W trosce o dziecko

Grzegorz Mrugacz dr n.med.specjalista ginekologii i położnictwa

Grzegorz Mrugacz dr n.med.specjalista ginekologii i położnictwa

Infekcje wirusowe i bakteryjne stanowią poważne zagrożenie dla kobiet ciężarnych. Niektóre choroby zakaźne takie jak np. różyczka, świnka czy odra przebiegające w czasie ciąży mogą mieć bardzo poważne następstwa i stać się przyczyną chorób wrodzonych płodu, poronienia samoistnego czy porodu przedwczesnego. Po zastosowaniu takich szczepionek przez okres co najmniej trzymiesięczny kobieta powinna stosować skuteczną antykoncepcję aby nie zajść w ciążę. Gdyż w jej organizmie znajdują się żywe wirusy i nie wytworzyły on jeszcze odpowiedniej ilości przeciwciał, co może mieć bardzo negatywny wpływ na dalszy przebieg ciąży i prawidłowy rozwój płodu.

Szczepionki uważane są za skuteczny i tani sposób zapobiegania zakażeniom przyszłej mamy i jej dziecka, pod warunkiem, że zastosowane są one przed zajściem w ciążę. Niektóre szczepionki, a konkretnie te zawierające osłabione, ale żywe wirusy, nie powinny być stosowane w tym stanie ze względu na fakt, że mogą one powodować konsekwencje podobne jak same wirusy. W tej grupie znajdują się preparaty mające chronić m. in. przed różyczką, ospą czy świnką.
Szczepienia polegają na podaniu osłabionego lub martwego drobnoustroju, przeciwko któremu organizm nabiera odporności i staje się mniej podatny na infekcje w przyszłości.

Niektóre szczepienia, szczególnie te oparte na osłabionych, ale żywych bakteriach, mogą być szkodliwe dla kobiet w ciąży, a w szczególności dla ich rozwijających się dzieci. Warto zaszczepić się przed planowanym zajściem w ciążę, gdyż w jej trakcie szczepienia mogą być ryzykowne i należy je zawsze konsultować z lekarzem prowadzącym.

Zaszczepić się zawczasu

Przeciwko większości tych chorób zaszczepianie dokonuje się we wczesnej młodości, czy nawet w wieku niemowlęcym. W skutek przejścia przez standardowy, obowiązkowy kalendarz szczepień, przyszłe mamy jeszcze w dzieciństwie nabierają odporności na takie choroby, jak krztusiec, tężec, błonica, jak również różyczka, świnka i odra oraz choroba Heinego-Medina.

Wszystkie wyżej wymienione szczepienia powinny być wykonane przed planowanym zajściem w ciążę, a dodatkowo warto też poddać się uodpornieniu przeciwko ospie wietrznej i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Zanim przyszła mama zacznie starania o dziecko musi sprawdzić, jakim szczepieniom została już poddana i zapytać lekarza o to czy istnieje potrzeba przeprowadzenia jakichś dodatkowych szczepień.

Niebezpieczne zarazki

Niektóre szczepionki po jednorazowym podaniu chronią przez całe życie, inne tylko przez pewien okres, a jeszcze inne muszą być podawane w kilku kolejnych dawkach, aby zaczęły w pełni chronić szczepioną osobę.

Ciąża to okres szczególnego zagrożenia ze strony chorób zakaźnych. Ryzyko to związane jest z tym, że niektóre choroby, jak np. różyczka, świnka czy odra, mogą wywołać wady rozwojowe płodu. Ospa wietrzna, a nawet grypa mogą się przyczynić do zaburzenia prawidłowego rozwoju płodu. Niektóre infekcje mogą skończyć się poronieniem, co czyni je jeszcze bardziej niebezpiecznymi.

Każda terapia stosowana w czasie ciąży powinna sprawdzona pod kątem potencjalnego zagrożenia dla zdrowia dziecka.

Jednak są też takie szczepienia, które uznawane są za stosunkowo niegroźne. Za bezpieczne uznane są szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, tężcowi i błonicy, wściekliźnie oraz szczepionka przeciwko grypie, oparta na rozszczepionych cząstkach wirusa (a więc nie zawierająca wirusa).

Podjęcie decyzji o szczepieniu kobiety ciężarnej jest trudne. Wymaga od lekarza precyzyjnego rozważenia ryzyka wynikającego z choroby oraz ryzyka wynikającego z zastosowania preparatów uodparniających. Szczepienie bierze się pod uwagę u ciężarnych, u których istnieje zwiększone ryzyko w przypadku epidemii lub też wyjazdu w rejony zagrożone chorobami tropikalnymi.