Pełnomocnictwo po udarze mózgu. Radca prawny tłumaczy

Mój tata miał udar mózgu. Teraz jest z nim dobry kontakt, rozumie co się do niego mówi, ale nie jest w stanie pisać. Przed chorobą zostawił rzecz w komisie. Kilka dni temu był telefon z komisu, że została ona sprzedana i można odebrać pieniądze, ale potrzebne będzie pełnomocnictwo. Problem polega na tym, że nikt z rodziny nie ma pełnomocnictwa do załatwiania spraw w imieniu ojca. Co można zrobić?

- Wszystko zależy od tego, czy tata jest świadomy sytuacji, w jakiej się znajduje, czy nie. Jeżeli jest świadomy, może udzielić pełnomocnictwa notarialnego do załatwiania spraw w jego imieniu. Notariusz może dokonać czynności w domu chorego, bądź też przyjść do szpitala, ośrodka opieki itp.

Jeśli chory nie będzie mógł się samodzielnie podpisać, ale będzie miał rozeznanie co do tego, jakiej czynności dokonuje, będzie mógł złożyć przed notariuszem oświadczenie woli w formie pisemnej w ten sposób, że uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca. Obok tego odcisku notariusz wypisze jego imię i nazwisko, umieszczając też swój podpis. W zasadzie, przepis, który reguluje taki sposób składania oświadczeń woli przez osoby niepełnosprawne, nie warunkuje ważności tych czynności od obecności notariusza (poza sytuacjami, gdy przepisy prawa dla ważności czynności wymagają jego obecności, np. sprzedaż nieruchomości, darowizna).

Możliwe jest też złożenie oświadczenia woli w ten sposób, że zamiast składającego oświadczenie, podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie nie mogącego pisać, lecz mogącego czytać.

Można też złożyć wniosek do sądu opiekuńczego o ustanowienie kuratora dla niepełnosprawnego. Artykuł 183 K.r.o. brzmi: „§ 1. Dla osoby niepełnosprawnej ustanawia się kuratora, jeżeli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw określonego rodzaju lub do załatwienia poszczególnej sprawy. Zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy.”

Jednakże, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, „Kurator ustanowiony w trybie art. 183 § 1 KRO nie jest przedstawicielem ustawowym osoby ułomnej”. Oznacza to, że niepełnosprawny nadal zachowuje pełną zdolność do czynności prawnych i może z własnej woli podejmować czynności, jakie uzna za właściwe. Dlatego też ustanowienie kuratora na podstawie art. 183 § 1 K.r.o. następuje wyłącznie na wniosek osoby potrzebującej pomocy.

Natomiast w sytuacji, gdy niepełnosprawność polega na konsekwencjach zdrowotnych, jakie wiążą się z chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym albo innymi zaburzeniami psychicznymi i prowadzą do ograniczenia lub pozbawienia osoby naturalnej zdolności do podejmowania lub wyrażania woli, wówczas należy do sądu okręgowego złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite.

We wniosku o ustanowienie kuratora na podstawie art. 183 K.r.o., warto umieścić dodatkowy wniosek - o zabezpieczenie żądania, czyli o wyrażenie przez sąd zgody na załatwianie przez kuratora ważnych dla chorego spraw przed rozpatrzeniem wniosku głównego.

Do wniosku o ustanowienie kuratora należy dołączyć dokumenty medyczne, wskazujące na niepełnosprawność. Po wydaniu przez sąd postanowienia, składamy kolejny wniosek - o wydanie przez sąd odpisu postanowienia lub innego dokumentu (np. zarządzenia) z klauzulą prawomocności. Pismo takie podlega opłacie kancelaryjnej - 6 zł za jedną stronę. Zapłacić można przelewem na wskazany na stronie internetowej rachunek bankowy sądu lub w kasie sądu.