Synagoga w Orli jest zamknięta, ale właściciel stara się o remont

Obecny budynek synagogi w Orli powstał na przełomie XVII i XVIII w. - to perełka architektoniczna i historyczna w promieniu wielu kilometrów. Wysoki murowany budynek jest atrakcją turystyczną dla osób przyjeżdżających na Podlasie. Urząd Gminy ma podpisaną z właścicielem czyli Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, umowę użyczenia synagogi i do niedawne wnętrze można było zwiedzać. Turystom o historii miejscowości i gminy żydowskiej oraz samej budowli opowiadali wolontariusze mieszkający w Orli. Odbywały się tu także koncerty, spotkania kulturalne i różne wydarzenia artystyczne, jednak obecnie jest to niemożliwe.

Decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego obiekt został zamknięty do odwołania - mówi Marek Chmielewski, sołtys Orli, opiekun synagogi i jeden z lokalnych przewodników - wolontariuszy. - Nie możemy wchodzić do środka, ani nikogo oprowadzać po wnętrzu, jednak nie ustajemy w wysiłkach na rzecz ponownego otwarcia synagogi.

Starania czyni przede wszystkim właściciel synagogi, który kilka dni temu złożył wniosek o dofinansowanie niezbędnych prac z Rządowego Funduszu Odbudowy Zabytków.

W ramach złożonego wniosku chcemy wykonać roboty naprawcze i zabezpieczające polegające na doraźnej reperacji podstawy filarów, naprawie wyrwy w połaci dachowe, przemurowaniu rozwarstwień muru, zamurowaniu otworu na łączeniu ścian i zamocowanie nad powierzchnią sali głównej siatki ochronnej - wyjaśnia Piotr Puchta, dyrektor FODZ. - Są to prace niezbędne dla udostępnienia obiektu dla turystów. Ponadto w ramach dofinansowania chcielibyśmy przeprowadzić badania konserwatorskie, dokumentacyjne i program prac konserwatorskich, niezbędne ekspertyzy dokumentacji przedprojektowej oraz projekt budowlany.

Złożony przez Fundację wniosek opiewa na 423 tysiące złotych i jest to kropla w morzu potrzeb dlatego właściciel poszukuje także innych możliwości sfinansowania prac.

Jesteśmy otwarci na współpracę z różnymi podmiotami, które byłyby zainteresowane przywróceniem świetności tego wspaniałego obiektu - dodaje Piotr Puchta.

Tymczasem budowla stoi zamknięta i taka pozostanie w tym roku, a najprawdopodobniej także w następnym. Jak zaznacza Marek Chmielewski, jest to ogromna strata dla Orli i mieszkańców. Sołtys Orli zapowiada jednocześnie, że działania kulturalne będą kontynuowane, zaznacza jednak, że wszystko odbywało się będzie przed budynkiem.