Matura 2009 geografia. Zobacz arkusze, pytania i odpowiedzi. Sprawdź czy zdałeś!

(fot. Mapa do zadania nr 11)

Odczytaj z mapy i podaj:
- nazwę pasma górskiego oznaczonego na fotografii literą A.
Klonowskie

- nazwę miejscowości oznaczonej na fotografii literą B.

Bodzentyn

Zadanie 2 (2pkt)
Odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy poniżej opisanych obiektów geograficznych.

- wzniesienie o dwóch szczytach położone w Paśmie Klonowskim - Miejska Góra

- obszar ochrony ścisłej na północny zachód od drogi z Bodzentyna do Świętej Katarzyny - Mokry Bór

- Hotel w paśmie Łysogór przy czerwonym szlaku turystycznym między Hucką Górą a Łysą Górą - Jodłowy Dwór

- Miejscowość połozona na południowych stokach Łysogór, w której znajduje się Muzem Wsi Kieleckiej - Kakonin

Zadanie 3 (1 pkt)
Podaj wysokość bezwględną miejsca, w którym droga z Celin do woli Szczygiełkowej przecina w polu B1 granicę Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
wysokość bezwględna wynosi: 290 m.n.p.m.

Maturzysto sprawdź czy zdałeś geografię. Wyniki będziemy podawać na bieżąco najszybciej jak tylko się da.

Zadanie 4 (1pkt)
Oblicz odległość w terenie w linii prostej między szczytem Łasicy (pole A2) a Przełęczą Św. Mikołaja (pole B2). Podaj wynik z dokładnością do 0,1 km. Zapisz obliczenia.

Odległość na mapie - 5 cm
skala 1:60 000
1cm - 600 m
5cm - x
x= 3000m = 3 km

Odległość w terenie wynosi 3km

Zadanie 5. (1 pkt)
Rumowiska skalne, nazywane gołoborzami, stanowią charakterystyczny element rzeźby Gór Świętokrzyskich.

Podkreśl nazwy dwóch wzniesień, na stokach których znajdują sie rumowiska skalne.

Psarska (pole A1) Agata(poleA2) Miejska Góra (pole B1) Łysa Góra(poleD3)

Zadanie 6 (1pkt)
Wola Szczygiełkowa i Podłysica są miejscowościami położonymi w bliskim sąsiedztwie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Turysta wybrał spośród nich Podłysicę na miejsce noclegu i wyjścia na piesze wycieczki do Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Odp:
- niedaleko znajduje się szlak turystyczny

- bliżej jest do wzniesień, np Huckiej Góry, Łysej Góry

Zadanie 7 (2pkt)
Korzystając z mapy, przyporządkuj podanym w tabeli obiektom numery, którymi oznaczono na powyższym profilu.

Odp:
Gajówka Ratchanka - 4

Granica obszaru ochrony ścisłej (OOŚ) Łysica - 2

Granica Świętokrzyskiego Parku Narodowego - 5

Rzeka Czarna Woda - 3

Zadanie 8 (2pkt)
Wymień walory turystyczne: dwa przyrodnicze i dwa pozaprzyrodnicze.

Turystyczne walory przyrodnicze:
- gołoborze
- pasmo górskie ze szczytem Łysa Góra
- strome stoki

Turystyczne walory pozaprzyrodnicze:

- szlaki turystyczne
- muzeum -
klasztor Świętego Krzyża

Zadanie 10 (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono długość trwania dnia i nocy w ciągu roku w wybranym.

a) Podaj na podstawie rysunku, ile godzin trwa dzień w tym miejscu podczas przesilenia letniego.
Odpowiedź: 24 godz.

b) Spośród podanych nizej miejsc wybierz to, dla którego przedstawiono na rysunku czas trwania dnia i nocy w ciągu roku.
Odpowiedź: koło podbiegunowe północne

Zadanie 11 (2pkt)

Na mapie synoptycznej przedstawiono rozkład ciśnienia atmosferycznego, fronty atmosferycznei strefy opadów w Europie w wybranym dniu.

a) Wpisz w trzy puste kwadraty na mapie litery, którymi oznacza się układ niskiego ciśnienia (N) oraz wysokiego (W) (zdjęcie 1)

b) Wybierz nazwę miasta, w którym wiatr wiał z największa prędkością.
Odp: Paryż

Zadania 12. i 13. wykonaj na podstawie klimatogramów przedstawiających roczny przebieg średnich miesięcznych wartości temperatury powietrza i miesięcznych sum opadów atmosferycznych w Białymstoku, Szczecinie, Zakopanem i Paryżu. (zdjęcia nr 2)

