Chrapanie może być objawem choroby

- Jakie są najczęstsze zaburzenia związane z oddychaniem podczas snu?

- Do najprostszych zaburzeń oddychania podczas snu zaliczamy chrapanie, które dotyczy ponad 60 proc. mężczyzn i 40 proc. kobiet w średnim wieku.

Chrapanie wywołane jest wibracją tkanek miękkich: podniebienia, języczka, łuków podniebienno-gardłowych, podniebienno-językowych, migdałków, nasady języka. W zależności od tego, jak wibrują, dają dźwięki o większym i mniejszym natężeniu. Takie o wysokości 30 decybeli mogą już obudzić drugą osobę, ale mogą osiągać nawet 80 decybeli - tyle co młot pneumatyczny.

Często zgłaszają się do nas pacjenci, którzy sami nie odczuwają w związku z chrapaniem żadnych dolegliwości, wysypiają się, nie wybudzają w nocy, za to do pójścia do lekarza skłania ich współmałżonek, który z powodu wydawanych przez takiego chrapacza dźwięków nie może spać.

- Czy chrapanie to tylko uciążliwość, czy także problem zdrowotny?

- Osoby chrapiące dzielimy na dwie grupy: tzw. chrapaczy społecznych, u których chrapanie to jedyny objaw zaburzeń oddychania podczas snu, druga grupa to osoby, u których chrapanie jest objawem zespołu obturacyjnych bezdechów podczas snu. Czyli w trakcie snu po prostu przestają na kilka czy kilkanaście sekund oddychać. W tym czasie dochodzi do upośledzenia utlenowania krwi tętniczej.

Gdy taki bezdech powtarza się wielokrotnie w czasie godziny snu i kilkadziesiąt razy w ciągu nocy, ma to swoje implikacje w ciągu dnia. Pacjent jest niewyspany, ma zaburzenia koncentracji, często ucina sobie drzemki w ciągu dnia. Efektem są też następstwa kliniczne: zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie, takie choroby jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy. Dlatego bezdech bezwględnie nie tylko trzeba leczyć, ale i monitorować.

- Jak wygląda diagnostyka chrapania?

- W każdym wypadku przede wszystkim trzeba bardzo dokładnie zebrać wywiad z pacjentem, który m.in. określi, czy pacjent chrapie w trakcie każdej nocy, czy np. gdy była kolacja z lampką wina, czy chrapie na plecach, czy w każdej pozycji, jak to natężenie chrapania wygląda. Takich pytań jest kilkadziesiąt, dzięki odpowiedziom możemy określić czy mamy do czynienia z pacjentem chrapiącym, czy przypuszczać zespół bezdechu podczas snu.

- Oprócz ankiety przeprowadzane są badania?

- Tak, to dokładne badanie laryngologiczne. Najczęściej wykonujemy endoskopię przy pomocy endoskopu giętkiego przez nos, w znieczuleniu miejscowym. Ocenia ono drożność oddychania, która jest ważna.

Możemy też wykonać endoskopię podczas snu, rejestrując nie tylko dźwięki chrapania, ale wibrację i zapadanie się poszczególnych części gardła środkowego.

Złotym standardem postępowania z pacjentem z zaburzeniami oddychania podczas snu, zgodnie z zaleceniami Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu, jest badanie poligraficzne, które pokazuje czas chrapania, procent chrapania, pozycje w jakich ono występuje, utlenowanie krwi tętniczej, liczbę bezdechów, ruchy klatki piersiowej i jamy brzusznej. Parametry związane z neurofizjologią snu określane są przy pomocy pełnej polisomnografii. Na tej podstawie możemy obiektywnie stwierdzić, czy mamy do czynienia tylko z chrapaniem społecznym, czy też u pacjenta występują bezdechy, jak również określić ich rodzaj.

Ważne są również metody oceny drożności nosa jak rhinomanometria lub rhinometria akustyczna. Pogłębiając diagnostykę u pacjentów z bezdechami, planując zabieg operacyjny, wykonujemy pomiary cefalometryczne na podstawie tomografii komputerowej twarzoczaszki.

- Kiedy zapada decyzja o operacji?

