Wykorzystajmy potencjał kobiet na rynku pracy. Co w tym kierunku mogą robić pracodawcy?

Kwestia kobiet na ryku pracy zajmuje od jakiegoś czasu wiele miejsca w dyskusji publicznej - zarówno społecznej, jak i prowadzonej przez pracodawców. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wciąż pozostaje wiele do zrobienia, jeśli chodzi o równą pozycję zawodową kobiet i mężczyzn.

Statystycznie to panie w Polsce są lepiej wykształcone, ale wciąż w wielu firmach najwyższe pozycje zajmują mężczyźni, a tylko nielicznym kobietom udaje się wejść do zarządów. Podobną tendencję widać na stanowiskach menedżerskich - blisko 60 proc. kobiet w badaniu przeprowadzonym przez firmę Hays przyznało, że ich przełożonym na szczeblu menedżera jest mężczyzna.

Taka sytuacja może wynikać z faktu, że pracodawcy nie zawsze ułatwiają awans i rozwój kobietom. Wielu z nich nadal uważa, że panie są mniej dyspozycyjne w pracy niż mężczyźni, czy nawet nieskuteczne biznesowo. Okazuje się zatem, że wciąż żywy jest stereotyp dotyczący możliwości zawodowych kobiet. To często niekorzystnie wpływa na ich pewność siebie, rodzi skłonność do umniejszania swoich kompetencji i zasług oraz sprawia, że panie rzadziej aplikują na wysokie stanowiska, a nawet pozostają bierne zawodowo.

Tymczasem kobiety są niezwykle chętne do budowania swoich umiejętności i kwalifikacji, dążą do samorozwoju i samodzielności, mają wewnętrzną potrzebę działania.

Według statystyk WUP ponad połowa kobiet pozostających bez pracy w województwie podlaskim deklaruje, że ma zamiar podjęcia pracy w najbliższym czasie. Część jest nawet gotowa do mobilności w celu znalezienia zatrudnienia i rozwoju zawodowego. Z kolei jeden z ostatnich raportów firmy badawczej Deloitte, poświęcony kobietom, wskazuje że 72 proc. z nich jest gotowych podjąć pracę wymagającą nauczenia się nowych umiejętności.

Dla nas, jako pracodawcy, te informacje są niezwykle optymistyczne. W centrach telemarketingowych, takich jak Transcom, kryje się dla kobiet ogromny potencjał. Panie stanowią bardzo cenną grupę pracowników. Przede wszystkim doceniamy, tak bardzo potrzebne w nowoczesnej obsłudze klienta, naturalne predyspozycje kobiet do budowania pozytywnych relacji. Tworzenie atmosfery zrozumienia i wysłuchania klienta przychodzi im zupełnie naturalnie. Doskonale sprawdzają się w roli słuchaczek i dają rozmówcy odczuć, że podchodzą do niego bardzo indywidualnie.

Kobiety w naszej branży mają też liczebną przewagę - mówi się, że blisko trzy czwarte wszystkich pracowników firm zajmujących się telefoniczną obsługą klientów to kobiety. Konsekwencją tego jest ich rozwój zawodowy, z uwagi na fakt, że w wielu firmach przy obsadzaniu wyższych stanowisk bazuje się na rekrutacji wewnętrznej. W Transcom blisko 80 procent rekrutacji na pozycje liderów zespołów oraz inne stanowiska zarządcze prowadzimy wewnątrz firmy. Obecnie wśród 28 menedżerów w naszych polskich oddziałach 17 to kobiety. Ścieżki ich karier były różne, podobnie jak różne są ich role w Transcom, ale większość z nich jest z nami wiele lat, co świadczy o tym, że dobrze się tu czują i spełniają zawodowo.

Prowadzimy również typowo „damskie” projekty obsługowe i sprzedażowe, których zespoły składają się w 90 procentach z kobiet. Niezwykle ważny jest dla nich fakt, iż od początku mają określoną jasną ścieżkę kariery. W naszej firmie jest to standard dla wszystkich pracowników, jednak zwłaszcza dla kobiet wyznaczony kierunek rozwoju to zdecydowanie silny motywator. Mogą zobrazować siebie w organizacji w perspektywie długofalowej. Wiedzą też, że zakres wymaganych na danym stanowisku kompetencji, system oceniania czy wynagradzania, są ujednolicone dla wszystkich i nie ma w tej kwestii rozróżnienia ze względu na płeć.

