możliwość oglądania trójwymiarowego obrazu i ruchów dziecka w łonie matki w czasie rzeczywistym. Na ekranie monitora USG można zobaczyć nawet najdrobniejsze szczegóły anatomiczne płodu.

Badania kardiotokograficzne
Bardzo ważnym badaniem stosowanym do nadzorowania ciąży i porodu jest zapis kardiotokograficzny (KTG). Polega on na monitorowaniu czynności serca i ruchów płodu z jednoczesnym zapisem czynności skurczowej macicy.

- KTG pozwala ocenić stan zdrowia dziecka, a tym samym szybko podjąć leczenie w przypadku wykrycia nieprawidłowości - tłumaczy Artur Nowak. - Badania kardiotokograficzne, prowadzone z wykorzystaniem nowoczesnych metod zwiększają bezpieczeństwo płodu i komfort matki w czasie porodu. Zastosowanie komputerowej analizy danych umożliwiło wyeliminowanie błędów w subiektywnej ocenie wyników tego badania, pozwalając lekarzowi prawidłowo zinterpretować istotne prognostycznie zjawiska.

Z kolei wprowadzenie telemetrii - czyli bezprzewodowej transmisji zapisu kardiotokograficznego, umożliwiło ciągłą analizę stanu płodu, bez konieczności pozostawania kobiety rodzącej w łóżku, przykutej do niego kablami.
- Dzięki bezprzewodowym sondom może rodząca swobodnie poruszać się po sali, korzystać z toalety, a nawet kąpać się w trakcie wykonywania badania - mówi Artur Nowak.

Od jakiegoś czasu możliwe jest też prenatalne echo serca.
- Oceniamy zarówno strukturę serca, sprawdzamy, czy nie ma wady, i oceniamy funkcję serca. Okazuje się, że wady serca są to wady, które najczęściej występują w życiu prenatalnym. A to bardzo ważne, by rozpoznać je jak najwcześniej. Bo niektóre z nich muszą być operowane bezpośrednio po porodzie - mówi dr Jolanta Zdrodowska.

Badania pacjentek z zagrożoną ciążą
Jednym z najnowszych osiągnięć diagnostycznych jest system bieżącego monitorowania poziomu glukozy we krwi, zapewniający bezpieczny poród pacjentkom z cukrzycą I i II typu oraz cukrzycą ciążową. Czujnik umieszczony pod skórą pacjentki mierzy poziom glukozy w płynie tkankowym i co 5 minut przesyła drogą bezprzewodową wyniki pomiaru do monitora. Gdy stężenie glukozy znajdzie się poza ustalonym zakresem lub ulegnie gwałtownym zmianom, urządzenie ostrzega pacjentkę i personel medyczny o zaistniałym zagrożeniu. Szybkie wyrównanie stężenia glukozy we krwi matki zapobiega wystąpieniu zarówno hiper-, jak i hipoglikemi u noworodka.

Nowością wśród metod monitorowania ciąży jest również holter ciśnieniowy, który stosowany jest do całodobowego kontrolowania ciśnienia tętniczego u kobiet z zatruciem ciążowym (tzw. gestozą). Pozwala on dokładnie dawkować leki i w ten sposób skutecznie leczyć, nie dopuszczając do wystąpienia ciężkich powikłań, a niejednokrotnie ratując życie.

Podstawowy monitoring ciąży
Podstawową i zarazem najprostszą metodą nadzoru kobiet w ciąży jest kontrola ruchów płodu. Przyszła mama powinna obserwować aktywność ruchową dziecka w swoim łonie, poczynając od trzeciego trymestru i kontynuować do samego porodu, zapisując wyniki na specjalnie do tego przygotowanej "karcie ruchów płodu". Zaznacza się na niej czas potrzebny do odczucia 10 ruchów. Obserwację rozpoczyna się o godzinie 9 rano, a kończy o 21. Na karcie odnotowuje się godzinę, w której wystąpił dziesiąty ruch płodu. Wtedy kończy się obserwacja, a kolejną należy rozpocząć następnego dnia. Kiedy zanotujemy mniej niż 10 ruchów w ciągu 12 godzin, należy szybko skonsultować to z lekarzem prowadzącym ciążę.