Zadanie 12. (1pkt)
Podanym w tabeli miastom przyporzadkuj klimatogramy

Zakopane - A
Paryż - D

Zadanie 13 (1pkt)
Oblicz roczna amplitudę temperatury w miejscowości, z której pochodzą dane klimatyczne przedstawione na klimatogramie A. Podaj wynik z przybliżeniem do 1 stopnia C.
ODP: 14 stopni C - (-5 stopni C) = 19 stopni C
Roczna amplituda temperatury: 19 stopni C

Zadanie 14 i 15 zdjęcie nr 3

Zadanie 16 (1 pkt)

Zaznacz dwie przyczyny, które mogłyby spowodować wzrost zasolenia wody w Morzu Bałtyckim

Odp:
- spadek rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku

- wzrost średniej rocznej temperaturypowietrza na obszarze zlewiska Bałtyku

Zadanie 17. (1pkt)

Na podstawie rysunku (zdjęcie nr 4) i własnej wiedzy wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe

Pasma: Chęcińskie i Masłowskie są wyrzeźbione z tego samego rodzaju skał - F

Pasma: Chęcińskie i Zelejowskie są wyrzeźbione ze skał osadowych - P

Pasma: Zagórskie i Dymińskie sa wyrzeźbione ze skał magmowych - F

Zadanie 18. (1pkt)

B
A
C

Zadanie 19. (2pkt)

a) podaj nazwę opisanej fali: tsunami

b) Podkreśl trzy zjawiska, które mogą spowodować powstanie takiej fali.
- b.powstanie uskoku
- c.podmorski wybuch wulkanu
- e. powstanie podmorskiego osuwiska

Zadanie 20 i 21 (2 pkt) - zdjęcie nr 4
Strona wymaga odświeżania (F5).

Zadanie 22. (pkt)
a) Podkreśl poprawną odpowiedź: d. 430 tys.

b) Podaj główną przyczynę dużej liczebności roczników ludności Polski z przedziałów wiekowych oznaczonych na wykresie literą A.
Odp. wyrównanie strat wojennych - wyz kompensacyjny

Zadanie 23. (2pkt)

a) Przyporządkuj do numerów w tabeli nazwy krain geograficznych wybrane z poniższych.
3- Pojezierze Suwalskie
5 - Wyżyna Lubelska
7 - Bieszczady

b)Podaj numery trzech obszarów, które sposród zaznaczonych na mapie numerami 1 - 7 mają najkorzystniejsze warunki naturalne dla rolnictwa.
Odp: 2, 4, 5

Zadanie 24. (2 pkt)
Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy parków narodowych wybrane z poniższych.

Rzeźba krasowa, ostańce skalne, nietoperze, dolina Prądnika - Ojcowski

Liczne jeziora krasowe, rozległe tereny bagienne, torfowiska - Poleski

Ostańce piaskowce, labiryntyskalne, torfowiska wysokie - Gór Stołowych

Zadanie 25. (2 pkt)

a) podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła najwieksza zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000.
Odp: Indie

b) Porównaj tendencję w wydobyciu wegla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950 - 2000.
Odp:
W RPA występuje tendencja wzrostowa wydobycia węgla kamiennego w latach 1950 - 2000, natomiast w Polsce wydobycie wegla kamiennego do roku 1980 rosło, a następnie malało do 2000.

Zadanie 26. (2 pkt)
Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki społeczno - ekonomiczne restrukturyzacji surowcowych okregów przemysłowych w Polsce.

Pozytywne skutki:
np:
-napływ obcego kapitału
- wymiana przestarzałych technologii przemysłowych na nowoczesne
- poprawa jakości wyrobów
- produkcja bardziej dostosowana do wymogów rynku

Negatywne skutki społeczno - ekonomiczne
np.
- wzrost bezrobocia strukturalnego
-duże nakłady kapitałowe na restrukturyzację
- strajki, niezadowolenie społeczne

Zadanie 27. (2 pkt)
Podaj dwie przyczyny, które powodują, że morza szelfowe są najintensywaniej wykorzystywaną gospodarczą częścią Wszchoceanu.
- występują tu duże zasoby bogactw mineralnych

- umożliwiają rozwój roślinności przybrzeżnej i plutonu stanowiących pokarm dla zwierząt morskich, co wpływa na występowanie łowisk

Zadanie 28 (1pkt)

Uzupełnij ciąg przyczynowo-skutkowy, przedstawiający degragację lasów, wpisując w odpowiednie pola litery od A do E.

