Uczniowski strajk: Młodzież przeciw caratowi

Strajk rozpoczął się w gimnazjum męskim przy pl. Kościuszki. Chłopcy przeszli do dziewcząt w gimnazjum, które wtedy mieściło się wówczas w kamienicy na rogu ulic Dwornej i Sienkiewicza. Młodzież przedstawiła swoje postulaty: domagała się przywrócenia w szkołach jako głównych przedmiotów języka polskiego i historii. Uczniowie poinformowali dyrekcję, że wrócą do szkoły dopiero po spełnieniu żądań. Głównymi organizatorami akcji byli Witold Suchodolski i Mieczysław Czarnecki.
Po strajku nastąpił całkowity bojkot szkół rosyjskich. Większość uczniów odeszła z gimnazjum męskiego - liczba uczących się zmalała wówczas z 519 do 225, w tym było 48 Polaków. Władze carskie początkowo odpowiedziały na walkę młodzieży represjami, ale z czasem musiały pójść na częściowe ustępstwa. Utworzyły wówczas Szkołę Handlową, gdzie Polacy mogli kontynuować naukę. Szkoła poza budynkiem gimnazjum istniała do 1918 roku, po czym przeniesiono ją do budynku gimnazjalnego. Wówczas placówka zmieniła nazwę na Gimnazjum Męskie im. Tadeusza Kościuszki, a następnie na Państwowe Męskie Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki.
Pierwszym dyrektorem gimnazjum został Jan Hellmann. Odtąd w szkole rozwijało się harcerstwo, które wydawało dwa czasopisma "Czuwaj" i "Drużynę". Ponadto młodzież redagowała pisma szkolne: "Głos Ucznia", "Promień" i "U Progu". Szkołę prowadziła wysoko wykwalifikowana kadra pedagogiczna. Duży nacisk kładziono na wychowanie patriotyczne.
Czym był ten strajk i jakie było jego znaczenie? Przede wszystkim był kolejnym dowodem na to, że Łomża i ziemia łomżyńska zawsze były bastionem walk niepodległościowych. Włączali się w nie, w sposób odpowiedzialny i dojrzały, młodzi ludzie. Młodzież często, w wyniku represji postrajkowych, musiała opuścić Łomżę. Tu miała nikłe możliwości, a często dzięki wyjazdowi kończyła uniwersytety w Warszawie czy Krakowie. Dzięki nim polskość przetrwała.