Mniejszości narodowe asymilują się w Podlaskiem

Spada liczba przedstawicieli mniejszości narodowych w woj. podlaskim - wynika z ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. Około 8 tysięcy osób mniej niż dekadę temu zadeklarowało przynależność białoruską i pół tysiąca mniej litewską. Taką sytuację eksperci tłumaczą ogólnym spadkiem liczby mieszkańców województwa oraz procesami asymilacji. Tym bardziej zaskakujący jest więc spektakularny wzrost liczebności mniejszości ukraińskiej (o blisko 60 proc.). Wynosiła ona w ub. roku 2,2 tys.

Po raz pierwszy w historii
Zdaniem przewodniczącego Związku Ukraińców Podlasia, dane GUS są i tak znacząco zaniżone. Mniejszość ukraińska w Podlaskiem liczyć może nawet kilkadziesiąt tysięcy osób. Większość mieszka w pow. bielskim i hajnowskim.

- Kultura i język ukraiński, stanowi podstawę tożsamości - uważa Andrzej Artemiuk. - Ale w dalszym ciągu jest to indywidualny wybór każdego człowieka. Cieszymy się, że coraz więcej osób identyfikuje się z narodowością ukraińską.

Część socjologów uważa, że na wyniki NSP 2011 wpływ miała zmieniona metodologia. Po raz pierwszy w historii respondenci mogli bowiem wskazać przynależność do więcej niż jednej grupy narodowo-etnicznej.

Zanikają podlaskie gwary
Woj. podlaskie wciąż jest najbardziej zróżnicowanym pod względem narodowościowym regionem w Polsce. Oprócz osób deklarujących narodowość polską (92 proc. respondentów), obok siebie żyją tu cztery mniejszości narodowe (białoruska, litewska, ukraińska, rosyjska) oraz dwie etniczne (romska i tatarska). Najwięcej osób - 38,3 tys. - zadeklarowało tożsamość białoruską (jako jedyną lub "mieszaną" z polską), czyli 8 tys. mniej niż 10 lat temu.

- W poprzednim spisie deklaracja przynależności do mniejszości białoruskiej mogła mieć niekiedy charakter pewnej manifestacji. Zwłaszcza dla osób, które z powodów wyznaniowych bądź językowych nie czuły się w pełni członkami polskiej zbiorowości narodowej - uważa dr Ireneusz Sadowski, białostocki socjolog. - Poza tym w kwestii tożsamości na Podlasiu przeważa trend unifikacji, co widać choćby w tym, że zanikają podlaskie gwary.

Ostatnia możliwość dotyczy słabnięcia tożsamości narodowych na rzecz regionalnych. Możliwe, że tak jak tożsamość niemiecka traci atrakcyjność na rzecz śląskiej, tak białoruska na rzecz podlaskiej, "tutejszej", ale w odróżnieniu od śląskiej, nie jest ona jeszcze w pełni uformowana.
Według Eugeniusza Wappa, przewodniczącego Związku Białoruskiego RP, spadek liczby przedstawicieli mniejszości białoruskiej wynika ze spadku liczby urodzeń i rosnącej liczbie zgonów w gminach przez nich zamieszkiwanych.

- Ponadto część społeczności migruje ze wsi do miast - dodaje. - Wprzestrzeni wielkomiejskiej musi na nowo budować swoją tożsamość. Ta sytuacja wywołuje głównie niepewność. Przyczyniają się do tego również akty nienawiści na tle narodowościowym. Tak jak w gminie Orla, kiedy zamalowano białoruskie napisy na dwujęzycznych tablicach z nazwami miejscowości.

Mniej szkół i brak pracy
Przynależność litewską zadeklarowało 4,7 tys. (wobec 5,2 tys. w 2002 r.).
- Mniejszość litewska asymiluje się z polską - przyznaje Petras Maksima-vicius, prezes Fundacji im. Biskupa Antanasa Baranauskasa "Dom Litewski w Sejnach". - Proces ten przyspiesza osłabienie się szkolnictwa litewskiego na Sejneńszczyźnie. W porównaniu z rokiem 2005, nie działa ok. 50 proc. litewskich szkół. Również warunki gospodarcze nie są sprzyjające. To teren rolniczy, miejsca pracy się kurczą. Szczególnie młodzież emigruje z tego regionu. Problem ten dotyczy jednak zarówno Litwinów, jak i Polaków.

Szczegółowy raport dotyczący mniejszości narodowych i etnicznych ma być dostępny w I kwartale 2013 roku.

Oferty pracy z Twojego regionu