A. Powstanie kwasnych opadów
B. Emisja tlenków siarki i azotu
C. Zakwaszenie gleb
D. Uszkodzenie liści, igieł drzew
E. Powstawanie w atmosferze kwasu siarkowego, siarkawego, azotowego

Spalanie paliw kopalnych - B - E - A - C/D - Degragacja lasów

Zadanie 29 (2 pkt)
a) Wpisz we łaściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki
odp: B rolnictwo, A. przemysł, C usługi

b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów w państwach wymienionych w tabeli.
ODP: Im większe wartości PKB na 1 mieszkańca tym mniejsza wartość wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli

zadanie 30 (2 pkt)
Na mapie konturowej zaznaczono literami A-E wybrane kraje w Europie.

wpisz do tabeli oznacznia literowe i nazwy cztrerech krajów, które powstały jako samodzielne państwa po 1989 roku.

A - Estonia
B - Słowacja
D - Bośnia i Hercegowina
E- Macedonia

Zadanie 31 (1pkt)

Kurdowie nie posiadaja własnego państwa. Największe skupisko Kurdów znajduje się w górzystej krainie zwanej Kurdystanem.
spośród podanych wybierz trzy państwa, na obszarze których znajduje sie terytorium Kurdystanu.
Odp, Irak, Iran, Turcja

Poziom rozszerzony

Zadanie 1 (1pkt)

Podaj nazwę metody kartograficznej, za pomocą której przedstawiono na mapie:
- ukształtowanie powieszchni - izolinii
- obiekty noclegowe - sygnaturowa

Zadanie 2 (1 pkt)

Podaj numer profilu, który odpowiada przedstawionej na mapie linii profilu AB miedzy szczytem Agata (pole A2) a Bodzentynem ( pole B1.
Odp.
Numer profilu: 2

Zadanie 3 (pkt)
Podkreśl dwa obiekty, które znajdują się przy szlaku turystycznym miedzy parkingiem w Nowej Słupi (pole E3) a szczytem Łysicy (pole A2)
Odp:
A. Muzeum Wsi Kieleckiej
B. Buk Jagiełły

Zadanie 4 (2pkt)
Oblicz średnie nachylenie stoku od szczytu Łysicy (pole a2) wzdłuż czerwonego szlaku w kierunku WNW do punktu, w którym szlka zmienia kierunek o 90 stopni, położonego na wysokości 470 m n.p.m. wynik podaj w %. Zapisz obliczenia.

Łysica 612 m n.p.m
Róznica wysokości 612 m n.p.m - 470 m n.p.m = 142 m

Odległość na mapie między tymi punktami: 1,6 cm

1:60000
1cm-600m
1,6, cm - x
x=960m

spadek terenu= 142m/960m X 100%=14,79%

średnie nachylenie stoku: 14, 79%

Zadanie 5. (2 pkt)
Podaj 3 rónice miedzy elementami środowiska przyrodniczego obszarów przedstawionych na mapie w polach A2 i D2.
-W polu A2 występuje bardzo dużo lasów, a w polu D2 lasów prawie nie ma

- W polu A2 jest duże nachylenie stoków, a w polu D2 niewielkie

- wpolu A2 wystepuje mała gestość sieci rzecznej, a w polu D2 o wiele wieksza gęstość sieci rzecznej

Zadanie 6 (1 pkt)
Określ kształt wsi Dębno (pole C2) i wsi Porąbki (pole A3), wybierając spośród podanych poniżej.

Dębno - wielodrożnica
Porąbki - ulicówka

Zadanie7 (2pkt)

Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny przez Łysogóry i obszar położony na północ od tego pasma.

Wpisz obok kazdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe.

Łysica jest wyrzeźbiona z kambryjskich piaskowców kwarcytowych - P
Skały budujące Łysicę sa młodsze od skał budujacych Górę Miejską - F
Obszar zaznaczony na przkroju numerem 1 ma budowę antyklinianą - F
Dolina Pokrzywianki powstała w łupkach ilastych - skałach mniej odpornych na erozję niż piaskowce - P

Zadanie 8

Na fotografii przxedstawiono rumowisko skalne nazywane gołoborzem, wystepujące w paśmie Łysogór

Wyjaśnij proces wietrzenia mrozowego, który przyczynia się do powstania takiego rumowiska skalnego.

