(Nie) Lecz się sam

Ilość leków, które możemy kupić bez recepty jest ogromna. Jeśli mamy niezbyt poważne dolegliwości zastanówmy się, czy wizyta u lekarza jest rzeczywiście konieczna. Może wystarczy pójść do apteki, zasięgnąć rady farmaceuty i skutecznie leczyć się samemu środkami dostępnymi w wolnej sprzedaży?

Niektórzy zbyt pochopnie decydują się na wizytę u lekarza. Spędzają długie godziny w zatłoczonej przychodni szukając porady w sprawach drobnych dolegliwości, które mogą być leczone środkami z domowej apteczki lub szybko miną samoistnie. Zwykle tacy pacjenci są rozczarowani i niezadowoleni, jeśli lekarz nie wypisze im recepty. Tymczasem porada lekarska wcale nie musi kończyć się wręczeniem recepty. Rozwiązaniem może być zażycie łagodnych środków farmakologicznych i ewentualne spędzenie kilku dni w łóżku.

Kiedy kupujemy lekarstwa w aptece farmaceuta zwykle mówi nam jak je stosować. Aptekarze posiadają odpowiednią wiedzę i kwalifikacje, aby móc udzielać porad. Farmaceuta nie tylko doradzi, jaki lek może najskuteczniej zlikwidować dolegliwość, powie jak go bezpiecznie stosować, jakie są jego tańsze zamienniki, ale pomoże także zdecydować, czy określona dolegliwość wymaga skonsultowania się z lekarzem, czy można ją leczyć samodzielnie. Aptekarz nie jest przecież zwykłym sprzedawcą, w wielu przypadkach zastępuje lekarza pierwszego kontaktu, a osiedlowa apteka jest często pierwszym miejscem do zasięgnięcia porady w drobnych sprawach zdrowotnych.

Mogą być niebezpieczne
Główną przyczyną, dla której niektóre leki można kupić tylko na receptę, jest uznanie ich za zbyt niebezpieczne do stosowania bez konsultacji z lekarzem. Bierze się także pod uwagę postać leku, jego dawkę oraz wielkość opakowania. Leki dostępne bez recepty można podzielić na dwie kategorie. Pierwsza to te, które można kupić w sklepach spożywczych, kioskach, supermarketach, na stacjach benzynowych i w sklepach zielarskich. Do nich zaliczamy tabletki przeciw niestrawności, łagodne syropy przeciwkaszlowe, środki przeciwbólowe, aspirynę, a także środki wzmacniające.

Druga grupa to leki, które możemy nabyć tylko w aptekach. Chociaż nie muszą być wypisywane na receptę, są na tyle niebezpieczne, że ich dystrybucja powinna znajdować się pod kontrolą. Dlatego przy ich sprzedaży musi być farmaceuta i w razie potrzeby służyć radą, jak je stosować i dawkować.

Każda substancja chemiczna jest obarczona działaniami niepożądanymi. Dlatego większość leków posiada przeciwwskazania dotyczące ich zażywania. Na przykład niektóre środki stosowane w leczeniu alergii mogą wywoływać senność i zaburzenia równowagi. Ludzie je zażywający nie mogą prowadzić pojazdów i obsługiwać niebezpiecznych maszyn. Inne niebezpieczeństwo, to mogące wystąpić konsekwencje wynikające ze stosowania kilku leków jednocześnie. Nawet, jeśli kupujemy tylko tabletki na ból głowy czy zgagę powinniśmy spytać w aptece, czy możemy zażywać je z innymi lekami. Niebezpieczne mogą być także konsekwencje wynikające z niefortunnych połączeń niektórych leków z żywnością. W przypadku, kiedy mamy jakiekolwiek wątpliwości najlepiej poradzić się farmaceuty.

Przeczytaj ulotkę
Nawet leki kupowane bez recepty mogą powodować skutki uboczne. Dlatego przed zażyciem jakiegokolwiek leku, a zwłaszcza kupionego w wolnej sprzedaży, należy przeczytać załączoną ulotkę i bezwzględnie stosować się do zleceń producenta. Zignorowanie tych zaleceń może okazać się niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Szczegółowy spis wszystkich niepożądanych objawów umieszczony jest w ulotce.