Myślę, że nasz przykład pokazuje, iż równość kobiet i mężczyzn czy też mocna pozycja kobiet w pracy zawodowej nie zawsze jest fikcją. Liczby dotyczące zatrudnienia kobiet w Transcom mówią same za siebie. Możemy nawet mówić o żeńskiej przewadze. Ważne są jednak nie tylko liczby.

Istotne jest też systemowe podejście, wynikające ze zrozumienia potrzeb kobiet. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę, że ponad połowa mieszkanek Podlasia, ankietowanych w badaniu WUP, miała przerwę w zatrudnieniu, a najczęściej wynikała ona z powiększania rodziny.

Zatem jednym z ważniejszych czynników wpływających na niską aktywność zawodową kobiet są trudności w pogodzeniu życia zawodowego z obowiązkami rodzinnymi i powrót do pracy po urlopie macierzyńskim. Dla jednej trzeciej kobiet z woj. podlaskiego jest to główna bariera w podjęciu pracy. W naszym regionie rośnie nawet odsetek kobiet, które po urodzeniu dziecka nie wracają do pracy - pod koniec 2017 roku wynosił on nieco ponad 15 proc. Problem obrazuje również fakt, że aż 35 proc. wszystkich nieaktywnych zawodowo kobiet to panie w wieku od 25 do 34 lat. Dodatkowo wciąż dominuje u nas tradycyjny model rodziny i niekorzystny stereotyp, który kobietę przedsiębiorczą określa jako przedkładającą karierę zawodową nad rodzinę. To potęguje dezaktywizację kobiet na rynku pracy.

Taką sytuację można zmienić poprzez edukację społeczną i uświadamianie kobietom ich potencjału, promując przykłady te, które odniosły sukces. Dodatkowo z doświadczenia wiemy, że tym, co może skłonić kobiety do podjęcia aktywności zawodowej, jest np. elastyczny czas pracy. W Transcom umożliwiamy pracującym mamom zapisywanie się w grafiku wyłącznie na poranną lub tylko na popołudniową zmianę - w zależności od potrzeb. Zapewniamy także możliwość dopisania dzieci do ubezpieczenia zdrowotnego i oferujemy wsparcie socjalne w sytuacjach losowych. Poza tym przykładamy wielką wagę do rzeczywistego realizowania nałożonych przez prawo pracy obowiązków wobec kobiet w ciąży. To oznacza m.in. krótsze godziny pracy przy komputerze, oddelegowanie do realizowania mniej wymagających zadań czy dłuższe przerwy.

Oczywiście kobiety na rynku pracy to nie tylko młode mamy. W trudnej sytuacji są również panie po 40 i 50 roku życia, które - choć nie dominują wśród bezrobotnych w naszym regionie - obawiają się, że w razie utraty pracy nie znajdą ponownie zatrudnienia, tym bardziej w zawodzie podobnym do wykonywanego dotychczas.

Tymczasem nasza branża pokazuje, że zmiana pracy w każdym wieku jest możliwa, a w call center można wykorzystać różne umiejętności. W Transcom chętnie zatrudniamy osoby po 40 i 50 roku życia. Przemawiają za nimi kompetencje miękkie, doświadczenie i odpowiedzialność. Takie osoby są bardzo lojalne i zaangażowane. Z powodzeniem pracują przy projektach z zakresu finansów, telekomunikacji czy nowoczesnych AGD, wykorzystując przy tym zdobyte wcześniej umiejętności.

Nie ulega wątpliwości, że przed podlaskim rynkiem pracy stoi ważne zadanie zaktywizowania licznej grupy kobiet. Warto się go podjąć, ponieważ bez wątpienia są to osoby posiadające ogromny potencjał, który odpowiednio zagospodarowany może przynieść szereg korzyści.

Magdalena Borowska
Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku Zarządzanie Zasobami Pracy oraz Studiów Podyplomowych SWPS Psychologia Społeczna w Zarządzaniu Rozwojem Organizacji. Od 14 lat zawodowo związana z branżą HR.
Od ponad 2 lat pracuje na stanowisku HR Coordinator w białostockim oddziale Transcom Poland, gdzie odpowiada głównie za rekrutacje oraz budowanie ścieżek kariery i rozwoju pracowników.

(tekst ukazał się w wydawnictwie Strefa Biznesu Podlaskie, kolportowanym m.in. na Wschodnim Kongresie Gospodarczym w Białymstoku 3-4 września)