Odp. Wietrzenie mrozowe (zamróz) - rozpad skały jest skutkiem powstarzającego się zamarzania i rozmarzania wody w szczelinach skał. zachodzi w klimacie o częstych wahaniach temperatury w pobliżu 0 stopnia C. Przy temperaturze ujemnej zamarzająca woda zwiększa swa objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin. Prowadzi to do rozpadu skały na boki.

Zadanie 9.
Oblicz współrzędne gepgraficzne miiejsca X położonego na półkuli północnej, w którym 21 marca górowanie Słońca następuje o 8 minut wcześniej niż w Tarnowie. zapisz obliczenia.

Wysokość Słońca jest o 3 stopnie niższa niż w Tarnowie tzn., ze X leży o 3 sopnia na północ od Tarnowa.
50 stopni N + 3stopnia = 53 stopni N - szerkość geograficzna
21stopni E = 2 stopni = 23 stopnia E
x(53stopniaN, 23 E)

Współrzędne geograficzne miejsca X: 53stopni N, 23 stopni E

Zadanie 10 (1 pkt)

Podkreśl poprawne zakończenie zdania:
Położenie Ziemi w pozycjach peryhelium i aphelium wynia z eliptycznego kształtu orbity ziemskiej

Zadanie 11.
Odp
1. Przyl. Chidley (Kanada) - 20 - prądy morskie
2. Bergen (Norwegia) 2,5 prądy morskie

3. Liverpool 4,1 odległość od wybrzeży mórz i oceanów
Irkuck odległość od wybrzeży mórz i oceanów

Zadanie 13. Na wykresie przedstwiono zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych.

a) Na podstawie wykresu podaj przedziały szerokości geograficznych, w których zasolenie przypowieszchniowych wód oceanicznych jest wyzsze od średniego zasolenia Wszechoceanu.
10stopniaN - 30 stopnia N
15stopnia S - 35 stopnia S

b)Podaj dwie przyczyny większego od średniego zasolenia wód oceanicznych we wskazanych przedziałach szerokosci geograficznyh.

- wysoko średnia roczna temperatura powietrza i duże parowanie
- małe opady

Zadanie 16

Przypuszcza się, że około 2025 roku zaopatrzenie w wodę 4 miliardów ludzi - wówczas połowy mieszkańców Ziemi - bedzie niedostateczne.
Podaj trzy przykłady działań służących rozwiązaniu problemu niedostatku wody dla ludności kuli ziemskiej.
- budowa zbiorników referencyjnych
- stosowanie zamkniętego obiegu wody np. w zakładach
- wprowadzanie technologii wodooszczędnych

Zadanie 17
Na mapie zaznaczono literami A - D miejsca położone na granicach płyt litosfery

Wpisz litery, którymi oznaczono na mapie dwa miejsca znajdujące się w strefie subdykcji.
1. D 2. B

Zadanie 18 (2pkt)

Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawaniu skal.

Krystalizacja głębinowa magmy - granit - metamorfizm - gnejs
sedymentacja szczątków organicznych - wapień - metamorfizm - marmur
sedymentacja produktów wietrzenia skał - piasek - diageneza - piaskowiec

Zadanie 19. (1 pkt)
Wyjasnij, dlaczego Noteć koło Bydgoszczy zmienia kierunek płynięcia z południkowego na równoleżnikowy
Odp: Wpływa w obszar pradoliny

Zadanie 20. (2 pkt)
Przyporzadkuj formom polodowcowym, oznaczonym na rysunku numerami 1 i 2, po dwie cechy środowiska przyrodniczego, wybierając spośród podanych poniżej.

rodzaj skały - piasek
gleby - bielicowe

skały - gliny zwałowe
gleby - brunatne i płowe

Zadanie 21
a.Spośród podanych obszarów podkreśl ten, który jest szczególnie zagrożony występowaniem osuwisk
Odp: c. Beskid Niski

b. Podajd wie antropogeniczne przyczyny powstawania osuwisk
- nadmierna zabudowa na stokach
- wycinanie na stokach

Zadanie 22
Na podstawie danych zawartych w tabeli oblicz:
-saldo migracji
-przyrost rzeczywisty
-liczbę ludności w dniu 31.12.2006.

saldo migracji 11 tys - 47 tys = - 36 tys.
przyrost rzeczywisty = przyrost naturalny + saldo migracji
przyrost rzeczywisty = 4 tys + (-36 tys.) = - 32 tys.
liczba ludności 38157 tys. - 32 tys = 38 125 tys

saldo migracji -36 tys osób
przyrost rzeczywisty -32 tys osób
liczba ludności w dniu 31.12.2006 38 125 tys. osób

Zadanie 23.
Hinduizm - B - 2
Islam - C - 1
Chrześcijaństwo - A - 4

Zadanie 24
Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r.

