- Jako dziecko mieszkałem w domu przy ul. Kościuszki 7 - mówił w muzeum w bielskim ratuszu Igor Zakrzewski. - Ojciec stracił pracę, utrzymywaliśmy się z hektara upraw i dzierżawy ziemi pod kino. Prawie wszystkie zakupy robiliśmy na kredyt u znajomego Żyda w sklepiku przy ul. 3 Maja.
Sklep wyglądał bogato, ale raz pan Igor zaszedł do domu właściciela.
- Tam była nędza - opowiadał Zakrzewski. - Żona właściciela zmarła, sam wychowywał dzieci. Dawał nam towar na kredyt, a sam głodował.
Do kina za darmo
Inny Żyd dzierżawił stojące na ziemi Zakrzewskich kino.
- Mogłem bezpłatnie wchodzić na wszystkie filmy. Dzięki temu od najmłodszych lat obcowałem z kulturą światową - śmiał się pan Igor. - Dzierżawca kina potrafił całymi miesiącami zalegać z opłatami. Kiedyś mój ojciec nie wytrzymał, chwycił siekierę i pobiegł porąbać schody do budynku. Podziałało. Nagle dzierżawca znalazł całą zaległą kwotę i oddał ją ojcu.
Zakrzewski opowiadał, że dobrze poznał bielskich Żydów.
- W 1941 r. razem z nimi wywożono nas na Syberię. Całymi rodzinami razem w rządku spaliśmy na podłogach - opowiadał. - Paradoksalnie ta wywózka wielu z nich uratowała życie.
Bogate archiwum w Grodnie
Drugi z gości spotkania podkreślał, że wiele informacji na temat podlaskich Żydów kryje archiwum w Grodnie.
- Jest tam wiele dokumentów dotyczących rejonu między Bugiem a Niemnem. Niestety, niewielu badaczy przeszłości do nich dociera - mówił prof. Hienadź Siemienczuk.
Wykładowca dodał, że Białorusini i Polacy często patrzą na Żydów przez pryzmat stereotypów.
- Nawet prezydent Łukaszenka, w trakcie wizyty gospodarskiej, powiedział: "Brudno tu u was jak u Żydów" - opowiadał Siemienczuk.
Tylko trzy bożnice
Gość opowiadał, że Żydzi prezentowali zupełnie inne podejście do religii niż ich chrześcijańscy sąsiedzi: była dla nich bardziej przepisem na życie codzienne. Podlascy Żydzi nie byli konserwatywnymi chasydami, a ich językiem był jidysz.
- Bielsk nie był wielkim ośrodkiem żydowskim. Nigdy nie było tu nawet synagogi. Stały tylko trzy bożnice - mówił prof. Siemienczuk.
W okresie międzywojennym Żydzi z Bielska uzyskali pozwolenie na budowę synagogi, ale nie zdążyli jej postawić. Miał to być wielki budynek o nietypowej konstrukcji.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
