Pacjenci się skarżą, że ich prawa są naruszane

W 2015 r. do ogólnopolskiego Biura Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęło ponad 71 tys. różnego rodzaju zgłoszeń, skarg i sygnałów od pacjentów. Jest to najwyższa ilość od czasu powołania tej instytucji w 2009 r. W ocenie Krystyny Barbary Kozłowskiej - Rzecznika Praw Pacjenta, świadczy to z jednej strony o stale rosnącej świadomości obywateli o prawach pacjenta, z drugiej zaś o niezadowalającym poziomie poszanowania praw pacjenta.

W prowadzonych przez RPP postępowaniach dotyczących mieszkańców Podlasia najczęściej stwierdzano naruszenie praw pacjenta do dokumentacji medycznej, świadczeń zdrowotnych, a także do informacji. Postępowania wykazały także pojedyncze naruszenie praw pacjenta do poszanowania intymności i godności oraz do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych. - W przypadku łamania praw pacjenta do dokumentacji medycznej stwierdzono m.in. naruszenia dotyczące udostępniania dokumentacji medycznej osobie nieuprawnionej, nierzetelnie i błędnie prowadzoną dokumentację, jej niewłaściwie zabezpieczenie w podmiocie leczniczym, w tym niewykonanie kopii lub pełnego odpisu dokumentacji - wylicza Krystyna Barbara Kozłowska. - W prowadzonych postępowaniu stwierdzono także brakujące wpisy w dokumentacji pacjenta, a także dokonywane w sposób nieczytelny i niechronologiczny.

RPP stwierdził także przypadki udzielenia świadczeń medycznych niezgodnie z aktualną wiedzą medyczną i standardami. Prawa pacjenta zostały też naruszone przez nieustalenie nowego terminu wizyty w oparciu o przejrzyste kryteria medyczne oraz sytuację, w której nie zwrócono się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody zastępczej na udzielenie świadczeń zdrowotnych.

Jedna z placówek nie przestrzegała także obowiązku każdorazowego uzyskania pisemnej zgody pacjenta bądź podmiotu uprawnionego na wykonanie zabiegu operacyjnego lub zastosowanie metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko dla pacjenta, przez co naruszyła prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych.

Do działających na terenie woj. podlaskiego Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego trafiły w sumie 652 sprawy. Pacjenci lub ich bliscy zgłaszali najczęściej naruszenie praw pacjenta do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, co stanowiło 20 proc. wszystkich naruszeń. Ten sam procent naruszeń dotyczył prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych, w tym: procedury przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta, a także złożenia wniosku o nakazanie wypisania ze szpitala.

- Kolejnym najczęściej naruszanym prawem był dostęp do informacji o swoim stanie zdrowia i o prawach pacjenta, a także prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej - mówi Rzecznik Praw Pacjenta. - W 5 proc. przypadków stwierdzono naruszenie praw pacjenta do poszanowania intymności i godności podczas udzielania świadczeń zdrowotnych.

Pacjenci skarża się też do podlaskiego NFZ. To sygnały głównie dotyczące ograniczonej dostępności do świadczeń, m.in. o odmowie pilnego udzielenia świadczenia czy udzielenia świadczenia pacjentowi nie znajdującemu się na liście lekarza POZ, wystawienia skierowania na badania kontrolne czy wypisania recepty na wskazany przez pacjenta lek. Zdarzały się też odmowy wizyty domowej, realizacji badania RM czy świadczenia w wyznaczonym terminie, odmowy wystawienia zlecenia na transport sanitarny, rejestracji do wybranego lekarza czy do poradni w terminie dogodnym dla świadczeniobiorcy. Pacjentom nie podobały się też np. długi czas oczekiwania na świadczenia, odmowa realizacji wizyty w poradni z powodu nie potwierdzenia przez system eWUŚ prawa świadczeniobiorcy do świadczeń zdrowotnych, brak możliwości telefonicznego umówienia wizyty w poradni, niewskazanie daty zabiegu operacyjnego czy długi okres oczekiwania na objęcie opieką w ZOL.

Pacjenci skarżyli się do NFZ także na jakość świadczeń opieki zdrowotnej, niewystarczającą liczbę personelu medycznego, mieli też zastrzeżenia do jego kwalifikacji.

Do NFZ trafiły też sygnały o konieczności uiszczenia opłaty np. za wystawienie zaświadczenia, znieczulenie ogólne podczas badania RM czy za transport sanitarny.

Od kilku lat pacjenci mogą domagać się od szpitali odszkodowań za tzw. zdarzenia medyczne. Do tych zaliczane są zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia albo śmierć pacjenta będące następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy lub leczenia, zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. Od stycznia 2012 do 30 kwietnia 2016 do Wojewódzkiej Komisji do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych w Białymstoku wpłynęło ogółem 171 wniosków o ustalenie zdarzenia medycznego, w 45 przypadkach komisja je potwierdziła. Wtedy pacjent może liczyć na propozycję odszkodowania lub zadośćuczynienia od świadczeniodawcy. Kwotę proponuje szpital.

- Najwyższa przyjęta kwota odszkodowania wyniosła 100 tys. zł, najniższa: tysiąc zł - informuje Anna Idźkowska, rzeczniczka wojewody podlaskiego. - Średnia wysokość odszkodowania wynosi 50 tys. zł.

Ale np. w 2015 r. tylko w dwóch przypadkach (zaproponowane kwoty 1 i 35 tys. zł) doszło do ugody. W pozostałych, gdy szpitale proponowały zazwyczaj 1000 zł odszkodowanie, pacjenci ich nie przyjmowali. Odmówili też, gdy szpital za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia zaproponował odszkodowanie w wysokości 100 zł. oraz gdy jedna z placówek za śmierć pacjenta chciała zapłacić 1000 zł.