Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

W życie weszły ważne zmiany w pracy zdalnej. Co zmienia się w pracy, jeśli pracujesz z domu? Zmiany kodeksu pracy i pracy zdalnej

OPRAC.:
Mikołaj Wójtowicz
Mikołaj Wójtowicz
Pracodawca będzie miał prawo uzyskać oświadczenie od pracownika, że ten zapewnił sobie w domu bezpieczne i higieniczne warunków pracy zgodnych z zasadami ergonomii.
Pracodawca będzie miał prawo uzyskać oświadczenie od pracownika, że ten zapewnił sobie w domu bezpieczne i higieniczne warunków pracy zgodnych z zasadami ergonomii. unsplash
Zmiana przepisów prawnych w Kodeksie pracy wchodzi w życie 7 kwietnia. Nowelizacja obejmie m.in. przepisy dotyczące pracy zdalnej. Trzeba będzie dokładnie uzgodnić, z jakiego miejsca pracujemy zdalnie (czy z domu, czy skądinąd), a pracodawca będzie musiał zapewnić do tego narzędzia, np. komputer oraz zapłacić za zużyty prąd. Jak to zrobić? Kiedy pracodawca będzie mógł nakazać pracę zdalną i czy będzie mógł jej zabronić? To nowości w prawie, które już niebawem zmienią to, jak pracujemy. Sprawdzamy, czy jest się czego obawiać.

Spis treści

Pandemia w ostatnich latach wymusiła duże zmiany w funkcjonowaniu firm. Kto tylko mógł, pracował z domu, czyli zdalnie. Taki sposób wykonywania obowiązków uregulowała ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw przyjęta przez Sejm 10 stycznia 2023 r. Opublikowano ją w Dzienniku Ustaw 6 lutego. Nowe przepisy w kodeksie pracy zastąpią dotychczasowe regulacje o telepracy, wewnętrzne polityki home office, ustawę covidową w części dotyczącej pracy zdalnej.

Pracować zdalnie, czyli gdzie? To trzeba będzie określić

Jeżeli pracownik będzie wykonywać swoje obowiązki na rzecz pracodawcy zdalnie – pojawi się zobowiązanie do zastosowania konkretnych rozwiązań i dokumentacji, a miejsce pracy zdalnej będzie musiało być dokładnie określone.

Pracodawca będzie miał prawo uzyskać oświadczenie od pracownika, że ten zapewnił sobie w domu bezpieczne i higieniczne warunków pracy zgodnych z zasadami ergonomii. Pracownicy nie będą mieli pełnej dowolności wyboru miejsca pracy. Do tej pory wiele z tych kwestii było umawiane pomiędzy pracownikiem a pracodawcą jedynie ustnie.

Nowe obowiązki pracodawcy. Te rzeczy pracodawca ma nam zapewnić, byśmy mogli pracować zdalnie

Pracodawca będzie zobligowany m.in. do kontrolowania, czy przepisy BHP są stosowane i przestrzegane.

- Przed nami wdrożenie narzędzi, procedur, instrukcji i regulaminów wewnętrznych dotyczących sposobu bezpiecznego wykonywania pracy w 99 proc. w miejscu zamieszkania pracowników. Obejmują one również szacowania ryzyk wykonywania danej pracy, zasady ergonomii, ale także takie elementy jak przeszkolenie pracowników, wdrożenie zasad postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia – tłumaczy Ewelina Kałużna, szefowa zespołu ds. strategicznego doradztwa w zakresie miejsc pracy w spółce biurowej Skanska w CEE.

Ma to pozwolić na uniknięcie sytuacji spornych obejmujących kwestie:

  • dyspozycyjności pracownika,
  • warunków dopuszczenia do pracy,
  • ochrony informacji poufnych i danych osobowych,
  • bezpieczeństwa pracy.

Pracodawca będzie musiał zapewnić materiały i narzędzia pracy niezbędne do wykonywania obowiązków zdalnie. Ponadto zatrudniający będzie pokrywał koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych, a także inne koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli ich zwrot zostanie określony w porozumieniu lub regulaminie.

W takiej sytuacji pracownikowi przysługiwać będzie wypłata ekwiwalentu pieniężnego lub ryczałtu, odpowiadającego przewidywanym kosztom ponoszonym przez niego w związku z pracą zdalną.

- Można powiedzieć, że w znacznej części odpowiedzialność za funkcjonowanie tej formy pracy przypada pracodawcom, którzy muszą zaproponować wewnętrzne regulaminy normujące jej funkcjonowanie. Sporną kwestią może być kwestia ryczałtu, który należy się pracownikom pracującym zdalnie niekorzystającym z 24 dni okazjonalnej pracy zdalnej. Musimy także pamiętać, że niezależnie czy praca zdalna jest realizowana z woli pracownika czy pracodawcy ryczałt ten należy się zatrudnionemu - tłumaczy Anna Barbachowska, dyrektor HR w ADP Polska.

Praca zdalna czy stacjonarna, na miejscu u pracodawcy? To zależy od kilku czynników

Z badań wynika zależność pomiędzy kosztami dojazdu do pracy a częstotliwością przebywania w nim.

- Wiemy z badań, że im krótszy jest czas dojazdu do biura, tym częściej i dłużej pracownicy chcą w nim przebywać w tygodniu. Jednocześnie dłuższy czas dojazdu zwiększa skłonność z korzystania z samochodu. Dlatego sądzę, że coraz bardziej poszukiwane będą biura położone przy węzłach komunikacji publicznej i biura satelitarne, pozwalające na pracę bliżej miejsca zamieszkania - prognozuje Ewelina Kałużna.

