Sztywny ból

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów

RZS to przewlekła, zapalna choroba układu ruchu, która przebiega z okresami zaostrzeń i ustąpienia objawów. U jej podłoża leżą zaburzenia odporności, objawiające się bólem, obrzękiem i sztywnością stawów. Początkowo zapalenie powoduje niszczenie chrząstek pokrywających powierzchnie kości tworzących staw, a następnie jego całej struktury. Powstające w wyniku choroby deformacje stawów zaburzają ich funkcje i stają się z czasem przyczyną niepełnosprawności. W późnych stadiach choroby zapalenie może także objąć naczynia krwionośne, a zmiany pojawiają się również w narządach wewnętrznych (nerki, płuca, wątroba). W wielu przypadkach choroba prowadzi do inwalidztwa, a niekiedy nawet do śmierci.

Na całym świecie na RZS choruje około 1 proc. ludzi. Najczęściej są to osoby w wieku 30 - 50 lat. Kobiety chorują średnio trzykrotnie częściej niż mężczyźni.

W Polsce na reumatoidalne zapalenie stawów cierpi ponad 400 tys. osób. Także trzykrotnie częściej zapadają na nią kobiety. RZS to jedno z najpopularniejszych schorzeń reumatycznych - i zarazem poważny problem społeczny. Nieprawidłowe leczenie tej choroby może prowadzić do kalectwa, a chorzy żyją średnio o 7 - 10 lat krócej.

Geny i stres

Przyczyny i występowanie RZS nie są w pełni znane. Opinie specjalistów na ten temat są podzielone. Ryzyko zachorowania na RZS zwiększa się wraz genetycznymi skłonnościami oraz wystąpieniem choroby we wcześniejszych pokoleniach. Inni podejrzewają drobnoustroje, które po wniknięciu do organizmu wywołują nieprawidłowe reakcje odpornościowe. Są także specjaliści, którzy twierdzą, że RZS wywołują oba te czynniki.

Bezpośrednim powodem rozwoju choroby mogą być także silne emocje. RZS może zaostrzyć długotrwały stres, znaczny wysiłek fizyczny, a nawet poród. Istotny wpływ na pojawienie się RZS ma również styl życia.

Przychodzi zmęczenie

Charakterystyczne dla RZS objawy to silny ból stawów oraz sztywność i obrzęki. Uniemożliwiają one wykonywanie nawet najprostszych czynności, takich jak: mycie, czy poruszanie się. D

ochodzi do nieodwracalnych zniszczeń stawów (ulegają deformacji i unieruchomieniu). W ponad 50 proc. przypadków pacjenci tracą nie tylko zdolność do pracy, ale także do samodzielnego funkcjonowania.

Pierwszymi objawami RZS są uczucie znużenia, pocenie się, lekkie stany podgorączkowe, a także zmniejszenie apetytu i utrata wagi. Później pojawia się poranna sztywność palców dłoni. Która na dodatek boli przy próbie ściśnięcia dłoni i ogranicza możliwość ruchu. Długość trwania sztywności zależy od nasilenia procesu zapalnego - może trwać od kilku minut do kilkunastu godzin.

Ćwicz od początku
Oprócz porannej sztywności, we wczesnym etapie choroby, mogą również wystąpić zaburzenia ukrwienia palców, ich nadwrażliwość na zimno, uczucie "obumierania", mrowienia i drętwienia rąk. RZS może także powodować poważne deformacje drobnych stawów stóp.
Ważnym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów są guzki reumatoidalne - twarde, niebolesne zgrubienia, występujące najczęściej w tkance podskórnej.
Charakterystyczne dla RZS w zaawansowanych stadiach są również zaniki mięśniowe. Dlatego też od początku choroby należy regularnie ćwiczyć.
Liczby i fakty
Pierwsze oznaki pojawiają się zazwyczaj w ciągu pierwszych dwóch lat choroby. Po 10-12 latach ponad 80 proc. pacjentów ma oznaki uszkodzeń i niestabilności stawów. RZS prowadzi do częstszych zwolnień lekarskich, hospitalizacji i inwalidztwa. Ocenia się, że w Polsce co 3 chory nie jest zdolny do pracy już po 2 latach od rozpoznania RZS. Przeciętna oczekiwana długość życia osoby z RZS jest krótsza o 3 do 7 lat, a pacjenci z ciężkim reumatoidalnym zapaleniem stawów mogą żyć krócej nawet o 10 - 15 lat.
Choć możliwości terapeutycznych jest obecnie wiele, np. niesterydowe leki przeciwzapalne używane w pierwszej fazie choroby (np. ketoprofen), nowoczesne leki modyfikujące przebieg choroby (np. leflunomid), które nie wymagają bolesnych zastrzyków, a w kolejnej fazie choroby terapie biologiczne stosowane w warunkach szpitalnych. W RZS wykonuje się też zabiegi operacyjne, dla poprawy ruchomości stawów. Oprócz stosowania leków, ogromną rolę u chorych z RZS ma wsparcie psychologiczne oraz prawidłowa i systematyczna rehabilitacja. **