- Zanim podejmie się trud leczenia operacyjnego, zgodnie z zaleceniami Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu, warto wypróbować dopasowywaną maskę CPAP. To specjalnie skonstruowane urządzenie, które wytwarza dodatnie ciśnienie powietrza w drogach oddechowych, a tym samym zapobiega ich zapadaniu się. Zawsze warto najpierw spróbować, czy ta metoda nam odpowiada.

Niestety, około połowy pacjentów nie toleruje maski. Poza tym problemem może być jej koszt, mimo częściowej refundacji przez NFZ. Dlatego przed zakupem można wypożyczyć maskę na kilka nocy, aby zorientować się, czy ta metoda nam odpowiada.

- Jak wygląda leczenie operacyjne?

- Wybór odpowiedniej metody chirurgicznej zawsze jest indywidualny, zależy od pacjenta. W mniej zaawansowanych zmianach wykonuje się zabiegi plastyki podniebienia przy pomocy lasera erbowego, diodowego lub CO2, oraz termoablacji. Jest to grupa zabiegów mało inwazyjnych. Np. laser erbowy naświetla tkanki, pobudza produkcję włókien kolagenowych, ma na celu usztywnienie podniebienia i zmniejszenie jego wibracji. Można też wstrzykiwać odpowiednią substancję do podniebienia podczas tzw. zabiegu snoreplasty.

- Gdzie mogą zgłaszać się osoby, które mają problem z chrapaniem i bezdechem?

- Przy poradni laryngologicznej w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku działa poradnia zaburzeń oddychania podczas snu. Aby skorzystać z porady, trzeba mieć skierowanie od lekarza rodzinnego do poradni laryngologicznej lub od laryngologa do poradni zaburzeń oddychania. Tam pacjent może być poddany procesowi diagnostycznemu i ewentualnej kwalifikacji do leczenia zabiegowego.

- W ten weekend w Białymstoku odbędzie się naukowa konferencja na temat zaburzeń snu, organizowana przez Klinikę Otolaryngologii UMB. Jakie tematy będą poruszane?

- To drugie interdyscyplinarne sympozjum ph. „Chrapanie i bezdechy”, będące kontynuacją sympozjum z 2014 r. Naszymi gośćmi będą prof. Tucker Woodson, który jest guru w tym zakresie w USA i dr Bhik Kotech z Wielkiej Brytanii, który od lat zajmuje się leczeniem chrapania i bezdechu.

W pierwszym dniu przewidziane są warsztaty chirurgiczne, podczas których będziemy porównywać techniki, które stosujemy w naszym kraju z technikami stosowanymi w Stanach Zjednoczonych i Anglii. W sobotę przewidziane są wykłady dotyczące diagnostyki i leczenia pacjentów.

To konferencja interdyscyplinarna, wezmą w niej udział różni specjaliści (poza laryngologami specjalizującymi się w leczeniu dorosłych i dzieci, będą: anestezjolog, dietetyk, psychiatra, kardiolog, chirurg szczękowy). Ta interdyscyplinarność medycyny snu jest bardzo ważna.

Mamy nadzieję, że dużo się nauczymy, wymienimy doświadczenia i już od poniedziałku będziemy mogli pacjentów prowadzić inaczej, z większym bagażem wiedzy, która nam zostanie przekazana i którą przekażemy.

Na podstawie audycji „Pytanie do specjalisty” w Radiu Orthodoxia

Agnieszka Korzeniewska pochodzi z Siemiatycz. Na swoim blogu laviolettee.blogspot pisze o sobie:

Pozytywne zakręcona, egzaltowanie zakochana w życiu, autorka, matka, żona, blogerka, właścicielka trzech czworonogów, kobieta niezależna, a przynajmniej starająca się taką być. Niepoprawna optymistka, dla której szklanka jest zawsze do połowy pełna. Mieszkająca od lat w Polsce i Belgii. Sławiąca uroki życia tam i tu. Miłośniczka literatury, Prowansji, Podlasia, dobrego jedzenia. Uparcie realizująca marzenia.

Moje motto: „Ten kto chce - szuka sposobu, ten, kto nie chce - szuka powodu”.