Pamiętajmy jednak, że jeśli leczymy się sami, a objawy choroby nie ustępują musimy skontaktować się z lekarzem. Nie wszyscy wiedzą, że aptekarz ma prawo odmówić sprzedaży leku, jeśli jego zdaniem zostanie on nieprawidłowo zastosowany.

W ostatnich kilkunastu latach obserwujemy w Polsce i na świecie rosnącą tendencję do samoleczenia, czyli podejmowania terapii na własną rękę w przypadku lżejszych chorób i dolegliwości. W ostatnich latach sprzedaż leków bez recepty na polskim rynku znacznie wzrosła. W niektórych krajach zachodnich samoleczenie jest już od dawna bardzo popularne.

Polacy szybko dogonili Zachód pod względem zainteresowania własnym zdrowiem. Leki są obecnie przedmiotem wielu zabiegów komercyjnych. W mediach bardzo często pojawiają się reklamy preparatów farmaceutycznych, kąciki porad medycznych i profilaktyki zdrowotnej. Obserwacje i doświadczenia zebrane w innych krajach jednoznacznie wskazują, iż rozwój samoleczenia przynosi wymierne korzyści: zmniejsza obciążenie służby zdrowia, ułatwia dostęp do terapii na terenach wiejskich, odległych od przychodni, a co najważniejsze pozwala nam panować nad swoimi dolegliwościami.

Co warto mieć w domowej apteczce
Kompletując środki do doraźnego stosowania w warunkach domowych, warto zaopatrzyć się przede wszystkim w preparaty przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, a także te stosowane w przeziębieniach. Godne polecenia są zwłaszcza leki zawierające w swoim składzie paracetamol, o korzystnym działaniu leczniczym, przy nielicznych objawach ubocznych. Z tego też względu bezpiecznym jest stosowanie go zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Warto też zwrócić uwagę na szeroko reklamowane preparaty kompleksowe stosowane w przeziębieniach i infekcjach grypopodobnych. Środki te są w stanie szybko złagodzić najbardziej uciążliwe objawy choroby. Farmaceuci przestrzegają jednak przed niekontrolowanym stosowaniem preparatów złożonych, zwłaszcza tych, które zawierają substancje zwężające naczynia krwionośne, środki przeciwhistaminowe czy też przeciwkaszlowe, oddziałujące na ośrodkowy układ nerwowy. Są one skuteczne, lecz mogą wywoływać liczne działania niepożądane. Przy przeziębieniach dobre efekty daje zażycie środków zawierających kwas acetylosalicylowy, warto więc także je mieć.

Nie może zabraknąć w domowej apteczce środków odkażających; wody utlenionej, spirytusu salicylowego czy jodyny, do tego oczywiście różnego rodzaju plastrów i opatrunków.
Powinniśmy mieć także leki stosowane w przypadku zaburzeń żołądkowo-jelitowych, przy zatruciach i biegunkach, a więc te, które działają przeciwzapalnie na błonę przewodu pokarmowego, spowalniają ruchy perystaltyczne jelit i adsorbują toksyny. W okresie zwiększonej zachorowalności na grypę, wskazane jest przyjmowanie preparatów wzmacniających naturalne siły obronne organizmu. Należy tutaj zwrócić uwagę na preparaty wapniowe, witaminowe i różne ekstrakty roślinne.

Spytaj fachowca
Pamiętajmy jednak, że przed każdym zażyciem leku powinniśmy przeczytać załączoną ulotkę, a w przypadku wątpliwości, zasięgnąć porady farmaceuty.

Należy też pamiętać, że długotrwałe leczeniem bez konsultacji z lekarzem czy farmaceutą może być szkodliwe dla zdrowia. Szczególnie niebezpieczne jest nie tyle samoleczenie, ile "samodiagnozowanie"- wtedy, gdy sami stawiamy sobie diagnozę i spekulujemy, co jest powodem choroby. Jeśli dolegliwości nie ustępują przez kilka dni, bądź nasilają się mimo podjętego leczenia - należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.