Zabłudów. Cmentarz parafialny wraz z ogrodzeniem i bramami wpisany do rejestru zabytków. Ta nekropolia powstała w XIX wieku

Cmentarz prawosławny w Zabłudowie został założony w 2 poł. XIX w. Jest to czynna nekropolia otoczona murem z kamienia polnego. Cmentarz powstał na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta, na jego teren prowadzą dwie bramy. Pagórkowaty teren porośnięty jest m.in. lipami, sosnami, brzozami.

Cmentarz prawosławny w Zabłudowie posiada wartość historyczną o znaczeniu regionalnym. Stanowi ważny, materialny dokument zarówno dziejów parafii, jak i samej miejscowości. Historia Zabłudowa jako miasta o bogatych tradycjach obejmuje lata daleko idącej tolerancji religijnej. Mieszkali tu wyznawcy:

• katolicyzmu,
• prawosławia,
• judaizmu,
• kalwinizmu.

Zobacz też: Miękisze. Niezwykłe miejsce. Nowa kaplica ku czci Matki Bożej „Życiodajne źródło” przy cudownym źródełku

Zespół historycznych nagrobków, szczególnie w północno-zachodniej części cmentarza, przedstawia walory artystyczne. Nagrobki pochodzą z przełomu XIX i XX w., niekiedy z lat 20. XX w. Zostały wykonane z granitu oraz piaskowca. W zdecydowanej większości przybierają kształt obelisków zakończonych metalowymi krzyżami, niekiedy kamiennych krzyży na cokole. Na szczególną uwagę zasługują kute i odlewane żeliwne oraz stalowe krzyże, które przyjmują różne dekoracyjne formy – wskazuje w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.

Niegdyś na terenie cmentarza znajdowała się drewniana cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego. Została ona wzniesiona w 1863 r. (czyli w roku wybuchu Powstania Styczniowego). Niestety spłonęła w pożarze 25 lipca 1920 r.

W pobliżu nieistniejącej kaplicy, na niewielkim wzniesieniu, znajduje się jeden z najstarszych nagrobków pochodzący z 1878 r. Jest on wykonany z żeliwa, w formie obelisku. Do dziś zachowała się jedynie zdobna podstawa krzyża w formie plecionki z elementami liści. Z tyłu nagrobka znajduje się motyw wieńca kwiatowego – symbolu zwycięstwa, wieczności, nagrody w postaci życia wiecznego.

Źródło: Nowy wpis do rejestru