Prawo pracy. Kiedy pracodawca może żądać zaświadczenia o niekaralności

Kodeks pracy jasno określa, jakich danych może żądać pracodawca od kandydatów do pracy - wyjaśnia Justyna Metelska, adwokat w TGC Corporate Lawyers. - Wśród danych i informacji możliwych do uzyskania, nie wymienia się zaświadczenia o niekaralności. Pracodawca może jednak żądać podania innych danych, gdy przepis prawa wyraźnie tak stanowi. Zgodnie ustawą o Krajowym Rejestrze Karnym, prawo do uzyskania informacji o osobach, których dane zgromadzone zostały w rejestrze, przysługuje pracodawcom, w zakresie niezbędnym dla zatrudnienia pracownika, co do którego z przepisów ustawy wynika wymóg niekaralności, korzystania z pełni praw publicznych, a także ustalenia uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej.

Obowiązek przedstawienia informacji z KRK dotyczy m.in. prokuratorów, sędziów, policjantów, pracowników samorządowych, agentów celnych, detektywów, ochroniarzy osób i mienia, taksówkarzy. Uprawnienie do uzyskania zaświadczenia o niekaralności kandydata do pracy przysługuje wyłącznie, gdy wynika to z przepisu ustawy. Pracodawca składając zapytanie o udzielenie informacji o osobie z KRK powinien wskazać we wniosku odpowiedni przepis.

Jeśli więc aplikuje Pan na stanowisko pracownika ochrony i stara się Pan o licencję, to w tej sytuacji istnieje wymóg niekaralności za przestępstwo umyślne.

Przepisy ustawy mogą również wskazywać na obowiązek cyklicznego uzyskiwania przez pracodawcę aktualnego zaświadczenia o niekaralności pracownika. Np. taka sytuacja ma miejsce w przypadku prowadzenia kantoru wymiany walut. Zgodnie z ustawą Prawo dewizowe, działalność kantorową może wykonywać osoba fizyczna, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Ponadto tę działalność może wykonywać osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo. Czynności bezpośrednio związane z wykonywaniem działalności kantorowej dokonują osoby, które nie zostały skazane prawomocnie za ww. przestępstwa. Przedsiębiorca, który wykonuje działalność kantorową jest zobligowany do uzyskiwania z upływem każdego roku działalności zaświadczenia o niekaralności za przestępstwa, o których mowa powyżej. Obowiązek ten obejmuje też pracowników kantoru.

Istnieją jednak sytuacje, w których kandydat do pracy, nie będąc do tego zobligowanym, sam występuje do KRK o wydanie zaświadczenia o niekaralności, a następnie wraz z dokumentami aplikacyjnymi przedstawia je przyszłemu pracodawcy.