Każdemu z wykresów przyporządkuj własciwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujace strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonymi literami A i B.
Wykres A
Kraj Wegry
cechy środowiska przyrodniczego
- nizinnośc terenu
- urodzajne gleby (czarnoziemy)

wykres B
Kraj Szwecja
Cechy środowiska przyrodniczego
- dużo lasów
- górzystość terenu

Zadanie 25
B,E

zadanie 26
W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowa zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwniętych do krajów rozwijających się.
Podaj 3 główne przyczyny tego zjawiska:
-tania siła robocza
- nowe rynki zbytu
- niższe koszty produkcji

Zadanie 27 Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu hutniczego w Polsce.

Podaj główny czynnik lokalizacji dla każdego z zaznaczonych na mapie ośrodków przemysłu hutniczego.
Konin - zasoby energii elektrycznej
Głogów - baz surowcowa (złoża miedzi)
Bukowno - baza surowcowa (złoża cynku i ołowiu)

Zadanie 28
Podaj 3 przykłady działań składających się na proces restrukturyzacji hutnictwa żelaza w naszym kraju.
- prywatyzacja hut
- zmiana technologii produkcji na bardziej nowoczesne
- produkcja stali najwyższej jakości

Zadanie 29
Na mapie przedstwiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Na podstawie mapy sformułuj i wyjasniej prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Prawidłowość:
wielkie i duże osrodki przemysłu refirneryjnego są położone blisko złóż ropy naftowej.

wyjaśnienie:
Są niższe koszty transportu ropy naftowej.

Zadanie 30

a) podaj dwie prawdopodobne konsekwencje społeczne lub ekonomiczne ekspolatacji tej linii kolejowej w Australii.
.- pobudzenie rozwoju gospodarczego obszarów przez które przebiega linia kolejowa
- większy rozwój turystyki
b) Podaj dwie cechy transportu kolejowego, dzięki którym przewóz towarów koleją na tej linii może konkurować z przewozem towarów samochodami.
-wieksza ładowność
-niższy koszt transportu

Zadanie 31
a)podanym miastom przyporządkuj klmatogramy, wybierając spośród oznaczonych literami A,B,C,D

Alice Springs A Darwin D

b) podkreśl poprawne zakończenie zdania:
odp. przewaga opadów w półroczu chłodnym

Zadanie 33
Odp. z terytorium Polski rzeki odprowadzaja do Bałtyku duże ilości ścieków. Budowa oczyszczalni w Polsce spowoduje mniejszą ich ilosć, a tym samym poprawi się stan czystości Bałtyku.

Zadanie 34

Korzystając z tekstu źródłowego i własnej wiedzy:
a) wyjasnij, dlaczego wysokie ciśnienie atmosferyczne sprzyja powstawaniu smogu.
odp. Osiadające powietrze uniemożliwa odpływ zanieczyszczeń znad miasta

b) podaj atropogeniczne źródło pochodzenia dwutlenku siarki, z którego powstał w atmosferze kwas siarkowy - składnik smogu

odp. spalanie wegla kamiennego w gospodarstwach domowych i fabrykach

Zadanie 35
Odp.
NAFTA - ameryka Północna
OPEC - Azja, ameryka Południowa, Afryka

Zadanie 36
Konflikt w strefie Gazy - 2
Wojna mięezy plemionami Tutsi i Hutu - 6
Wojna domowa w Darfurze - 5

Geografia co roku była jednym z najchętniej wybieranych przedmiotów na egzaminie dojrzałości. Abiturienci uważają geografię i WOS za najłatwiejsze przedmioty na maturze.

(fot. wykresy do zadania nr 12 i 13)

(fot. Zdjęcie do zadań 14 i 15)

(fot. Zdjęcie do zadania 20 i 21)