Według badań Hays Poland tylko 33 proc. organizacji praktykuje wyłącznie stacjonarny model pracy. Decyzje o działaniu w oparciu o konkretny wzorzec pracy mogą zależeć od strategii danego przedsiębiorstwa, jego szczególnej sytuacji lub specyfiki całej branży.

Warunki pracy zdalnej - jak je uzgodnić?

- Praca zdalna będzie mogła być wykonywana zarówno w pełnym wymiarze czasu pracy, jak i częściowo, np. w określone dni tygodnia. Miejsce jej wykonywania wskaże pracownik, ale będzie ono musiało zostać uzgodnione z pracodawcą - tłumaczy Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt.

Dodaje, że możliwość pracy zdalnej będzie mogła zostać ustalona już na etapie zawarcia umowy o pracę. Gdyby miejsce jej wykonywania w przyszłości miało się zmienić, będzie to wymagało od obu stron zmiany postanowień poprzez:

  • zawarcie porozumienia zmieniającego, jeśli obie strony wyrażają zgodę,
  • wypowiedzenie zmieniające, jeśli to pracodawca chciałby dokonać zmiany warunków pracy pracownika.

Regulamin pracy zdalnej – co powinno znaleźć się w tym dokumencie?

Zasady pracy zdalnej będą musiały zostać określone w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową (lub organizacjami).

- Jeśli w ciągu 30 dni od przedstawienia porozumienia nie dojdzie do uzgodnienia jego kształtu ze związkami lub jeśli w zakładzie pracy nie ma organizacji związkowych, zasady mogą też zostać ustalone w regulaminie pracy zdalnej. Jeśli powyższe warunki nie mogą zostać spełnione, pracodawca może na każdym etapie współpracy wydać polecenie wykonywania pracy zdalnej lub zawrzeć indywidualne porozumienie z pracownikiem - tłumaczy Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt.

Porozumienie lub regulamin powinny określać, które grupy pracowników mogą być objęte pracą zdalną, jakie są zasady pokrywania kosztów pracy zdalnej przez pracodawcę i ustalać ekwiwalent pieniężny lub ryczałt.

- Należy także określić zasady porozumiewania się pracodawcy i pracownika wykonującego pracę zdalną, w tym sposób potwierdzania przez niego obecności na stanowisku pracy oraz zasady kontroli wykonywania pracy oraz zachowania BHP - dodaje Piotr Juszczyk.

Dobrze unormowana wewnętrznie praca zdalna może stanowić przewagę konkurencyjną firm.

- Praca zdalna może zatem wrócić na listę atrakcyjnych benefitów pracowniczych. W przeciwieństwie do sytuacji przedpandemicznej nie będzie to już jednak tak egzotyczne świadczenie - tłumaczy Anna Barbachowska, dyrektor HR w ADP Polska.

Czy i kiedy pracodawca będzie mógł nakazać pracę zdalną?

Pracodawca będzie też mógł nakazać wykonywanie pracy zdalnej w czasie obowiązywania:

  • stanu nadzwyczajnego,
  • stanu zagrożenia epidemicznego,
  • stanu epidemii,
  • w okresie trzech miesięcy po ich odwołaniu.

- Będzie mógł to zrobić także w czasie, w którym zapewnienie przez niego bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w jej dotychczasowym miejscu nie jest możliwe z powodu działania siły wyższej. Dla spełniania warunków polecenia pracy zdalnej pracownik musi złożyć oświadczenie, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania jej - tłumaczy Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt.

Oznacza to, że polecenie pracy zdalnej będzie możliwe wyłącznie z przyczyn niezależnych, losowych i na czas określony, a pracownik będzie musiał posiadać odpowiednie warunki do jej wykonywania.

- Polecenie w każdej chwili będzie mogło zostać cofnięte przez pracodawcę, ale z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. W przypadku gdyby u pracownika zmieniły się warunki techniczne miejsce wykonywania pracy zdalnej, wycofanie polecenia musi nastąpić niezwłocznie - tłumaczy Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt.

Wniosek o powrót do pracy stacjonarnej. Jak go złożyć?

Jeśli praca zdalna zostanie rozpoczęta w trakcie zatrudnienia, każda ze stron będzie mogła wystąpić wnioskiem o zaprzestanie wykonywania jej i przywrócenie poprzednich warunków pracy. Gdyby doszło do takiej sytuacji, to strony ustalają termin przywrócenia poprzednich warunków, który nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. W razie braku takiego porozumienia, przywrócenie poprzednich warunków następuje w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.

Praca zdalna na wniosek pracownika. Jak poprosić o nią pracodawcę?

Z wnioskiem o wykonywanie pracy zdalnej będzie mógł wystąpić także pracownik. Nie będzie on co do zasady wiążący dla pracodawcy. Przepisy wprowadzają jednak kilka wyjątków, które dotyczą:

  • pracownic w ciąży,
  • rodziców lub opiekunów wychowujących dziecko do 4. roku życia,
  • rodziców lub opiekunów mających pod opieką dzieci o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu
  • rodziców lub opiekunów mających pod opieką dzieci o nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu,
  • rodziców lub opiekunów dzieci lub innych członków najbliższej rodziny posiadających orzeczenie o niepełnosprawności.

Pracodawca będzie mógł odmówić pracy zdalnej w powyższych przypadkach lub przerwać ją tylko wtedy, jeśli nie będzie ona możliwa ze względów organizacyjnych lub z uwagi na rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Informacja o odmowie musi zostać przekazana pracownikowi w ciągu 7 dni od dnia złożenia przez niego wniosku o pracę zdalną.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: W życie weszły ważne zmiany w pracy zdalnej. Co zmienia się w pracy, jeśli pracujesz z domu? Zmiany kodeksu pracy i pracy zdalnej - Strefa Biznesu

Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna